Świadczenie wspierające 3500 zł w 2024 r.: Jesteś opiekunem osoby niepełnosprawnej? Do 10 października 2023 r. otrzymasz pismo z MOPS

Świadczenie wspierające będzie wprowadzane etapami oraz istnieje możliwość pozostania w poprzednim systemie pomocy. O tym wszystkim MOPS poinformuje opiekunów osób niepełnosprawnych. 

List otrzymają osoby:

• pobierające świadczenie pielęgnacyjne, 
• specjalny zasiłek opiekuńczy lub 
• zasiłek dla opiekuna.

Wysokość świadczenia wspierającego

Świadczenie wspierające ma wartość od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej:

1) 220% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 95 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia (około 3495 zł wyliczone w odniesieniu do wysokości renty socjalnej z 2023 r.),

2) 180% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 90 do 94 punktów w skali potrzeby wsparcia,

3) 120% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 85 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia, 

4) 80% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 80 do 84 punktów w skali potrzeby wsparcia, 

5) 60% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 75 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia, 

6) 40% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 74 punktów w skali potrzeby wsparcia.

WAŻNE! O liczbie punktów zadecyduje zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem.

Istotne są dokumenty wydane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.

UWAGA! W 2024 r. nie wszystkie ww. poziomy poziomu wsparcia dadzą świadczenie wspierające

Przyznawanie i wypłaty świadczenia wspierającego są następujące:

• od 1 stycznia 2024 r. - osoby od 87-100 punktów;
• od 1 stycznia 2025 r. - osoby od 78 do 86 pkt;
• od 1 stycznia 2026 r. - osoby od 70 do 77 pkt.

List z MOPS do opiekunów

Pismo ma pomóc opiekunom w podjęciu decyzji, czy pozostają w "starym" systemie, czy przechodzą do "nowego". W tym drugim przypadku trzeba złożyć wniosek. Jest wiele przepisów przejściowych - pismo będzie szczegółowo o tym informować. 

WAŻNE! Można uzyskać podwyższenie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka. Pismo poinformuje o szczegółach w tej sprawie.

Czytelnicy Infor.pl o świadczeniu wspierającym

Czytelników szczególnie interesowała kwestia nowych przepisów o świadczeniu pielęgnacyjnym:

1. w kontekście łączenia pracy opiekuna z możliwością otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego na dziecko oraz
2. czy prawdą jest, że świadczenie pielęgnacyjne ograniczono do opieki nad dziećmi (do 18 roku życia). 

Na oba pytania odpowiedź jest TAK. Ustawa o świadczeniu wspierającym zmieniła bowiem art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Po nowelizacji znikły z niego:

1) opis tego świadczenia jako "Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej" - jest to obecnie po prostu "świadczenie pielęgnacyjne."

2) zastrzeżenie "świadczenie przysługuje, gdy osoby je otrzymujące nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji."

Obecnie ww. art. 17 stanowi:

- jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Mamy więc "wyrzucenie" z przepisu zakazu łączenia świadczenia pielęgnacyjnego z pracą oraz nowość - świadczenie wiąże się z opieką nad dzieckiem do osiągnięcia przez nie pełnoletności. 

Osoby zainteresowane odsyłamy po szczegóły do art. 43 USTAWY z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.

Świadczenie wspierające 2024 r. – ZUS opłaci składki opiekunowi

Wprowadzono obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne opiekunom, którzy nie podejmą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego, wspólnie z nią zamieszkującemu i gospodarującemu.

Co z rentą socjalną, dochodem?

Świadczenie wspierające nie odbiera prawa do renty socjalnej.

Przysługuje bez względu na osiągany przez osobę niepełnosprawną dochód. I jak przy tego typu świadczeniach nie podlega egzekucji. 

Świadczenie wspierające 2024. Jak obliczane są punkty? 

Kwalifikacja do świadczenia obejmuje m.in.:

1. kwestionariusz samooceny (wypełnia osoba niepełnosprawna), 
2. wywiad bezpośredni oraz  
3. obserwacja zespołu. 

Jest trzy miesiące dla wojewódzkiego zespołu do orzekania o niepełnosprawności na rozpatrzenie wniosku. Osoba z niepełnosprawnością ma prawo złożyć w ciągu 14 dni odwołanie, również do wspomnianego wojewódzkiego zespołu. Jest ono rozpatrywane w innym składzie osobowym.

Ocena stanu zdrowia może odbyć się np. w domu osoby niepełnosprawnej albo siedzibie zespołu wojewódzkiego. Jest też możliwe inne miejsce.

UWAGA! W chwili złożenia wniosku opiekun osoby z niepełnosprawnością, traci prawo do "starego" świadczenia pielęgnacyjnego. Nie martw się - symetrycznie świadczenie wspierające 2024 r. przysługuje od daty złożenia wniosku. Zostanie wypłacone po przejściu procedury jako wyrównanie.

Świadczenie wspierające dla osoby niepełnosprawnej 

Świadczenie wspierające jest dla dorosłych osób (przysługuje osobie od ukończenia 18. roku życia niezależnie od daty niepełnosprawności). Próg minimum to 70 punktów. 

Potrzebne jest orzeczenie o niepełnosprawności. 

Świadczenie wyniesie od 635 zł do 3495 zł. To przykładowe kwoty w odniesieniu do wysokości renty socjalnej z 2023 r. Dla 95 – 100 punktów jest to właśnie 3495 zł.

Świadczenie wspierające nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona do świadczenia wspierającego zostanie umieszczona w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo–leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich.

Co ze świadczeniem pielęgnacyjnym?

Osób, które mają prawo do „starego” świadczenia pielęgnacyjnego, mogą je pobierać dalej na obecnych zasadach. Dalej mają zakaz pracy dla opiekunów przy jego pobieraniu. 

W 2024 r. opiekun ma prawo złożyć wniosek o „nowe” świadczenie pielęgnacyjne.

Kiedy wejdą w życie nowe przepisy 

Ustawa o świadczeniu wspierającym wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r. z pewnymi wyjątkami:

- od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające  będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby  wsparcia od 87 do 100 pkt, 

- od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby  wsparcia od 78 do 86 pkt,

- od 1 stycznia 2026 r. - świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby  wsparcia od 70  do 77 pkt .

Uwaga: wyjątkiem od tak określonego ustawą harmonogramu wejścia w życie ustawy jest art. 64 ustawy, zgodnie z którym  osoba wymagająca opieki:

1) na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna, 

2) na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych

– będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 r., także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87 punktów w skali potrzeby wsparcia.

1. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego będzie można złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia będzie można złożyć do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania
   o niepełnosprawności (wojewody).

Świadczenie pielęgnacyjne

Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługiwać będzie między innymi:

1. rodzinie zastępczej;
2. osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka;
3. dyrektorowi placówki opiekuńczo – wychowawczej;
4. dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo – terapeutycznej;
5. dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,

jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18, roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

1. Rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18, roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopni niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami, konieczności stałej i długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
2. Świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwać, jeżeli:
3. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna;
4. osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo – leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno – opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową  opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym lub schronisku dla nieletnich;
5. osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
6. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
7. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna.
8. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na dziecko umieszczone w pieczy zastępczej będzie mógł złożyć wyłącznie odpowiednio rodzina zastępcza, osoba prowadząca rodzinny dom dziecka, dyrektor placówki opiekuńczo – wychowawczej, dyrektor regionalnej placówki opiekuńczo – terapeutycznej albo dyrektor interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
9. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (albo w ośrodku pomocy społecznej lub w innej jednostce organizacyjnej gminy, jeżeli to właśnie im przekazana została w danej gminie realizacja świadczeń rodzinnych).

Rząd o świadczeniu wspierającym

Rodzice i opiekunowie osób niepełnosprawnych, na które przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, będą mogli pracować bez jakichkolwiek ograniczeń – poinformował wiceszef MRiPS Paweł Wdówik. Dodał, że ustawa o świadczeniu wspierającym całkowicie likwiduje jakikolwiek mechanizm wiązania pracy ze świadczeniem. 

"To bardzo wyczekiwana ustawa, która zasadniczo zmienia system wsparcia i system świadczeń - tych świadczeń dotyczących rodziny i świadczeń dotyczących osób z niepełnosprawnością" - ocenił.

Według wiceszefa MRiPS ustawa jest wykonaniem w całości wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który dotyczył zróżnicowania świadczeń zależnie od momentu powstania niepełnosprawności. "W tej chwili, niezależnie od momentu powstania niepełnosprawności, świadczenia będą dokładnie takie same dla wszystkich" - przekazał.

Jak zastrzegł, ustawa jest również realizacją postulatu, żeby rodzice dzieci z niepełnosprawnością mogli podejmować pracę podczas pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. "Ta ustawa całkowicie likwiduje jakikolwiek mechanizm wiązania pracy ze świadczeniem. Czyli rodzice i opiekunowie osób, na które przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, będą mogli pracować bez jakichkolwiek ograniczeń. To jest wielka zmiana, bardzo wyczekiwana i bardzo chwalona przez rodziców dzieci z niepełnosprawnością" - ocenił.

Wdówik dodał, że od tej pory świadczenie wspierające będzie przyznawane na każde dziecko z niepełnosprawnością. "Są takie rodziny, gdzie dzieci (z niepełnosprawnością) jest dwoje, a czasem niestety nawet więcej. Do tej pory przysługiwało jedno świadczenie, niezależnie od liczby dzieci. Od 1 stycznia, kiedy ta ustawa wejdzie w życie, na każde dziecko będzie wypłacane odrębne świadczenie pielęgnacyjne" - poinformował.

"Ważna zmiana polega też na tym, że świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane do ukończenia 18 roku życia. Czyli w momencie, kiedy człowiek z niepełnosprawnością uzyskuje pełnoletność, świadczenie, które pobierają rodzice się kończy, on w tym momencie nabywa prawa do innych świadczeń: do renty socjalnej, do świadczenia uzupełniającego, do nowego świadczenia, jakim jest świadczenie wspierające" - wyjaśnił.

Podkreślił, że świadczenie wspierające oparte jest nie o genezę niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, ale o poziom potrzeby wsparcia. "Ludzie, mimo posiadania tej samej niepełnosprawności, tego samego stopnia, różnią się między sobą - i to częstokroć bardzo te różnice są widoczne - w zakresie pomocy, jakiej potrzebują. To świadczenie jest dopasowane w taki sposób, żeby odpowiadać na potrzeby. Im większe potrzeby, tym większe świadczenie" - stwierdził.

Zaznaczył, że do oceny będzie używana specjalna skala, która obecnie jest przygotowywana i testowana. "Ogłosimy ją w ustawowym terminie, dzięki czemu będziemy mogli zapewnić najwyższą jakość tej oceny i dopasowanie świadczenia" - zapewnił.

Wdówik przypomniał, że zagwarantowana w ustawie wysokość świadczenia wynosi obecnie od 40 proc. renty socjalnej do 220 proc. renty socjalnej. "Czyli od mniej więcej 700 zł dla osób, które potrzebują tego wsparcia relatywnie mniej, aż do 3,5 tys. zł dla osób potrzebujących tego wsparcia najwięcej" - zapowiedział.

"Stajemy się krajem, który w sposób nowoczesny, oparty o zalecenie Światowej Organizacji Zdrowia, dopasowuje wsparcie do potrzeb, do tego, co wynika z funkcjonalnej analizy tego, jak osoba z niepełnosprawnością funkcjonuje i gdzie tej pomocy potrzebuje" - mówił.

Ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r. Część jej przepisów będzie obowiązywała już w sierpniu. Niektóre mają dłuższe vacatio legis i wejdą w życie 1 stycznia 2024 i 2025 r.

Wiceminister rodziny został zapytany, kiedy i w jakiej formie w życie wejdzie wykaz nieuleczalnych, genetycznych chorób, które mogłyby być orzekane raz na czas nieokreślony.

"To będą zalecenia, to będzie zestaw wytycznych, które pełnomocnik rządu może wydać dla orzeczników. Chodzi przede wszystkim o to, żebyśmy ułatwiając życie rodzicom dzieci z niepełnosprawnością, nie zmuszali ich do pojawiania się co chwila po to tylko, żeby potwierdzić rzecz, która jest faktem, czyli że ta niepełnosprawność się nie zmieniła i nie zmieni" - wyjaśnił.

Dodał, że "sam fakt choroby nieuleczalnej nie oznacza jeszcze niepełnosprawności". "My listę, którą otrzymaliśmy od specjalistów zweryfikowaliśmy, poprosiliśmy o to Ministerstwo Zdrowia, czekamy na ich odpowiedź, żeby rzeczywiście objąć tymi zmianami te choroby, które dają skutki w postaci niepełnosprawności wymagającej odpowiedniego wsparcia. Za tym idą określone środki publiczne, za które jesteśmy odpowiedzialni i chcemy je skierować tam, gdzie one są potrzebne" - stwierdził.