Coraz więcej gmin i powiatów stara się wejść w rolę operatorów telekomunikacyjnych i zapewnić swoim mieszkańcom dostęp do szerokopasmowego internetu nawet tam, gdzie nie opłaca się to prywatnym przedsiębiorcom. Do właściwego przeprowadzenia procesu inwestycyjnego potrzebna jest samorządowcom odpowiednia wiedza, a także szeroka współpraca z innymi jednostkami samorządowymi, oraz przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi.
Potrzeby mieszkańców
Przed podjęciem decyzji o budowie sieci szerokopasmowej samarządowcy muszą zbadać aktualną sytuację na rynku usług telekomunikacyjnych na określonym terenie. Potem można dopiero zastanowić się nad tym, czy dostęp do internetu jest wystarczający, jakie jest właściwie na niego zapotrzebowanie i czy ceny świadczonych usług są odpowiednie dla mieszkańców. Gdy dokonana analiza będzie przemawiała za budową sieci, samorządowcy powinni zabrać się za wytyczenie celów, którym powinna służyć planowana inwestycja, i określić, jakie usługi ma ona oferować. Tak samo należy określić krąg odbiorców poszczególnych usług. Planowanie ma pomóc w stworzeniu koncepcji sieci dla danego terenu.
TERMIN
Realizacja poszczególnych etapów inwestycji przedstawia się następująco:
• przeprowadzenie inwentaryzacji zasobów - 6-12 tygodni,
• opracowanie koncepcji sieci - 12-15 tygodni,
• opracowanie dokumentacji technicznej sieci - 30-80 tygodni,
• budowa sieci - 25-50 tygodni
Koncepcja inwestycji
Po zaplanowaniu budowy sieci samorządowcy muszą stworzyć koncepcję całej inwestycji. Musi ona uwzględniać istniejącą na danym terenie infrastrukturę. W ramach koncepcji powinny zostać określone oferowane usługi, potencjalni odbiorcy, a nawet proponowane ceny usług. Na tym etapie procesu budowy sieci szerokopasmowej należy dokonać także wstępnej analizy kosztów inwestycji, a także sposobu i kosztów jej późniejszego utrzymania. Ze względu na to, że stworzenie koncepcji wymaga często wiedzy specjalistycznej (technicznej i ekonomicznej) do jej opracowania warto zaangażować firmy zewnętrzne lub niezależnych specjalistów.
Studium wykonalności
Budowa sieci szerokopasmowej wiąże się z koniecznością opracowania studium wykonalności. Od niego może zależeć bowiem uzyskanie wsparcia ze środków unijnych. Wytyczne do wykonania studium zawierają uruchomione programy pomocowe. Dokument będzie musiał najczęściej zawierać takie elementy jak: cele projektu, przewidywane nakłady inwestycyjne, harmonogram zadań czy wnioski z analizy prawnej lub finansowej.
Studium wykonalności ma na celu wstępne określenie zakresu rzeczowego przedsięwzięcia zgodnego ze strategiami lokalnymi, obowiązującym prawem i innymi wymogami formalnymi. Określa zakres rzeczowy przedsięwzięcia, główne parametry techniczne infrastruktury, szacowane nakłady inwestycyjne oraz harmonogram ich wykonania. W dokumencie należy podać najkorzystniejszy wariant inwestycji oraz to, dlaczego jest ona uzasadniona ze społecznego punktu widzenia. Trzeba też wskazać potencjalne problemy, które mogą pojawić się w trakcie jej realizacji.
Przygotowanie projektu
Po opracowaniu koncepcji oraz pozyskaniu środków finansowych, jednostka samorządu może przystąpić do opracowania projektu technicznego. Mogą go wykonać jedynie firmy posiadające uprawnienia do projektowania sieci telekomunikacyjnych. Ich wybór może zostać dokonany jedynie w drodze przetargu. Problemem może być tutaj czas przygotowania projektu wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę infrastruktury. Jest to co najmniej rok, gdyż przed przystąpieniem do prac trzeba przejść długotrwałe procedury administracyjne, zawrzeć porozumienia z właścicielami działek, na których mają stanąć np. maszty radiowe, i uzgodnić warunki korzystania z istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej, energetycznej itd.
Z uwagi na to, że samorządowcy zazwyczaj nie są fachowcami z zakresu technologii telekomunikacyjnych, przed odebraniem projektu warto skonsultować go z niezależnymi ekspertami. Mogą nimi być np. pracownicy uczelni wyższych, eksperci z izb gospodarczych czy stowarzyszeń inżynierskich. Sieć może być zaprojektowana na wiele sposobów, ale ważne jest to, by wybrać model najefektywniejszy, który będzie optymalizował nakłady finansowe na inwestycję i jednocześnie zawierał odpowiedni wariant rozwiązań technicznych (np. usytuowanie masztów, wybór podzespołów).
Czas budowy
Do budowy sieci szerokopasmowej w gminie można przystąpić dopiero po uzyskaniu pozwolenia na jej budowę. Do wyboru wykonawcy konieczne jest przeprowadzenie przetargu. Przedsiębiorca powinien już w swojej ofercie przedstawić rodzaje materiałów i urządzeń służących do budowy sieci. Powinny być one zgodne z założeniami zawartymi w projekcie. Po zakończeniu budowy sieci (trwa to zazwyczaj kilka miesięcy) należy dokonać odbioru inwestycji i sprawdzić, czy wybudowano ją zgodnie z projektem. Odbioru może dokonać firma zewnętrzna lub podmiot powołany do eksploatacji sieci.
Gmina jako operator
Zbudowana sieć wchodzi w skład trwałego majątku jednostki samorządu, która musi następnie zadbać o jej obsługę. Utrzymanie całej infrastruktury telekomunikacyjnej generuje koszty związane m.in. ze zużytą energią elektryczną, opłatami za dostęp do zasobów internetowych czy wynagrodzeniami dla pracowników opiekujących się siecią. Organy samorządowe powinny w tym momencie zadecydować, czy wszelkie koszty operacyjne będą pokrywały z własnego budżetu, czy współfinansowały w ramach współpracy z partnerem, np. przedsiębiorcą, który wydzierżawi część infrastruktury. Najlepszym rozwiązaniem będzie oczywiście sytuacja, gdy wszelkie nakłady na utrzymanie sieci będzie udało się pokrywać z uzyskiwanych z niej przychodów (opłat za korzystanie z usług, udostępnianie pasma itd.). W związku ze świadczeniem usługi telekomunikacyjnej jednostka samorządu musi zadbać także o wdrożenie systemów obsługi klienta (billingi, wystawianie faktur), jak również o sprzedaż usługi.
Samorządowcy, którzy są zainteresowani budową sieci szerokopasmowych na terenie swojej jednostki, mogą znaleźć więcej informacji na ten temat w przygotowanym przez Urząd Komunikacji Elektronicznej i Fundację Wspomagania Wsi poradniku (http://www.uke.gov.pl).
USŁUGI W SIECI
W gminnej sieci szerokopasmowej mogą być oferowane takie usługi jak:
• dostęp do Internetu,
• telewizja cyfrowa,
• telefonia VIP,
• transmisja danych,
• monitoring wizyjny,
• wideo na żądanie,
• zdalne odczyty liczników.
ADAM MAKOSZ
adam.makosz@infor.pl