Jak polski model sztucznej inteligencji może wspierać samorządy?

Biliński Sławomir
rozwiń więcej
AI w samorządzie / Shutterstock

Ministerstwo Cyfryzacji, wspólnie z partnerami z sektora nauki i technologii, opracowało PLLuM (Polish Large Language universal Model). To pierwszy zrealizowany na rządowe zlecenie duży, otwarty model językowy dopasowany do realiów języka polskiego. Jak jednostki samorządu terytorialnego (JST) mogą skorzystać z możliwości oferowanych przez ten model?

PLLuM w służbie samorządu?

Zgodnie z założeniami opublikowanej w połowie tego roku „Polityki rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce do 2030 roku” (dalej: Polityka) jednym z priorytetów państwa jest wykorzystanie technologii AI do:

• poprawy jakości usług publicznych,

• zwiększenia efektywności działania administracji oraz

• wzmocnienia kompetencji cyfrowych w JST.

JST zostały wymienione w Polityce jako część „polskiego ekosystemu AI” i stanowią tzw. jednostki współpracujące.

INTERPRETACJE

W 2025 r. rozwiązania bazujące na PLLuM trafią do wybranych instytucji publicznych. Trwają również prace nad ich integracją z aplikacją mObywatel. Dzięki temu użytkownicy będą mogli szybciej uzyskiwać odpowiedzi na pytania związane z procedurami urzędowymi.

Ministerstwo Cyfryzacji „Polityka rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce do 2030 roku”

W Polityce Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego został wymieniony jako pierwszy samorząd w Polsce wdrażający PLLuM. Z kolei w sierpniu 2025 r. Częstochowa podpisała list intencyjny z rządem w sprawie wdrażania PLLuM w zadaniach samorządowych. To pierwsze tego typu porozumienie w Polsce, które pozwoli przetestować praktyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji w JST.

Nowe możliwości dla samorządu

PLLuM, jako technologia oparta na dużym modelu językowym (LLM), pozwala na:

• automatyzację odpowiedzi na zapytania mieszkańców (np. przez formularze kontaktowe, chatboty, asystentów głosowych),

• wsparcie przy tworzeniu dokumentów urzędowych (uchwał, interpretacji, pism procesowych, ogłoszeń),

• analizę dokumentów prawnych i przepisów lokalnych – w tym wyszukiwanie rozbieżności lub luk,

• streszczanie aktów, raportów i decyzji dla mieszkańców w zrozumiałym języku,

• przygotowywanie zestawień do Biuletynu Informacji Publicznej, sprawozdań i komunikatów.

PLLuM może pracować zarówno w trybie „zasilającym” urzędnika wiedzą, jak i w trybie „interfejsu mieszkańca”, odpowiadającego na pytania np. o podatki lokalne, świadczenia czy harmonogram odbioru śmieci.

INTERPRETACJE

Dużą rolę w efektywnym rozwoju sztucznej inteligencji w administracji odgrywają polskie samorządy. Będą one korzystały z rozwiązań cyfrowych przekazywanych przez administrację centralną, ponosząc odpowiedzialność za ich wdrożenie. Programy pilotażowe wykorzystujące AI są już w jednostkach samorządu terytorialnego prowadzone i będą w kolejnych latach kontynuowane.

Ministerstw Cyfryzacji „Polityka rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce do 2030 roku”

Otwartość, transparentność i bezpieczeństwo

PLLuM powstaje jako model open-source nadzorowany przez Rząd RP – co odróżnia go od wielu komercyjnych LLM. Kluczowe są tu:

1) zgodność z AI Act (rozporządzeniem UE z 2024 r.),

2) pełna audytowalność danych uczących,

3) zgodność z polską i unijną polityką ochrony danych osobowych,

4) możliwość hostowania modelu w państwowych centrach danych lub na infrastrukturze lokalnej JST.

Dzięki temu samorządy nie muszą martwić się o transfer danych poza EOG czy uzależnienie od dostawców komercyjnych. To szczególnie istotne w kontekście danych wrażliwych – np. w oświacie, pomocy społecznej czy planowaniu przestrzennym.

Kto pomoże JST we wdrożeniu PLLuM

Samorządy mierzące się z wdrożeniem AI nie pozostaną same. W ramach ekosystemu AI Continent i programu AI HUB Poland, powstały lub powstaną zespoły doradcze i centra kompetencji, które wspierają JST we wdrożeniu PLLuM.

Fragment artykułu pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX Administracja. Czytaj więcej w INFORLEX »»»

Sławomir Biliński

Źródła:

https://ai.gov.pl/media/2025/06/Polityka-rozwoju-sztucznej-inteligencji-w-Polsce-do-2030-r.pdf

PLLuM – Polish Large Language Model https://pllum.org.pl/

PLLuM – polski model językowy. Jak działa i do czego może się przydać? – Ministerstwo Cyfryzacji, Portal Gov.pl

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
rozwiń więcej
Sektor publiczny
Tylko 61 punkty dla niewidomej (znaczny stopień niepełnosprawności i stałe orzeczenie. Bez świadczeń pielęgnacyjnego i wspierającego
16 paź 2025

List czytelniczki - otrzymała tylko 61 punkty dla osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopniem niepełnosprawności i stałym orzeczeniem (niewidoma). Efekt? Bez świadczeń pielęgnacyjnego i wspierającego.

Luka w budżecie NFZ w 2025 r. wynosi 14 mld zł, wpływy ze składki zdrowotnej niższe o 3,5 mld. Luka w 2026 r. może sięgnąć 23 mld zł
16 paź 2025

NFZ odnotował niższe niż zakładano wpływy ze składki zdrowotnej – o 3,5 mld zł mniej w pierwszych ośmiu miesiącach 2025 roku. Eksperci alarmują, że problemy finansowe mogą zagrozić realizacji świadczeń medycznych w niektórych regionach, a w 2026 roku luka w budżecie Funduszu może wzrosnąć do 23 mld zł.

Jak polski model sztucznej inteligencji może wspierać samorządy?
16 paź 2025

Ministerstwo Cyfryzacji, wspólnie z partnerami z sektora nauki i technologii, opracowało PLLuM (Polish Large Language universal Model). To pierwszy zrealizowany na rządowe zlecenie duży, otwarty model językowy dopasowany do realiów języka polskiego. Jak jednostki samorządu terytorialnego (JST) mogą skorzystać z możliwości oferowanych przez ten model?

Kiedy gmina ma obowiązek pomóc w dotarciu dzieci do szkół i przedszkoli?
16 paź 2025

Obowiązki gmin związane z pomocą w dotarciu dzieci do szkoły podstawowej wciąż budzą wątpliwości. W praktyce rozstrzygają je dopiero sądy. Artykuł prezentuje m.in. nowe orzeczenia dotyczące wywiązywania się przez gminę z tego obowiązku, gdy dziecko dojeżdża do szkoły podstawowej, która nie jest jego szkołą obwodową.

Podatek od małpek dla gmin. Pieniądze zapłatą za interwencje związane z przemocą domową wobec dziecka
16 paź 2025

Samorządy będą mogły przeznaczać wpływy z tzw. podatku od małpek na wezwanie personelu medycznego podczas interwencji związanej z przemocą domową wobec dziecka - zakłada projekt nowelizacji ustawy Ministerstwa Zdrowia przekazany do konsultacji publicznych.

MOPS: Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego także dla 40-latków, 50-latków, 60-latków, 70-latków i 80-latków. I oczywiście 100-latków
16 paź 2025

Łamanie prawa polega na braku nowelizacji ustawy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Od 11 lat na mocy wyroku TK powinna być znowelizowana w ten sposób, że prawo do świadczenia pielęgnacyjne (starego) otrzyma każda osoba niepełnosprawna (ściślej jej opiekun, który musi zrezygnować z pracy). W ustawie jest jednak wciąż ograniczenie (naprawdę trudno w to uwierzyć) mówiące, że świadczenie otrzymuje się tylko wtedy jak niepełnosprawność powstała do 18 roku życia. Trudno uwierzyć bo Trybunał Konstytucyjny uznał takie ograniczenie za niezgodne z Konstytucją RP, a sądy od 2014 r. seryjnie uchylają decyzje MOPS, które odmawiają przyznania świadczenia opiekunom osób, które stały się niepełnosprawne w wieku 30 lat, 40 lat, 50 lat itd. Dlaczego MOPS wydają od 11 lat niezgodne z prawem decyzje? Bo inaczej wojewodowie kolejnych rządów zabiorą gminom dofinansowania - wojewodowie udają, że nie wiedzą o wyroku TK i powołują się na ustawę, której nie znowelizował Sejm (ewentualnie twierdzą - wbrew wyrokom NSA - że w wyroku TK wcale nie chodzi o to, że Sejm ma znowelizować niekonstytucyjne przepisy, a do tego czasu stosuje się wyrok TK).

Zanim szpital trafi na OIOM finansów. Jak stosować nowe przepisy o programach naprawczych w publicznych podmiotach leczniczych
15 paź 2025

Nie czekaj, aż szpital trafi na OIOM finansów. Nowa ustawa nakazuje program naprawczy dopiero po stracie przekraczającej 1%, ale kto zwleka do tego momentu, ryzykuje terapię przymusową. Dyrektor, który wcześniej sięgnie po narzędzia „pre-naprawcze”, ma szansę poprawić wynik własnym tempem, bez ustawowej kroplówki i kwartalnych raportów. Nowe przepisy dotyczące programów naprawczych w publicznych podmiotach leczniczych komentuje adwokat Grzegorz Prigan.

Rząd: Wynagrodzenia lekarzy w ZUS wyższe o 25%. Reforma orzecznictwa lekarskiego i orzeczeń
15 paź 2025

W rządzie projekt reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Regulacja usprawnia i ujednolica sposób wydawania orzeczeń przez lekarzy orzeczników ZUS oraz zasady kontroli zwolnień lekarskich. Doprecyzowane zostają sytuacje, w których można stracić zasiłek chorobowy.

Tańsze leki dla pacjentów i NFZ - list otwarty branży farmaceutycznej do Ministerstwa Zdrowia
15 paź 2025

Kilkudziesięciu sygnatariuszy, w tym organizacje pacjenckie i z branży farmaceutycznej, podpisało list otwarty do Ministerstwa Zdrowia, apelując o tańsze i bardziej dostępne leki dla pacjentów. Sygnatariusze wezwali resort zdrowia do wykorzystania zbliżającej się nowelizacji ustawy refundacyjnej jako szansy na odblokowanie potencjału importu równoległego. List otwarty podpisano 14 października br. w Warszawie podczas XIII Forum Importu Równoległego.

Właściciele działek niepotrzebnie się martwią utratą ich wartości? Słynne plany uchwaliły tylko 4 gminy
14 paź 2025

Planów ogólnych nie da się uchwalić do 30 czerwca 2026 r. Ten ustawowy termin, do którego gminy mają uchwalić plany ogólne, jest nierealistyczny - mówi o tym wiceminister rozwoju i technologii Michał Jaros podczas posiedzenia senackich komisji samorządu oraz infrastruktury. Stwierdził, że konieczne będzie jego wydłużenie.

pokaż więcej
Proszę czekać...