Poprzednio obowiązujący Kodeks postępowania administracyjnego nie regulował m.in. takich kwestii jak przewlekłość postępowania oraz bezczynność organu. Terminy te funkcjonują w procedurze administracyjnej dopiero od 1 czerwca 2017 r.
Bezczynność
Definicja legalna bezczynności znajduje się w art. 37 § 1. Kpa Zgodnie z artykułem, o którym mowa w zdaniu poprzednim Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli:
1) nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1;
W art. 35 Kpa wyraźnie wskazano, że organy administracji publicznej sprawę muszą załatwić bez zbędnej zwłoki. Jeżeli organ administracji publicznej nie załatwi sprawy w terminie zobowiązany jest zawiadomić o tym strony. Ponadto w zawiadomieniu o przyczynie zwłoki powinien określi nowy termin załatwienia sprawy. Strona w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy ma prawo wnieść ponaglenie.
Zgodnie z art. 36 § 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia.
Przewlekłość
Definicja legalna przewlekłości postępowania administracyjnego została uregulowana w art. 37 § 1 pkt 2 Kpa. Zgodnie z nim postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość).
Ponaglenie
Ponaglenie powinno zawierać uzasadnienie. Pismo skierować należy do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie lub do organu prowadzącego postępowanie – jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Organy, o których mowa w zdaniu poprzednim mają 7 dni na jego rozpatrzenie. Termin ten liczony jest od dnia otrzymania ponaglenia.
Po rozpatrzeniu ponaglenia organ wydaje postanowienie. W postanowieniu w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości:
- zobowiązuje organ rozpatrujący sprawę do załatwienia sprawy, wyznaczając termin do jej załatwienia, jeżeli postępowanie jest niezakończone,
- zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.
Na przewlekłość postępowania nie poskarży się podatnik
Wyłączenie stosowania Kpa uregulowane zostało w art. 3. Przepisów Kpa nie stosuje się chociażby do postępowań karno-skarbowych.
Zobacz: Podatki i opłaty
Podobnie wygląda sytuacja z Ordynacją podatkową. W Kpa w tych sprawach przewidziano jednak pewne wyjątki. Mianowicie do spraw uregulowanych w Ordynacji podatkowej nie stosuje się przepisów Kpa, z wyjątkiem przepisów działów dotyczących udziału prokuratora oraz skarg i wniosków.
Do przepisów w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych oraz urzędów konsularnych także nie stosuje się przepisów Kpa, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Zgodnie z art. 3 § 3. Przepisów Kpa nie stosuje się także do postępowania w sprawach wynikających z:
1) nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi,
2) podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych wymienionych w pkt 1,
o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Dlatego też nowa w polskim postępowaniu administracyjnym instytucja ponaglenia zastosowania nie znajdzie. Nie oznacza to jednak, że strona postępowania podatkowego organu ponaglić nie może. Na przykład podstawą prawna do wniesienia ponaglenia na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego jest art. 141 ustawy 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.