STAN FAKTYCZNY: Dyrektor powiatowego centrum pomocy rodzinie decyzją przyznał świadczenie w postaci usług specjalistycznych dla córki wnioskodawczyni i ustalił opłatę miesięczną za pobyt w środowiskowym ośrodku wsparcia w wysokości 210 zł. Wnioskodawczyni odwołała się od powyższej decyzji do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO), kwestionując sposób ustalenia wysokości odpłatności za usługi. Podniosła, iż do ustalenia wysokości odpłatności za usługi specjalistyczne zastosowanie ma zarządzenie wojewody lubelskiego w sprawie ustalenia zasad określających organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Przyjmując stawki określone w tym zarządzeniu, odpłatność za usługi powinna w jej przypadku wynosić 14,01 zł miesięcznie. Samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Wskazano, iż zgodnie z art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia, mieszkaniach chronionych i ośrodkach interwencji kryzysowej. Wysokość odpłatności za usługi w ośrodku wsparcia reguluje uchwała rady powiatu. Kolegium wskazało również, że zarządzenie wojewody w sprawie ustalenia zasad określających organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi nie jest aktem prawa miejscowego i nie może stanowić podstawy prawnej do wydania decyzji. W niniejszej sprawie przepisami prawa miejscowego jest uchwała rady powiatu w sprawie odpłatności za pobyt osób niepełnosprawnych w ośrodku wsparcia.
Wojewódzki sąd administracyjny uwzględnił skargę wnioskodawczyni, uznając, że organ odwoławczy błędnie przyjął, iż zarządzenie wojewody nie może stanowić podstawy prawnej do wydania decyzji administracyjnej. Sąd wskazał, że do stanowienia prawa miejscowego upoważnione są m.in. terenowe organy administracji rządowej.
UZASADNIENIE: W ocenie NSA, do którego trafiła ostatecznie sprawa, uznał, że istota problemu występującego w sprawie sprowadza się do oceny, czy decyzja w zakresie ustalenia opłaty za pobyt w ośrodku wsparcia znajdowała oparcie w postanowieniach uchwały rady powiatu, czy też - jak przyjął sąd I instancji - podstawą prawną tego rozstrzygnięcia powinno być wspomniane zarządzenie wojewody. Artykuł 94 konstytucji wymaga, aby akty prawa miejscowego wydane były na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Oznacza to, że do wydania aktu prawa miejscowego wymagane jest zawarte w ustawie odrębne upoważnienie konkretnego organu do uregulowania w określonej formie danego zakresu spraw. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił że o ile wszystkie te cechy spełnia upoważnienie zawarte w art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej wskazujące radę powiatu lub radę gminy jako organy uprawnione i równocześnie zobowiązane do określenia, w drodze uchwały, organizacji oraz szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia, o tyle warunkom tym nie odpowiada zarządzenie wojewody w sprawie ustalenia zasad określających organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Sąd I instancji błędnie wywiódł upoważnienie wojewody do uregulowania, w drodze zarządzenia, przedmiotowego zakresu spraw z treści art. 22 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej. Przepis ten jest bowiem normą kompetencyjną, a więc normą określającą zespół uprawnień do działania organu w określonym zakresie spraw. Nie można utożsamiać przepisu kompetencyjnego z normą upoważniającą do stanowienia prawa, która - jak wcześniej wskazano - stanowi zawarte w ustawie odrębne upoważnienie konkretnego organu do uregulowania w określonej formie danego zakresu spraw.
Wyrok NSA sygn. I OSK 1430/07
MICHAŁ FOLCHOLC