Gmina w przetargu na odbiór odpadów komunalnych ma prawo wskazać regionalną instalację przetwarzania odpadów komunalnych, do której odpady będą przekazywane. Warunkiem wybrania wskazanej instalacji jest działanie w trybie i na zasadach, które wynikają z art. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Tak stwierdził Przewodniczący Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w piśmie z dnia 5 kwietnia 2013 r. (sygn. KRRIO-WA-0100/28/Ł/02-2013).
Zgodnie z art. 6d wspomnianej ustawy to gmina, a nie przedsiębiorca może wskazać wykonawcy instalację regionalną, do której powinien przekazywać odpady. Zasada ta ma zastosowanie wtedy, gdy zagospodarowanie zostało wcześniej zlecone i wybór został dokonany zgodnie z regulacją zawartą w art. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wskazane stanowisko zostało zaakceptowane przez Ministra Środowiska (pismo z dnia 21 października 2013 r.).
Warto przyjrzeć się aktualnemu orzecznictwu sądów w tym zakresie. W poruszanej kwestii wypowiedział się WSA w Białymstoku (sygn. II SA/Bk 95/13), w wyroku z dnia 20 grudnia 2013 r. stwierdzono, iż spółce mogą zostać przekazane uprawnienia w zakresie nadzorowania i gospodarowania odpadami komunalnymi . Podkreślone zostało również, że zadanie dotyczące odzysku i unieszkodliwiania odpadów jest zadaniem własnym gminy.
Polecamy serwis: Gospodarka komunalna
Sąd zwrócił także uwagę na to iż zgodnie z unormowaniem art. 6d ust. 1 wspominanej ustawy wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest podmiotem obowiązanym do zorganizowania przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (z art. 6c), albo przetargu zarówno na odbieranie jak i zagospodarowanie tych odpadów. Sąd oceniając daną regulację wskazuje, że przetarg może obejmować; odbieranie oraz odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Gmina organizująca przetarg , który dotyczy tylko odbioru odpadów może wskazać, pomijając tryb przetargowy , instalację do której mają trafić odpady komunalne. Sąd uznał, że art. 3a ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości nie uzasadnia potrzeby przeprowadzenia przetargu.
Zdaniem sądu nie ma konieczności organizowania przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów w sytuacji , gdy w Regionie Centralnym jest więcej niż jeden RIPOK (Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych).
Gmina może wykonywać zadania użyteczności publicznej zarówno poprzez utworzone w tym celu jednostki organizacyjne (w szczególności zakłady budżetowe lub spółki prawa handlowego), jak i za pośrednictwem innych, niepowiązanych organizacyjnie z gminą podmiotów, os. fizycznych, os. prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (na podstawie zawartych z nimi umów o wykonywanie zadań).
Wykonywanie zadań użyteczności publicznej może być realizowane przez podmioty niezależne organizacyjnie, gospodarczo i majątkowo od gminy. Odbywa się to na zasadach ogólnych poprzez wykorzystanie cywilnoprawnej umowy, będącej podstawą powierzenia wykonywania gminnych zadań. Koniecznym wówczas jest uwzględnienie przepisów o finansach publicznych i zamówieniach publicznych (normuje to art. 3 ust.1 u.g.k.).
W sytuacji wykonywania przez gminę zadań komunalnych we własnym zakresie, czyli przez utworzoną w tym celu własną jednostkę organizacyjną, podstawą powierzenia tych zadań jest akt organu gminy powołujący do życia wskazaną jednostkę oraz wskazujący przedmiot jej działania. Uchwałą rady gminy taka jednostka jest tworzona, likwidowana, reorganizowana i wyposażana w majątek. Zasady organizacji i funkcjonowania regulowane są poprzez odrębne przepisy, w szczególności ustawę o finansach publicznych i kodeks spółek handlowych właściwy dla gminnych spółek handlowych.
Wobec tego, w świetle przedstawionego orzecznictwa sądowego prawidłową jest możliwość powierzenia własnej spółce zagospodarowania odpadów, z pominięciem procedury uregulowanej w art. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Źródło: Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu, Pismo z dnia 9 października 2014r., NA.III-0221-25/2014
Zobacz również: Samorządowy zakład budżetowy jako inkasent opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi