Nowe, obowiązujące od początku tego roku przepisy zakładają, że wydatki poniesione przez szkołę na udzielanie pomocy w dożywianiu będą refundowane przez ośrodki pomocy społecznej. Jednocześnie przyjęto, że maksymalna liczba dzieci dodatkowo dożywionych w szkole nie może przekroczyć 10 proc. liczby dzieci żywionych w ramach programu wieloletniego. Nowe rozwiązania będą kosztowały w 2009 roku ok. 50 mln zł.
Zasady realizacji
Rozpoczął się ostatni rok funkcjonowania programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Zasady realizacji tego programu określone zostały w ustawie z 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz.U. nr 267, poz. 2259 ze zm.).
Udzielanie pomocy w formie posiłku lub świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych może być zlecone:
• organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej,
• osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym kościołów i związków wyznaniowych.
Program dożywiania realizowany jest w gminach. Koordynatorem programu w gminie jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), który przekazuje kwartalną informację o realizacji programu w gminie do właściwego wojewody. Koordynatorem programu dożywiania w województwie jest wojewoda, który: dokonuje podziału środków budżetu państwa przeznaczonych na realizację programu na poszczególne gminy oraz monitoruje realizację programu na terenie województwa i przekazuje kwartalną informację w tej sprawie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Środki finansowe
Program dożywiania jest finansowany z budżetu państwa oraz ze środków budżetów gmin, a łączne nakłady na finansowanie programu w całym okresie jego realizacji wyniosą nie mniej niż 2 900 000 tys. zł. Środki budżetu państwa są planowane w budżetach wojewodów oraz w rezerwie celowej budżetu państwa.
Na realizację programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania gmina może otrzymać dotację, jeżeli udział środków własnych gminy wynosi nie mniej niż 40 proc. przewidywanych kosztów realizacji programu. Na uzasadniony, pisemny wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wojewoda może wyrazić zgodę na zwiększenie dotacji, z tym że udział środków własnych gminy nie może wynosić mniej niż 20 proc. przewidywanych kosztów dożywiania. Dotację przyznaje wojewoda na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wysokość dotacji jest ustalana na podstawie porozumienia między wojewodą a wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), mając na uwadze w szczególności liczbę dzieci i młodzieży oraz innych osób wymagających pomocy w zakresie dożywiania, konieczność rozwoju bazy żywieniowej i dowozu posiłków, a także sytuację finansową gminy. Niewykorzystana dotacja podlega zwrotowi.
Pomoc w formie posiłku
Gmina realizuje program dożywiania przy pomocy ośrodka pomocy społecznej, w jednostkach organizacyjnych gminy, placówkach i instytucjach, które posiadają bazę żywieniową lub odpowiednie warunki do wydawania produktów żywnościowych. Pomoc w formie posiłku powinna być udzielana ze szczególnym uwzględnieniem posiłku gorącego, w celu zapewnienia zdrowego żywienia. Dzieci i młodzież realizujące obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, którym przyznano pomoc w formie posiłku, spożywają posiłek w szkole, jeżeli szkoła posiada warunki pozwalające na przygotowywanie lub wydawanie posiłków. Dyrektor żłobka, przedszkola lub szkoły może przygotować listę odpowiednio dzieci lub uczniów wymagających pomocy w formie posiłku i przekazać ją do właściwego ośrodka pomocy społecznej w celu przyznania pomocy.
Pomoc w formie świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności, a także pomoc w formie świadczenia rzeczowego powinny być przyznawane w przypadku braku możliwości zapewnienia posiłku lub gdy przyznanie pomocy w formie posiłku byłoby nieuzasadnione z uwagi na sytuację osobistą lub rodzinną.
Zmienione warunki
Od początku tego roku w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko korzystające z zajęć w ramach rocznego przygotowania przedszkolnego w szkole lub przedszkolu wyraża chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły lub przedszkola udziela pomocy w formie posiłku, informując jednocześnie ośrodek pomocy społecznej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ucznia lub dziecka o udzieleniu pomocy.
Pomoc, o której mowa, nie wymaga ustalania sytuacji rodziny w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz wydania przez ośrodek pomocy społecznej decyzji administracyjnej. Środki na zakup takich posiłków są przekazywane przez ośrodek pomocy społecznej na podstawie sporządzonej przez odpowiednio dyrektora szkoły lub przedszkola listy uczniów lub dzieci oraz liczby spożytych posiłków w przyjętym okresie rozliczeniowym. Liczba dzieci lub uczniów, którym udzielono pomocy na przedstawionych wyżej zasadach, nie może przekroczyć 10 proc. liczby uczniów i dzieci dożywianych ogółem w szkołach i przedszkolach, na terenie gminy, w danym miesiącu, na podstawie wydanych decyzji administracyjnych.
Założenia na ten rok
Ustanowiono następujące kierunki realizacji programu dożywiania w 2009 roku:
• zwiększenie o 50 mln zł, z 500 mln zł w roku 2008 do 550 mln zł w roku 2009, środków budżetu państwa przeznaczonych na realizację programu;
• zwiększenie o 50 mln zł, z 250 mln zł w roku 2008 do 300 mln zł w roku 2009, środków budżetu państwa przeznaczonych na realizację programu, w częściach budżetu państwa, których dysponentami są wojewodowie;
• podjęcie działań w celu objęcia pomocą w formie posiłku osób nieobjętych dożywianiem z różnych powodów, w szczególności z powodu braku warunków technicznych, braku wyrażenia zgody przez rodzica lub opiekuna prawnego dziecka wymagającego pomocy na udzielenie pomocy w formie dożywiania lub z powodu uniemożliwienia przez rodzica lub opiekuna prawnego dziecka przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Cele programu
W ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania w latach 2006-2009 są realizowane działania, które mają:
• zapewnienić pomoc w zakresie dożywiania (w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych): dzieciom do siódmego roku życia, uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej oraz osobom i rodzinom znajdującym się w trudnych sytuacjach, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym;
• wdrożyć działania zmierzające do rozwoju i wykorzystywania bazy żywieniowej w gminach lub zwiększenia jej dostępności, w tym tworzenia lub doposażenia punktów przygotowywania lub wydawania posiłków oraz dowozu posiłków;
• utworzyć system ciągłego monitorowania skuteczności działań realizowanych w ramach programu dożywiania w skali kraju i poszczególnych regionach kraju.
Katrzyna Wilko
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz.U. nr 225, poz. 1487).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 2006 r. w sprawie realizacji programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz.U. nr 25, poz. 186 ze zm.).
• Uchwała nr 125 Rady Ministrów z 10 czerwca 2008 r. w sprawie harmonogramu zadań wykonywanych w roku 2009 w ramach programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania oraz kierunków realizacji programu na ten rok (MP nr 48, poz. 430).