1 lipca 2014 r. zaczęły obowiązywać przygotowane przez Komisję Europejską „Wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014–2020” (dalej: nowe wytyczne KE). Nowa będzie także mapa pomocy regionalnej dla Polski, którą KE zatwierdziła w lutym br.
Pomoc regionalna
Według art. 107 ust. 3a i 3c Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, za zgodną z rynkiem wewnętrznym Wspólnoty można uznać pomoc państwa na:
1) wspieranie rozwoju gospodarczego niektórych regionów na terenie Unii Europejskiej (UE) znajdujących się w niekorzystnym położeniu, tzn. w których poziom życia jest nienormalnie niski lub w których istnieje problem wysokiego bezrobocia,
2) ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub regionów gospodarczych, o ile nie zmienia ona warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.
Jest to pomoc regionalna. Pomocy regionalnej będzie można udzielać zarówno na podstawie programu pomocowego, jak i indywidualnie, dla konkretnego przedsiębiorstwa. Zasady jej udzielania określają wytyczne KE. Do 30 czerwca 2014 r. obowiązują, przedłużone o pół roku, wytyczne na lata 2007–2014. Nowe wytyczne KE znacznie się od nich różnią. Przede wszystkim zaostrzają zasady udzielania pomocy regionalnej. Należy przy tym pamiętać, że nowych wytycznych KE nie stosuje się do sektorów żelaza i stali, włókien syntetycznych, rybołówstwa i akwakultury, transportu, energetyki oraz pomocy publicznej dla portów lotniczych. Dla tych sektorów obowiązują oddzielne akty prawne w tym zakresie. .
Największe zmiany, jakie wprowadzają nowe wytyczne KE, to znaczne zróżnicowanie sytuacji dużych przedsiębiorstw w stosunku do małych i średnich firm. Pomoc regionalna będzie mogła zostać udzielona zarówno jako inwestycyjna, jak też operacyjna. – W praktyce jednak pomoc operacyjną będą mogły otrzymać jedynie małe i średnie firmy – informuje dr Stefan Jarecki z Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. – Przy czym w ocenie KE przedsiębiorstwo państwowe zawsze jest traktowane jako duże.
O pomocy publicznej w latach 2014–2020 dla portów lotniczych pisaliśmy w nr. 8 z 2014 roku GSiA w artykule „Zmiany w pomocy publicznej dla lotnisk regionalnych”.
Zobacz również: Rezygnacja z decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
Do pomocy inwestycyjnej zaliczają się m.in. inwestycje w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne związane z:
● tworzeniem nowego przedsiębiorstwa,
● rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa (w szczególności zwiększenie zdolności produkcyjnych, przy czym rozbudowy przedsiębiorstwa nie stanowi samo powiększenie jego majątku o środki trwałe),
● dywersyfikacją produkcji przedsiębiorstwa przez wprowadzanie nowych dodatkowych produktów,
● zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie.
Do pomocy regionalnej nie kwalifikują się inwestycje prowadzące jedynie do odtworzenia zdolności produkcyjnych.
Oceniając zasadność udzielenia pomocy regionalnej według nowych przepisów, trzeba będzie brać pod uwagę m.in.:
1) to, że musi się ona przyczyniać do osiągnięcia dobrze zdefiniowanego celu leżącego we wspólnym interesie,
2) istnienie potrzeby interwencji państwa,
3) odpowiedniość środka pomocy,
4) efekt zachęty,
5) proporcjonalność pomocy, co oznacza pomoc ograniczoną do niezbędnego minimum,
6) uniknięcie nadmiernych negatywnych skutków dla konkurencji i wymiany handlowej,
7) przejrzystość pomocy.
W przypadku celu pomocy regionalnej leżącego we wspólnym interesie należy brać pod uwagę przede wszystkim liczbę i jakość nowych miejsc pracy, które powstaną dzięki interwencji, w tym także pośrednio utworzone etaty. Ponadto znaczenie ma ewentualny transfer technologii i współpraca z lokalnymi szkołami wyższymi.
Efekt zachęty to zmiana zachowania wspieranego przedsiębiorstwa, czyli doprowadzenie do podjęcia decyzji o wyborze konkretnej lokalizacji dla nowego projektu, lub o nowej inwestycji już działającego podmiotu. – Duże przedsiębiorstwa muszą w zakresie nowych lokalizacji lub inwestycji przedstawiać stosowane dokumenty – tłumaczy Stefan Jarecki.
Przedsiębiorstwa w złej sytuacji finansowej nie kwalifikują się do otrzymania pomocy regionalnej.
Przesłanka pomocy ograniczonej do minimum oznacza natomiast, że dla:
● małych i średnich przedsiębiorstw wysokość pomocy ograniczona jest zasadniczo do maksimum wynikającego z mapy pomocy regionalnej dla danego kraju,
● dużych przedsiębiorstw jest to pomoc odpowiadająca dodatkowym kosztom netto realizacji inwestycji na danym obszarze, wynikającym z porównania np. innych lokalizacji.
W praktyce pomoc regionalna dla dużych przedsiębiorstw będzie ograniczona jedynie do projektów dotyczących budowy nowego zakładu lub dywersyfikację dotychczasowej działalności.
– Nowe wytyczne KE znacznie zmieniają też zasady dotyczące kumulacji pomocy – twierdzi Stefan Jarecki.
Intensywność pomocy regionalnej
Zgodnie z nowymi wytycznymi KE, intensywność pomocy regionalnej w latach 2014–2020 wynosi:
● 50% w regionach, w których PKB na mieszkańca jest niższe niż 45% średniej UE (dla 27 krajów),
● 35% w regionach, w których PKB na mieszkańca wynosi od 45% do 60% średniej UE,
● 25% w regionach, w których PKB na mieszkańca jest wyższy niż 60% średniej UE.
Dla Polski, zgodnie z mapą pomocy regionalnej na lata 2014–2020, oznacza to, że intensywność wsparcia nie może przekroczyć:
● 50% w województwach: lubelskim, podlaskim, podkarpackim i warmińsko-mazurskim,
● 35% w województwach: kujawsko-pomorskim, lubuskim, łódzkim, małopolskim, opolskim, pomorskim, świętokrzyskim, zachodniopomorskim oraz w podregionach ciechanowsko-płockim, ostrołęcko-siedleckim, radomskim oraz warszawskim wschodnim na Mazowszu,
● 25% w województwach: dolnośląskim, wielkopolskim i śląskim,
● 20% w podregionie warszawskim zachodnim,
● 15% na obszarze Warszawy od 1 lipca 2014 r. do 31 grudnia 2017 r.,
● 10% na obszarze Warszawy od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2020 r.
– Przewidziano bonusy dla małych i średnich przedsiębiorstw. Małe mogą liczyć na zwiększenie pomocy regionalnej o 20%, a średnie – o 10% – przekonuje Stefan Jarecki.
Dodatkowe warunki
Nowe wytyczne KE wprowadziły dodatkowe wymagania dla niektórych rodzajów inwestycji. Dotyczy to m.in. pomocy na rzecz sieci szerokopasmowych. Poza warunkami ogólnymi takie projekty muszą też spełnić następujące wymogi szczegółowe:
1) pomoc została przyznana wyłącznie obszarom, na których nie ma sieci tej samej kategorii (albo podstawowych sieci szerokopasmowych, albo dostępu nowej generacji) i na których powstanie takich sieci w najbliższej przyszłości jest mało prawdopodobne,
2) dotowany operator sieci oferuje aktywny i pasywny dostęp hurtowy na sprawiedliwych i niedyskryminacyjnych warunkach, z możliwością skutecznego i pełnego dostępu,
3) pomoc jest przyznawana podmiotom wybranym w drodze konkurencyjnych procedur.
W przypadku pomocy na inwestycje dotyczące infrastruktury naukowo-badawczej wymaga się, aby była ona udostępniana na przejrzystych i niedyskryminacyjnych zasadach.
WIOLETTA KĘPKA
Autorka jest dziennikarką specjalizującą się w tematyce samorządowej
Podstawy prawne
● art. 107 ust. 3a i 3c Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. nr 90, poz. 864)
● wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014–2020 (Dz.Urz. UE C 209 z 23 lipca 2013 r., str. 1)
Tekst powstał po zorganizowanej przez Hallmark Events konferencji „Pomoc publiczna i usługi w ogólnym interesie gospodarczym w relacjach JST i podmiotów zależnych”, która odbyła się 27 maja 2014 r. w Warszawie. Patronem medialnym była Gazeta Samorządu i Administracji.
Polecamy serwis: Rozwój i promocja