Drogą publiczną jest droga zaliczona do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Drogą wewnętrzną zaś jest droga niezaliczona do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez przedsiębiorców, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami oraz pętle autobusowe. Drogi gminne należą do dróg publicznych. Wynika z tego wyraźnie, że drogi wewnętrzne nie wchodzą w zakres zastosowania art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż nie należą do dróg publicznych.
Zarówno utrzymanie, jak i budowa, przebudowa, remont, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należą do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku - do właściciela tego terenu. Do zadań zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku - do właściciela tego terenu należy także finansowanie wyżej wymienionych zadań.
Gmina nie ma nie tylko obowiązku, ale nawet i prawa finansowania lub współfinansowania przeprowadzenia powyższych czynności z publicznych pieniędzy. Gminy, tak jak i wszystkie organy administracji publicznej, zobowiązane są, zgodnie z zasadą legalizmu, działać na podstawie i w granicach prawa, a co za tym idzie, organ nie może podejmować działań nieznajdujących oparcia w obowiązujących przepisach. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w wyroku WSA w Łodzi z 9 sierpnia 2007 r., I SA/Łd 220/2007, stwierdzającym, iż bez znaczenia, przy ustalaniu, czy gmina ma prawo utrzymywać bądź partycypować w kosztach remontu dróg o charakterze wewnętrznym, położonych na cudzym gruncie, pozostaje fakt, że droga wewnętrzna służy jako droga dojazdowa do posesji niektórym spośród mieszkańców gminy.
Pomimo iż gmina nie ma możliwości utrzymywania dróg wewnętrznych, przyznano jej prawo nadawania im, w drodze uchwały rady gminy, nazw. Czynność ta wymaga jednak zgody wyrażonej w formie pisemnej przez właścicieli terenów, na których jest ona zlokalizowana.
Jak stwierdził WSA w Olsztynie w wyroku z 18 stycznia 2007 r., I SA/Ol 582/2006, drogi wewnętrzne, określone w art. 8 ust. 1 ustawy o drogach publicznych, sklasyfikowane i stosownie oznaczone w ewidencji gruntów i budynków, zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 ze zm.) podlegają zwolnieniu od podatku od nieruchomości.
JACEK MURZYDŁO
doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, referent prawny w Okręgowym Urzędzie Górniczym w Poznaniu
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
• Art. 1, 2, 8 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 ze zm.).