Jednak w gminach uzdrowiskowych są ograniczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, jakich nie ma w pozostałych gminach.
W Polsce mamy około 43 uzdrowisk oraz prawie 70 o walorach potencjalnie uzdrowiskowych. O miano gminy uzdrowiskowej, w chwili obecnej, stara się kilkanaście miejscowości. Gmina, która występuje o nadanie jej statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej, musi uzyskać potwierdzenie w formie świadectwa, właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu. Potwierdzenia właściwości, o których mowa, będą wykonywały jednostki uprawnione do tego przez ministra zdrowia. Aktualnie ministerstwo ogłosiło konkurs, w wyniku którego wybierze uprawnione do tego jednostki.
Warunki dla uzdrowisk
Status uzdrowiska może być nadany obszarowi, który posiada złoża naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych oraz taki sam klimat. Dodatkowo na obszarze gminy muszą znajdować się zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do jego prowadzenia. Warunkiem niezbędnym jest spełnianie wymagania przewidzianych przez ustawę Prawo ochrony środowiska. Przykładowo są to wymagania co do jakość wody, czystości powietrza czy też gleb. Dodatkowo każda gmina przed nadaniem jej statusu uzdrowiska musi posiadać odpowiednią infrastrukturę techniczną w zakresie: gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, a także transportu zbiorowego. Na obszarze uzdrowiska musi być rozwiązana również sprawa gospodarki odpadami.
Trzy strefy
Na obszarze uzdrowiska lub obszarze ochrony uzdrowiskowej każda gmina musi wydzielić trzy strefy ochronne. Strefę A obejmuje obszar, na którym są zlokalizowane lub planowane zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, a także inne obiekty służące lecznictwu uzdrowiskowemu lub obsłudze pacjenta czy turysty. W szczególności chodzi o takie obiekty, jak pensjonaty, restauracje lub kawiarnie, dla której procentowy udział terenów zielonych wynosi nie mniej niż 75 proc. Dodatkowo w tej strefie zabronione jest lokalizowanie zakładów przemysłowych, jak również lokalizacja budownictwa wielorodzinnego i jednorodzinnego. Nie dotyczy to modernizacji obiektów istniejących. Jednakże niedopuszczalne jest zwiększenie powierzchni ich zabudowy. W strefie A nie mogą funkcjonować pola biwakowe i campingowe oraz domki turystyczne. Niedopuszczalne jest również prowadzenie targowisk, z wyjątkiem punktów sprzedaży pamiątek, wyrobów ludowych i produktów regionalnych. Formę i miejsce do tego typu usług wyznacza gmina.
Odpowiednie przepisy zawierają jeszcze inne ograniczenia prowadzenia działalności. Chodzi tu np. o zakaz lokalizacji parkingów oraz organizowania imprez masowych, zakłócających leczenie uzdrowiskowe. Zakaz ten nie dotyczy imprez masowych znajdujących się w harmonogramie imprez gminnych.
Strefa B to strefa, w której procentowy udział terenów zielonych wynosi nie mniej niż 55 proc. Obejmuje ona obszar przyległy do strefy A i stanowi jej otoczenie.
W tej strefie ochronnej zabrania się lokalizacji nowych oraz rozbudowy istniejących zakładów przemysłowych, jak również obiektów handlowych o powierzchni większej niż 400 mkw. wraz z obiektami towarzyszącymi. Nie można również pozyskiwać surowców mineralnych innych niż naturalne surowce lecznicze oraz prowadzić parkingów samochodowych o wielkości powyżej 50 miejsc postojowych dla samochodów osobowych, dostawczych i autobusów.
Natomiast strefa C to strefa przyległa do strefy B, która stanowi jej otoczenie i obejmuje obszar mający wpływ na zachowanie walorów krajobrazowych, klimatycznych oraz ochronę złóż naturalnych surowców leczniczych. W tej strefie, przykładowo, nie można prowadzić działań powodujących niekorzystną zmianę stosunków wodnych oraz lokalizować nowych uciążliwych obiektów budowlanych, w tym również zakładów przemysłowych.
Gmina, która uzyskała status uzdrowiska lub status obszaru ochrony uzdrowiskowej, sporządza i uchwala miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w terminie do dwóch lat od dnia uzyskania statusu.
Korzyści i komisja
Tylko gminy uzdrowiskowe i gminy posiadające status obszaru ochrony uzdrowiskowej mogą w nazwie miejscowości posługiwać się takimi wyrazami, jak zdrój, cieplice bądź uzdrowisko termalne. Gmina uzdrowiskowa ma również prawo do pobierania opłaty uzdrowiskowej oraz otrzymuje dotacje z budżetu państwa w wysokości równej wpływom z tytułu opłaty uzdrowiskowej pobranej w uzdrowisku w roku poprzedzającym dany rok bazowy.
Dodatkowo w gminie uzdrowiskowej rada gminy powołuje stałą komisję uzdrowiskową, określając przedmiot jej działania i skład osobowy. Komisja ta jest organem opiniodawczo-doradczym rady gminy w sprawach dotyczących uzdrowiska oraz obszaru ochrony uzdrowiskowej. Do jej zadań w szczególności należy opiniowanie projektu operatu uzdrowiskowego oraz opiniowanie gminnych programów ochrony środowiska.
5 ETAPÓW
ZDOBYWANIA STATUSU UZDROWISKA
1. Konieczny operat
Gmina musi sporządzić tzw. operat uzdrowiskowy w celu określenia możliwości prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego na tym obszarze. Jest on sporządzany w formie pisemnej. Składa się z części opisowej i graficznej. Operat podpisuje wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
2. Decyzja ministra
Gmina przesyła operat uzdrowiskowy ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w celu potwierdzenia spełnienia warunków koniecznych do nadania statusu uzdrowiska przez obszar, dla którego został on sporządzono. Jeżeli operat spełnia warunki formalne, to minister zdrowia wydaje decyzję o potwierdzeniu możliwości prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego na danym obszarze. W przeciwnym wypadku wzywa daną gminę do uzupełnienia braków.
3. Rozporządzenie
Rada Ministrów wydaje rozporządzenie o nadaniu danemu obszarowi statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej.
4. Uchwała
Rada Gminy w ciągu trzydziestu dni po wejściu w życie rozporządzenia na podstawie operatu uchwala statut uzdrowiska lub statut obszaru ochrony uzdrowiskowej.
5. Potwierdzenie
Rada Gminy nie rzadziej niż raz na dziesięć lat przedstawia ministrowi środowiska operat w celu potwierdzenia spełniania przez obszar uzdrowiskowy wymagań określonych w ustawie.
ŁUKASZ SOBIECH
lukasz.sobiech@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
n Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. nr 167, poz. 1399 ze zm.).
n Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości (Dz.U. nr 80, poz. 565 ze zm.).