Marta Pawłowska: Rada Ministrów 28 maja 2019 r. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o Rada Ministrów 28 maja 2019 r. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra środowiska. Jaki jest cel projektowanej ustawy?
Marta Dobrzycka: Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ma dwa zasadnicze cele. Po pierwsze, ma stworzyć zachęty dla mieszkańców do selektywnego zbierania odpadów. Niestety często sama świadomość proekologiczna nie wystarcza. Zazwyczaj argumentem motywującym ludzi do segregacji odpadów są oszczędności z tego wynikające. Dlatego też nowelizacja wprowadza podwójna stawkę opłaty za wywóz odpadów zmieszanych. Po drugie, zmiany przepisów mają ułatwić gminom kontrolę nad odpadami odbieranymi od przedsiębiorców.
M.P.: Czy może wymienić Pani najważniejsze propozycje/zmiany?
M.D.: Zmiany, o których rozmawiamy dotykają wielu aspektów gospodarki odpadami. Jednak najważniejsze z nich dotyczą zaostrzenia kar za brak segregacji odpadów lub segregację odpadów niezgodną z przepisami, wprowadzenia odpowiedzialności zbiorowej za brak selektywnej zbiórki odpadów przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców, czy też wprowadzenia podwójnej opłaty od odbioru odpadów zmieszanych. Nowelizacja zakłada także ulgi dla osób posiadających przydomowe kompostowniki na bioodpady oraz ostrzejsze egzekwowanie zasady “zanieczyszczający płaci”, prowadzące do ułatwienia usuwania odpadów zagrażających życiu lub zdrowiu.
M.P.: Czy i jak zmienią się opłaty za gospodarowanie opłatami komunalnymi?
M.D.: Jak wspomniałam, wzrosną opłaty za wywożenie niesegregowanych odpadów. I to dwukrotnie w stosunku do opłat za gospodarowanie odpadami zbieranymi selektywnie, zgodnie z proponowanym podziałem tych odpadów na tzw. frakcje, czyli: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło i opakowannia wielomateriałowe oraz odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji.
Zobacz: Środowisko
M.P.: Zaostrzone zostaną kary za gospodarowanie odpadami niezgodne z przepisami. Jaki system kar został przewidziany? W jakiej wysokości będą to kary? Jaka będzie procedura nakładania kar?
M.D.: Ponieważ kary finansowe wydają się skutecznym narzędziem walki z brakiem segregacji odpadów, ustawodawca postanowił wprowadzić sankcje za nieselektywną zbiórkę odpadów zarówno w stosunku do gmin, które nie dopełnią tego obowiązku, jak również w odniesieniu do mieszkańców nieruchomości, którzy nie segregują odpadów.
Niedopełnienie przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych będzie skutkowało zgłoszeniem tego faktu przez podmiot odbierający odpady komunalne do wójta, burmistrza lub prezydenta. Organy te będą mogły wszcząć postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a następnie, w drodze decyzji, określić wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując, wspomnianą już, podwójną wysokość stawki podstawowej.
Proszę pamiętać, że do tej pory wysokość opłat za selektywną i nieselektywną zbiórkę odpadów ustalana była przez gminy, w związku z czym stawki te często nie różniły się znacząco, co nie motywowało mieszkańców do segregacji odpadów. Proponowana zmiana przepisów ma więc na celu zachęcenie mieszkańców do segregowania odpadów, poprzez ustalanie wspomnianej, dwukrotnie wyższej, opłaty za wywóz odpadów niesegregowanych.
Zmiany, które przewiduje nowelizacja przepisów o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, oznaczają tak naprawdę zastosowanie odpowiedzialności zbiorowej wobec mieszkańców nieruchomości. Może bowiem zdarzyć się tak, że kilku z nich nie będzie segregować odpadów, notorycznie umieszczając w pojemnikach na odpady zmieszane odpady, które powinny być gromadzone selektywnie w pojemnikach na papier, metale i tworzywa sztuczne, szkło oraz odpady ulegające biodegradacji. Za ich zachowanie konsekwencje poniosą wszyscy mieszkańcy, płacąc wyższe stawki za odbiór niesegregowanych odpadów.
Jeśli zaś chodzi o gminy, wysokość kary za nieselektywną zbiórkę odpadów obliczana będzie w zależności od poziomu recyklingu i przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia. Kary te będzie nakładał na gminę wojewódzki inspektor ochrony środowiska.
M.P.: Wprowadzone zostały również sankcje za składanie nieprawdziwych oświadczeń o spełnianiu warunków prowadzenia działalności przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli, w momencie składania wniosku o wpis do rejestru działalności regulowanej. Czy może Pani przybliżyć te zmiany?
M.D.: Zmiany te mają na celu przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji podmiotów ubiegających się o zamówienia publiczne z zakresu odbierania odpadów komunalnych. W nowelizacji zaproponowano wprowadzenie kar pieniężnych w wysokości 10 000 zł za podanie w oświadczeniach o spełnianiu warunków wymaganych do prowadzenia działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, składanych z wnioskiem o wpis do rejestru działalności regulowanej, nieprawdziwych danych.
M.P.: Jak samorządy powinny przygotować się do wejścia w życie nowych przepisów?
M.D.: Przede wszystkim samorządy powinny rozstrzygnąć, czy potrzebują dodatkowych pracowników do przeprowadzania kontroli prawidłowości prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Ponadto powinny zwrócić uwagę na ciążący na nich obowiązek zapewnienia pojemników lub worków do selektywnej zbiórki odpadów. Warto także zwrócić uwagę na to, że do 2020 r. gminy muszą osiągnąć poziom recyklingu odpadów komunalnych typu papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło w wysokości 50 proc. Na gminy, które nie dopełnią tych obowiązków nakładane będą kary pieniężne. Aby uniknąć kar gminy powinny zatem na swoim obszarze zapewnić selektywną zbiórkę odpadów w jak najszerszym zakresie, zwłaszcza w odniesieniu do właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Myślę, że w tym kontekście, warto przede wszystkim postawić na edukację mieszkańców w zakresie korzyści płynących z segregacji odpadów, jak również informować ich, jak ją prawidłowo realizować.
Dziękuję za rozmowę
Marta Pawłowska