Intensywne prace związane z informatyzacją administracji oraz zapowiedź wprowadzenia w 2011 r. biometrycznych dowodów osobistych umożliwiających składanie podpisu elektronicznego to dobry moment na uporządkowanie rozwiązań prawnych dotyczących biuletynów informacji publicznej. Dlatego m.in. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zdecydowało się na nowatorską formułę prowadzenia konsultacji społecznych na temat modelowego funkcjonowania BIP w Portalu Interoperacyjności. Forum, które znajduje się pod adresem http://epuap.gov.pl/jforum/forums/show/115.page, jest podzielone na pięć wątków, a w dyskusji może wziąć każdy – nie tylko samorządowiec, ale i obywatel – najważniejszy odbiorca informacji zamieszczanych w biuletynach. Efektem dyskusji na forum ma być opracowanie dokumentu „Modelowe funkcjonowanie Biuletynu Informacji Publicznej”.
Idea forum
Biuletyn Informacji Publicznej funkcjonuje już dziewięć lat, od momentu wejścia w życie ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Służy on powszechnemu i bezpłatnemu dostępowi do informacji publicznej - składa się ze strony głównej oraz ze stron podmiotowych. Zawiera m.in. informacje na temat danego podmiotu, jego statusu prawnego lub formy prawnej, przedmiotu działalności i kompetencji, struktury własnościowej, majątku, ale też dane publiczne, w tym dokumenty urzędowe, treści aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć podlegające udostępnieniu.
Narzędzie to powinno być podstawowym i rzetelnym źródłem informacji publicznych w Polsce. Jednak rozproszenie przepisów prawa dotyczących udostępnienia informacji publicznej w wielu aktach prawnych oraz nieprecyzyjne określenie podmiotów zobowiązanych do prowadzenia BIP powodują problemy z jego funkcjonowaniem.
Zakres informacji publikowanych w BIP jest bardzo zróżnicowany, głównie z powodu niejednolitej interpretacji przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej określających zakres informacji podlegającej publikacji w BIP. Zwiększeniu dostępności do informacji publicznych nie służy też brak środków nadzoru nad funkcjonowaniem urzędowych publikatorów oraz brak sankcji za nieudostępnianie informacji publicznej w BIP.
Pomocnym w rozwiązaniu tych problemów może być forum internetowe, dzięki któremu jego twórcy - resort spraw wewnętrznych i administracji - chcą doprowadzić do wypracowania modelowego BIP oraz znalezienia rozwiązania, które ułatwi dostęp do przejrzystej informacji publicznej. Zamiarem włączenia w dyskusję internautów jest obiektywna i kompleksowa ocena funkcjonowania oraz zawartości merytorycznej Biuletynów Informacji Publicznej, a także weryfikacja zgodności strony podmiotowej z aktualnie obowiązującymi standardami i przepisami prawa.
Nowe spojrzenie na BIP
W pierwszym wątku forum internetowego zatytułowanym „spotkania i konsultacje społeczne” publikowane są notatki z przebiegu spotkań oraz konsultacji społecznych dotyczących nowego spojrzenia na BIP i jego rozwój, z uwzględnieniem zmian legislacyjnych w ustawie o dostępie do informacji publicznej i rozporządzeniu w sprawie BIP.
Podczas spotkania, które obyło się 3 września br. w siedzibie Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego MSWiA, pojawiły się m.in. postulaty zmiany lub doprecyzowania definicji informacji publicznej, dookreślenia czy podmiot znajdujący się w posiadaniu pozyskanej informacji musi ją udostępniać, czy jej udostępnianie będzie tylko ze strony podmiotu wytwarzającego informację. Pojawiły się też pytania o formę udostępnianych informacji - czy ma to być sama treść i wzmianka o osobie odpowiedzialnej za tę treść czy też ma to być skan informacji i podpisu.
Jak pokazuje praktyka, informacje publiczne zamieszczane w BIP nie zawsze są przyjazne dla obywatela, dlatego zaproponowano ujednolicenie sposobu ich publikowania. Wskazano też, że sam fakt zamieszczenia informacji w BIP świadczy o jej wiarygodności, dlatego nie jest konieczne dodatkowe podpisywanie zamieszczanych informacji.
Kolejny wątek w portalu poświęcony jest „standaryzacji i interoperacyjności BIP”. Do dyskusji zachęca Izabela Adamska z Centrum Projektów Informatycznych MSWiA. Jak twierdzi, „poza typowo narzędziowymi rozwiązaniami, jak zabezpieczenie informacji przed usunięciem czy automatyczna archiwizacja, konieczne jest wyznaczenie odpowiednich kierunków rozwoju”. Sprawne funkcjonowanie BIP-u wymaga współdziałania z systemami informatycznymi, polegającego na bezpiecznej wymianie danych o określonej strukturze i ich wzajemnego wykorzystywania w różnych miejscach.
Z tą tezą zgadza się Piotr Jaworski – Grzanka, koordynator do spraw Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Jego zdaniem w kontekście BIP należy szerzej spojrzeć na kwestie agregowania informacji publicznych przez administrację publiczną. „Tyle razy administracja przesyła informacje publiczne do innych podmiotów z użyciem dedykowanych aplikacji, często udostępnionych przez właściwe ministerstwa. Niestety nie zawierają one modułu automatycznej publikacji w BIP” - ubolewa. Jego zdaniem w przypadku wytworzenia przez dane ministerstwo lub inny urząd centralny takiej aplikacji, powinien być wprowadzony mechanizm jej autoryzacji przez MSWiA pod kątem zgodnych ze standardami danych gotowych do publikacji w BIP, np. poprzez webservices.
Public relations administracji publicznej>>
Prezentacja treści
Szeroki zakres informacji publikowanych w Biuletynie Informacji Publicznej wymaga stworzenia jednolitego układu treści, który ułatwiłby użytkownikom szybkie wyszukiwanie potrzebnych informacji. Dlatego trzecia część forum dyskusyjnego poświęcona jest prezentacji treści w BIP.
Narzędziem, które można zastosować, by ten cel osiągnąć, jest standardowe menu przedmiotowe, którego forma byłaby zależna od kompetencji organu zobligowanego do prowadzenia BIP oraz regulowana przez odpowiednie przepisy prawa. Uczestnicy dyskusji potwierdzają tę tezę, czytamy m.in., że „ważne jest, aby było one przejrzyste i intuicyjne dla przeciętnego mieszkańca - nie każdy jest prawnikiem” oraz że „wprowadzenie jednolitych zasad prezentowania treści dla każdego szczebla administracji jest niezbędne. Standaryzacja prezentacji ze względu na podmiot i przedmiot w BIP-ie jest niezbędna i będzie prowadzić do pełnej transparentności działań administracji. Łatwość odszukiwania, porównywania zestandaryzowanych informacji umożliwi także szybsze reagowanie na nieprawidłowości i podniesie jakość życia publicznego w Polsce”.
Błędy w procedurze udzielania informacji publicznej>>
Organizacja pracy
Ostatnia część forum porusza zagadnienia prawno-organizacyjne, gdzie obecnie toczy się dyskusja na temat doprecyzowania definicji administracji publicznej oraz potrzeby jednoznacznego określenia podmiotów zobligowanych do prowadzenia tego publikatora. Jak zaznacza Izabela Adamska, dla sprawnego i efektywnego funkcjonowanie BIP konieczne jest również zdefiniowanie procedury kwalifikowania informacji jako publicznej, a także wypracowanie systemu zasad zarządzania zmianami w BIP.
Anna Rubinkowska
samorzad.infor.pl