W okresie 2007-2013 projekty z dziedziny oświaty będą realizowane w ramach programu Kapitał Ludzki. W programie tym wyodrębniono dwa priorytety poświęcone edukacji - Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty oraz Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. Pierwszy z priorytetów będzie realizowany w ramach komponentu centralnego przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania. Drugi zaś przez samorządy województw w ramach komponentu regionalnego. Jednostki samorządu terytorialnego będą mogły ubiegać się o unijne środki na projekty oświatowe przede wszystkim w ramach Priorytetu IX, ale także w ramach Priorytetu III. Łączna kwota unijnych funduszy, o którą mogą starać się jednostki samorządu terytorialnego na realizację projektów z zakresu edukacji to blisko 1,6 mld euro. O unijne fundusze dla szkół będą mogły ubiegać się ich organy prowadzące, a więc jednostki samorządu terytorialnego. Bez aktywności samorządów z unijnych funduszy nie skorzystają ani szkoły, ani uczniowie. W tej chwili trwają negocjacje programu Kapitał Ludzki z Komisją Europejską, w związku z tym w programie mogą nastąpić zmiany. Oznacza to, że przedstawione poniżej możliwości samorządów w zakresie ubiegania się o fundusze europejskie również mogą ulec zmianie.
W ramach Priorytetu IX finansowane będą stypendia na wyrównywanie szans uczniów i słuchaczy instytucji systemu oświaty, stypendia motywacyjne, a także podręczniki umożliwiające kształcenie uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Jednostki samorządu terytorialnego będą mogły konkurować o unijne środki na tworzenie przedszkoli na obszarach i w środowiskach o niskim stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej, w szczególności na obszarach wiejskich. Będą mogły także otrzymać fundusze na istniejące ośrodki wychowania przedszkolnego, pod warunkiem że pieniądze te zostaną przeznaczone na zwiększenie uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym, przyczynią się np. do wydłużenia godziny pracy przedszkoli, uruchomienie dodatkowego naboru dzieci, zatrudnienie personelu. W ramach priorytetu IX jednostki samorządu terytorialnego będą mogły starać się także o dotacje dla szkół i placówek prowadzących doradztwo i kształcenie zawodowe.
Samorządy będą mogły także starać się o środki na studia podyplomowe, kursy doskonalące, studia wyższe dla nauczycieli, pracowników placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego, a także dla pracowników administracji oświatowej.
Jednym z działań programu Kapitał Ludzki, w ramach którego samorządy będą mogły starać się o wsparcie dla projektów z obszaru oświaty, jest działanie 3.6 - „Wyrównywanie szans edukacyjnych oraz rozwój kompetencji kluczowych”. Na realizację tego działania przeznaczyliśmy 772 mln euro z Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa. Za pomocą tych środków wzmocniona ma być działalność szkół ukierunkowana na pomoc uczniom, którzy z różnych przyczyn nie funkcjonują prawidłowo w systemie oświaty. Chodzi przede wszystkim o uczniów z obszarów wiejskich, dzieci mające problemy w nauce, uczniów niepełnosprawnych, dotkniętych patologiami, pochodzących z mniejszości narodowych lub etnicznych. Wsparcie będzie obejmować realizację dodatkowych zajęć dydaktyczno-wyrównawczych oraz specjalistycznych, a także pomoc pedagogiczno-psychologiczną.
MONIKA NIEWINOWSKA
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego