Linia kolejowa o znaczeniu państwowym to istniejąca lub projektowana linia kolejowa, której budowa, utrzymanie i eksploatacja uzasadniona jest ważnymi względami gospodarczymi, społecznymi, ekologicznymi lub obronnymi.
Zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących takich linii kolejowych określone zostały w obowiązujących od 2 listopada 2007 r. nowych przepisach ustawy o transporcie kolejowym (Dz.U. nr 191, poz. 1374). Przepisy, o których mowa, tracą moc 31 grudnia 2015 r. Decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej wydaje wojewoda, na wniosek ministra właściwego do spraw transportu. Decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej wydaje się w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku w tej sprawie. Decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
Wojewoda doręcza postanowienie o wszczęciu postępowania o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej wnioskodawcy (ministrowi) oraz zawiadamia o jego wydaniu, w drodze obwieszczenia, w urzędzie wojewódzkim i urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg linii kolejowej, na stronach internetowych tych gmin oraz urzędu wojewódzkiego, a także w prasie lokalnej. Takie same zasady postępowania obowiązują wojewodę także przy doręczaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej. Z dniem doręczenia zawiadomienia, o wszczęciu postępowania o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa, objęte wnioskiem o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, nie mogą być przedmiotem obrotu w rozumieniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Czynność prawna dokonana z naruszeniem tego ograniczenia jest nieważna. Nie dotyczy to tylko gruntów wnoszonych przez Polskie Koleje Państwowe , w formie wkładu niepieniężnego do PKP Polskie Linie Kolejowe.
Odwołanie od decyzji
W zawiadomieniu o wydaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej zamieszcza się informację o miejscu, w którym strony mogą zapoznać się z treścią decyzji.
Organem odwoławczym od decyzji wojewody o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej jest minister infrastruktury.
Odwołanie strony od decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej rozpatruje się w terminie 21 dni, a skargę do sądu administracyjnego - w terminie 60 dni, licząc od dnia wpłynięcia odwołania do właściwego organu lub skargi do sądu.
W postępowaniu przed organem odwoławczym oraz przed sądem administracyjnym nie można uchylić decyzji w całości ani stwierdzić jej nieważności, gdy wadą dotknięta jest tylko część decyzji dotycząca odcinka linii kolejowej, nieruchomości lub działki.
Decyzją o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej zatwierdza się podział nieruchomości. Mapy z projektami podziału nieruchomości stanowią integralną część tej decyzji. Linie rozgraniczające teren, ustalone decyzją, stanowią linie podziału nieruchomości.
Odszkodowanie i podział
Nieruchomości wydzielone liniami rozgraniczającymi teren stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym przez wojewodę w odrębnej decyzji. Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania za nieruchomości w związku z lokalizacją linii kolejowej o znaczeniu państwowym stosu- je się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z tym że wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej przez organ I instancji oraz według jej wartości w dniu wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania.
Odszkodowanie podlega waloryzacji na dzień wypłaty, według zasad obowiązujących w przypadku zwrotu wywłaszczonych nieruchomości. Odszkodowanie jest wypłacane ze środków budżetu państwa, których dysponentem jest minister infrastruktury.
Jeżeli przejęcie nieruchomości dotyczy przejęcia terenu, na którym zlokalizowane są obiekty infrastruktury służące wykonywaniu przez jednostki samorządu terytorialnego zadań własnych, zrealizowane przy wykorzystaniu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub innych źródeł zagranicznych, odszkodowanie powiększa się o kwotę podlegających zwrotowi środków pochodzących z dofinansowania wraz z odsetkami należnymi zgodnie z przepisami regulującymi zasady zwrotu dofinansowania.
Stronie odwołującej się od decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, na jej wniosek, wypłaca się kwotę określoną w tej decyzji. Wypłata tej kwoty nie ma wpływu na prowadzone postępowanie odwoławcze.
Wykonalność decyzji
Do egzekucji obowiązków wynikających z decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wojewoda nadaje decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek ministra infrastruktury, uzasadniony interesem społecznym lub gospodarczym.
Decyzji, o której mowa, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli jest to niezbędne do wykazania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Ponadto decyzja ta m.in. zobowiązuje do niezwłocznego wydania nieruchomości, opróżnienia lokali i innych pomieszczeń.
W przypadku gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej dotyczy nieruchomości zabudowanej, minister infrastruktury jest zobowiązany, w terminie faktycznego objęcia nieruchomości w posiadanie, do zapewnienia lokalu zamiennego.
Minister jest zwolniony z tego obowiązku w przypadku zapewnienia lokalu zamiennego przez PKP Polskie Linie Kolejowe.
Zarząd i użytkowanie
Decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stanowi podstawę do wydania przez wojewodę decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu ustanowionego na nieruchomości przeznaczonej na pas gruntu pod linię kolejową, stanowiącej własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
Jeżeli przeznaczona na pas linii kolejowej nieruchomość stanowiąca własność Skarbu Państwa została uprzednio wydzierżawiona, wynajęta lub użyczona, decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stanowi podstawę do wypowiedzenia przez ministra infrastruktury umowy dzierżawy, najmu lub użyczenia ze skutkiem natychmiastowym. Za straty poniesione na skutek rozwiązania umowy przysługuje odszkodowanie od Skarbu Państwa. Podobnie jest w przypadku użytkowania wieczystego.
ELEMENTY DECYZJI
Decyzjo o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej zawiera:
• linie rozgraniczające teren;
• warunki techniczne realizacji inwestycji;
• warunki wynikające z przepisów dotyczących ochrony środowiska, ochrony przyrody i ochrony zabytków;
• wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich;
• zatwierdzenie podziału nieruchomości.
Zbigniew Kornat
gp@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 191, poz. 1374).