Lokal socjalny przysługuje osobie eksmitowanej nie we wszystkich okolicznościach. Czasami położenie, w którym znajduje się eksmitowany, nie jest do końca jasne. Sąd ma przecież ograniczone możliwości dowodowe, dlatego priorytetowym zadaniem prawnika reprezentującego gminę będzie ewentualnie dostarczanie dodatkowych informacji na temat osoby pozwanej o eksmisję i pilnowanie, czy rzeczywiście spełnia ona wymagane kryteria. Zdarza się oczywiście, że gmina posiada dokładne informacje na temat przeciwwskazań do przyznania lokalu socjalnego. Może to być utrata możliwości zamieszkiwania w nieruchomości, która nie należy do publicznej gospodarki mieszkaniowej, ze względu na zadłużenie czynszowe. Podobnie jest w przypadku osób, które samowolnie wprowadziły się do lokalu należącego do zasobów gminy. W tej ostatniej sytuacji sąd może jednak powołując się na względy społeczne przyznać to uprawnienie do lokalu socjalnego nawet takiej osobie. Zadaniem prawnika reprezentującego gminę zawsze powinno być poszukiwanie przesłanek, które decydują o takich uprawnieniach i wychwytywanie wszelkich nadużyć ze strony nieuczciwych lokatorów, którzy często, mimo że nie są w ciężkiej sytuacji materialnej albo osobistej, to zalegają z opłatami i żyją na koszt właściciela mieszkania, a następnie gminy.
Mimo że gmina może brać udział w postępowaniu eksmisyjnym przed sądem, to należy pamiętać, że nie jest to jej obowiązek. Rozstrzygnięcie niektórych spraw bywa z góry przesądzone. Jeżeli gmina ma niezbite dowody co do tego, że w rodzinie, która została pozwana o eksmisję znajdują się osoby małoletnie albo niepełnosprawne, to wiadomo, że sąd i tak orzeknie o przyznaniu prawa do lokalu socjalnego. Udział w takich sprawach jest zazwyczaj zbędny. Co innego, gdy wynik sprawy jest wątpliwy. Chodzi tu szczególnie o przypadki samowolnych zajęć lokali lub eksmisji, gdzie nie ma osób małotelnich. W takich postępowaniach pełnomocnik gminy powinien bezwzględnie uczestniczyć. Zdarzyło się, że w jednej z takich wątpliwych spraw sąd bezpodstawnie nałożył obowiązek dostarczenia mieszkania socjalnego. Od razu wniesiona została apelację i sąd wyższej instancji uznał, że lokal eksmitowanemu nie przysługuje.
Realizacja wyroków sądowych z uprawnieniem do lokalu socjalnego jest w naszej gminie Lublin traktowana priorytetowo. Mamy nawet odpowiednie zapisy w uchwale rady miasta w sprawie zasad gospodarowania zasobem mieszkaniowym. Przeznaczanie lokali socjalnych w pierwszej kolejności na realizację wyroków chroni nas przede wszystkim przed koniecznością wypłaty odszkodowań na rzecz prywatnych właścicieli mieszkań, które zajmują osoby z orzeczeniami eksmisyjnymi. Przysługuje im ono jednak tylko, gdy wykażą, że gmina, która jest zobowiązana do dostarczenia lokalu socjalnego, działa niezgodnie z prawem lub zaniechała swoich obowiązków. Z kolei jeżeli udowodnimy, że załatwiamy sprawy rozdzielania lokali socjalnych właśnie w sposób priorytetowy, chociaż nawet nie mamy wystarczającej liczby lokali, to jest to w praktyce skuteczna obrona przed tego rodzaju żądaniami.
WNIOSEK
Jednym z najbardziej kluczowych aspektów związanych z udziałem gminy w postępowaniu eksmisyjnym przed sądem jest wybór odpowiedniego pełnomocnika, który będzie reprezentował jej interesy. Najlepiej by był nim prawnik - radca prawny lub adwokat.
EWA LIPIŃSKA
zastępca dyrektora Miejskiego Inspektoratu Gospodarki Mieszkaniowej w Lublinie
PODSTAWA PRAWNA
n Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 266 ze zm.).