Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu (art. 36a ust. 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty). W tym celu organ prowadzący szkołę lub placówkę (wójt, burmistrz, prezydent miasta) powołuje komisję konkursową w składzie:
1) po trzech przedstawicieli:
• organu prowadzącego szkołę lub placówkę,
• organu sprawującego nadzór pedagogiczny;
2) po dwóch przedstawicieli:
• rady pedagogicznej,
• rodziców;
3) po jednym przedstawicielu zakładowych organizacji związkowych, przy czym przedstawiciel związku zawodowego nie może być zatrudniony w szkole lub placówce, której konkurs dotyczy.
Redakcja poleca: Ściąga Kadrowego - Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej (PDF)
Konkurs na stanowisko dyrektora szkoły musi być wcześniej ogłoszony przez organ prowadzący taką placówkę. Ogłoszenie o konkursie zamieszcza się w co najmniej dwóch dziennikach: jednym o zasięgu wojewódzkim i jednym o zasięgu lokalnym. Ogłoszenie powinno wskazywać również na termin składania ofert przez kandydatów do konkursu. Termin ten powinien wynosić co najmniej 14 dni od dnia ukazania się ogłoszenia.
Wójt gminy jest podmiotem, któremu zostały powierzone kompetencje do podejmowania wszystkich czynności związanych z obsadzaniem stanowisk dyrektorów w szkołach publicznych prowadzonych przez gminy. Oznacza to, że wójt jako organ prowadzący szkołę ogłasza konkurs na stanowisko dyrektora szkoły, a co za tym idzie - jest również uprawniony do jego unieważnienia (patrz: wyrok NSA w Warszawie z 1 września 2005 r., sygn. akt I OSK 328/05, OwSS 2006/3/77).
Konkurs dzieli się na etapy
Konkurs przeprowadzany na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki można podzielić na kilka etapów.
I Etap - ocena formalna zgłoszeń
Pierwszy etap polega na sprawdzeniu przez komisję, czy oferty złożone przez kandydatów wpłynęły w wymaganym terminie oraz czy zawierają wszystkie wskazane w ogłoszeniu dokumenty. Sprawdza się również, czy na podstawie złożonej dokumentacji kandydat ma uprawnienia i kwalifikacje do zajmowania stanowiska dyrektora szkoły lub placówki.
Oferty kandydatów powinny zawierać m.in.:
• uzasadnienie przystąpienia do konkursu wraz z koncepcją funkcjonowania i rozwoju szkoły lub placówki,
• życiorys z opisem przebiegu pracy zawodowej, zawierający zwłaszcza informację o stażu pracy pedagogicznej - w przypadku nauczyciela lub stażu pracy dydaktycznej - w przypadku nauczyciela akademickiego,
• akt nadania stopnia nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego oraz dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganego wykształcenia - w przypadku osoby będącej nauczycielem,
• dyplom ukończenia studiów wyższych oraz dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganego stażu pracy, wykształcenia i przygotowania zawodowego - w przypadku osoby niebędącej nauczycielem,
• zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym,
• oświadczenie, że kandydat nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie oraz nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne.
Kandydaci, których zgłoszenia zostaną określone jako niepełne lub niespełniające wymagań, nie są dopuszczeni do dalszego postępowania konkursowego. O tym, czy kandydat zostanie dopuszczony do dalszej części konkursu, informuje przewodniczący komisji. Kandydaci otrzymują pisemną informację o zakwalifikowaniu do dalszego postępowania konkursowego lub odrzuceniu z konkursu. W przypadku niedopuszczenia kandydata do dalszego postępowania konkursowego, powinien on otrzymać pisemne wyjaśnienia o przyczynach odrzucenia oferty. Przewodniczący komisji konkursowej musi to uczynić w ciągu 7 dni od dnia posiedzenia komisji, w której nastąpił pierwszy etap wyboru kandydatów (§ 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 23 października 2003 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki i trybu pracy komisji konkursowe).
II Etap - ocena kandydatów
Komisja po zaakceptowaniu wybranej grupy kandydatów dokonuje merytorycznej oceny kandydatów dopuszczonych do dalszego postępowania konkursowego. Ocenie podlega zwłaszcza przedstawiona przez kandydata koncepcja funkcjonowania i rozwoju szkoły lub placówki. Pod tym kątem komisja przeprowadza z kandydatem rozmowę.
III Etap - głosowanie
Po wyłonieniu kandydatów, którzy otrzymali pozytywną ocenę merytoryczną, komisja wybiera kandydata na stanowisko dyrektora w głosowaniu tajnym. Każdy z członków komisji dysponuje jednym głosem.
Konkurs jest rozstrzygnięty, jeżeli na jednego z kandydatów oddała głosy co najmniej połowa obecnych na posiedzeniu członków komisji. Jeśli żaden z kandydatów nie uzyskał takiej większości głosów, komisja przystępuje do drugiego głosowania.
Konkurs jest rozstrzygnięty, jeżeli w drugim głosowaniu jeden z kandydatów uzyskał większą niż pozostali liczbę głosów.
O wynikach konkursu przewodniczący komisji niezwłocznie powiadamia organ prowadzący szkołę lub placówkę oraz przekazuje temu organowi dokumentację postępowania konkursowego.
Kandydat na dyrektora musi zostać zaakceptowany
Wyłoniony w postępowaniu konkursowym kandydat na dyrektora zostaje zgłoszony przez wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny nad szkołą lub placówką. Powierzenie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki może bowiem nastąpić, jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny, czyli kurator oświaty, nie zgłosi, w terminie 14 dni od przedstawienia kandydata na to stanowisko, umotywowanego zastrzeżenia.
Z orzecznictwa
Zarówno gdy konkurs wyłoni kandydata jak i nie da takiego rezultatu, powierzenie stanowiska dyrektora szkoły może mieć miejsce, jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny nie zgłosi umotywowanych zastrzeżeń (art. 36a ust. 3 i 4 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty).
Wyrok NSA w Warszawie z 7 grudnia 2000 r., sygn. akt I S.A. 1572/00).
Szczególne przypadki wyboru dyrektora
W praktyce zdarzają się szczególne sytuacje, które uniemożliwiają normalny tryb obsadzenia stanowiska dyrektora w szkole lub placówce. Jeśli do konkursu na stanowisko dyrektora nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi. Oczywiście taka kandydatura zostaje wyznaczona dopiero po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. Wówczas takiego kandydata powinien zaakceptować organ sprawujący nadzór pedagogiczny - kurator oświaty.
Do czasu powierzenia stanowiska dyrektora, organ prowadzący szkołę może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi. Natomiast w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, funkcję kierowania szkołą powierza się nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na 6 miesięcy.
Uchybienie regulaminowemu terminowi do składania ofert w konkursie na dyrektora szkoły uzasadnia niedopuszczenie do konkursu, nawet jeżeli regulamin konkursu wprost tego nie przewiduje.
Magdalena Kasprzak
Podstawy prawne:
• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 145, poz. 917)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 23 października 2003 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki i trybu pracy komisji konkursowej (Dz.U. nr 189, poz. 1855)