JACEK MURZYDŁO
doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu
O ile każdy funkcjonariusz publiczny pełni funkcję publiczną, o tyle nie każda osoba pełniąca funkcję publiczną jest funkcjonariuszem publicznym. Informacji o tym, kto jest funkcjonariuszem publicznym, należy szukać w art. 115 par. 13 ustawy z dnia 6 czerwca z 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88, poz. 553 ze zm.). Jest nim więc np. Prezydent RP, poseł, senator, radny, sędzia, ławnik, prokurator. Termin osoba pełniąca funkcję publiczną jest terminem szerszym od terminu funkcjonariusz publiczny. Istotnym elementem jest więc tutaj nie tyle bycie funkcjonariuszem publicznym, ile pełnienie funkcji w sferze publicznej.
Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne daje obywatelowi art. 61 ust. 1 konstytucji. Jego ograniczenie nastąpić może, w oparciu o art. 61 ust. 3 konstytucji, wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.
Szczególnym rodzajem informacji na temat osób pełniących funkcje publiczne jest informacja publiczna.
Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy Prawo do informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, nie podlega ograniczeniu ze względu na prywatność tych osób. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13 lipca 2004 r. (K. 20/03, OTK ZU nr 7/A/2004, poz. 63) osoby te ze względu na prawo obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej muszą się liczyć z obowiązkiem ujawnienia przynajmniej niektórych aspektów swego życia prywatnego.
Przykładem informacji dotyczących sfery życia prywatnego osób pełniących funkcje publiczne są informacje wpisane przez nie do oświadczenia majątkowego. Jawne (z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości) są m.in. informacje zawarte w oświadczeniach składanych przez posłów i senatorów (na podstawie art. 35 ust. 5 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora - Dz.U. z 2003 r. nr 221, poz. 2199 ze zm.) oraz przez wójtów, ich zastępców, sekretarzy i skarbników gmin (na podstawie art. 24i w związku. z art. 24h ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
Pewne informacje muszą ujawnić także kandydaci do pełnienia funkcji publicznych. Dotyczy to przede wszystkim, w oparciu o ustawę z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz.U. 1999 nr 42 poz. 428 ze zm.), oświadczeń dotyczących pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r.
Istnieje oczywiście zakres spraw prywatnych, które nie podlegają ujawnieniu. Należą do niego przede wszystkim sprawy niemające związku z pełnieniem funkcji publicznych, jak np. sfera życia intymnego
MK
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
l Art. 5 i 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001 r. nr 112, poz. 1198 ze zm.).