ROBERT CHOMA
prezydent Przemyśla
Ustawa z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, która przewidywała, że wszystkie grunty położone w granicach miasta zostaną odrolnione z mocy prawa, została zawetowana przez prezydenta 24 listopada tego roku.
Przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze dokonuje się poprzez uchwalenie przepisów prawa miejscowego jakim jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W trakcie sporządzania planu miejscowego tereny wskazane w ustaleniach tego planu do innego użytkowania niż rolniczy lub leśny będą wymagały dokonania zmiany przeznaczenia na grunty nierolne lub nieleśne. Proces ten wymaga dokonania szczegółowej analizy w zakresie: sprawdzenia, czy dla tych terenów nie była wcześniej uzyskana właściwa zgoda na ich przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne, sporządzenia wniosku dotyczącego wystąpienia o wydanie zgody na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze oraz wystąpienia z tym wnioskiem o uzyskanie takiej zgody do marszałka województwa w odniesieniu do gruntów klasy IV oraz gruntów klasy V i VI, w przypadku gdy gleby te są pochodzenia organicznego i torfowisk, o zwartym obszarze o powierzchni przekraczającej 1ha lub wystąpienie z tym wnioskiem o uzyskanie takiej zgody do ministra rolnictwa i rozwoju wsi za pośrednictwem marszałka województwa w odniesieniu do gruntów klas od I do III o zwartej powierzchni przekraczającej 0,5 ha. Przed wydaniem zgody na zmianę przeznaczenia gruntów konieczne jest ponadto uzyskanie opinii Izby Rolniczej właściwej dla danego powiatu.
W miastach takich jak Przemyśl, w których występują wysokiej klasy grunty rolne, w większości wszystkie tereny objęte granicami sporządzanych planów miejscowych wymagają wystąpienia z wnioskiem o wyrażenie zgody na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze. Każdy wniosek musi zawierać ekonomiczne uzasadnienie projektowanego przeznaczenia, w którym należy podsumować wysokość należności i opłat rocznych za grunty planowane jako nierolnicze oraz obliczyć przewidywane straty w rolnictwie przy ich użytkowaniu innym niż rolne.
Uzyskanie zgody ministra rolnictwa i rozwoju wsi lub marszałka województwa nie rozstrzyga jednak o faktycznym przeznaczeniu gruntu na cele nierolnicze. Przesądza o tym dopiero uchwalenie planu miejscowego przez właściwą radę gminy, a po sprawdzeniu przez wojewodę zgodności z prawem podjętej uchwały, ogłoszenie tego planu w dzienniku urzędowym województwa. Jeżeli rada gminy nie uchwali planu miejscowego, uzyskana zgoda pozostanie niewykorzystana i przy ponownym sporządzaniu projektu planu będzie wymagane powtórzenie tej procedury. Podobnie będzie, jeżeli w trakcie sporządzania projektu planu miejscowego ulegnie on zmianie po rozpatrzeniu uwag wnoszonych do planu przez osoby zainteresowane i posiadające interes prawny. Może to również powodować zmianę granic terenów planowanych do przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze, a więc potrzebę sporządzenia nowego wniosku w tym zakresie i ponowne podjęcie procesu opiniowania wraz z uzyskaniem kolejnej decyzji dotyczącej zgody na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze.
Procedury zmiany przeznaczenia gruntów są więc bardzo skomplikowane, a sporządzenie dobrego wniosku wymaga wiele pracy urzędników. Dodatkowo wysiłek ten nie zawsze prowadzi do zamierzonego celu. Proces planistyczny w miastach przedłuża się więc, co ma bezpośredni wpływ na przedłużanie się procesu realizacji inwestycji budowlanych. Odstąpienie od obowiązku uzyskiwania zgody marszałka województwa, jak również ministra rolnictwa i rozwoju wsi na zmianę przeznaczenia gruntów położonych w granicach administracyjnych miast, znacznie przyspieszyłoby proces planistyczny, a tym samym proces inwestycyjny. Niemniej jednak przy określeniu terenów, które nie będą stanowiły gruntów rolnych wymagających uzyskiwania zgodny na ich przeznaczenie na cele nierolnicze, należałoby honorować zgodność ich planowanego użytkowania z kierunkami zagospodarowania przestrzennego wskazanymi i przyjętymi przez organy samorządu. Szczególnie ważne w tym wypadku jest branie pod uwagę uchwały właściwej rady gminy w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego tej gminy. Koordynacja zagospodarowania i użytkowania terenów wymaga planowanego działania i rozwoju przy zachowaniu wprowadzonych kierunków zagospodarowania przestrzennego opracowanych dla całego miasta i uwzględniających warunki lokalne oraz proporcje zabudowy i ochrony terenów wskazanych do pozostawienia jako tereny wolne od zabudowy - nawet jeżeli brak jest ograniczeń wynikających z ochrony gruntów rolnych.
AJ