Wnioski o zasiedzenie składane przez gminę nie stanowią informacji publicznej

Naczelny Sąd Administracyjny [dalej także: NSA] orzekł[1], że żądanie udostępnienia kserokopii wniosków o zasiedzenie, składanych przez gminę, nie podlega regulacji ustawy o dostępie do informacji publicznej[2] [dalej także: u.d.i.p.]. Kwestia ta, została bowiem zdaniem składu orzekającego, w sposób wyczerpujący uregulowana przepisani Kodeksu postępowania cywilnego[3] [dalej także: k.p.c.].

Orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

J.F. [dalej także: skarżący, wnioskodawca] wniósł o udostępnienie informacji publicznej w postaci:

1. wykazu numerów działek, co do których gmina wystąpiła z wnioskiem o zasiedzenie w okresie ostatnich 17 lat, a które znajdowały się na wskazanym przezeń terenie, z uwagi na fakt posiadania przez skarżącego położonych tam nieruchomości
2. kserokopii ww. wniosków o zasiedzenie wraz z ich załącznikami.

Polecamy: Seria poradników z prawa pracy

Wójt [dalej także: organ] rozpatrując rzeczony wniosek, poinformował skarżącego, że informacje objęte wnioskiem nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu u.d.i.p., a zatem nie mogą zostać udostępnione w trybie przewidzianym przepisami tej ustawy. Organ uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że wniosek o zasiedzenie ma charakter stricte procesowy - nie jest dokumentem urzędowym. Jego udostępnienie w ocenie organu możliwe jest tylko zgodnie z przepisami k.p.c..

Wobec powyższego, wnioskodawca wniósł skargę na bezczynność Wójta w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. [dalej także: WSA]. Skarżący zarzucił organowi naruszenie art. 1 u.d.i.p. poprzez błędne przyjęcie, że żądane przez niego dokumenty nie stanowią informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę, organ podniósł, że wniosek o zasiedzenie złożony przez gminę jest dokumentem sporządzanym tylko na potrzeby postępowania, a jednocześnie istniejącym tylko w jego ramach. W jego ocenie wszelkie dokumenty postępowania cywilnego – w tym wnioski o zasiedzenie, podlegają szczegółowym regulacjom k.p.c. w zakresie ich udostępniania. Przy odmiennym stanowisku, doszłoby zdaniem organu do naruszenia art. 1 ust. 2 u.d.i.p., który stanowi, że przepisy tej ustawy nie naruszają uregulowań szczególnych, przewidzianych innymi aktami prawnymi. Powołując się na treść art. 525 k.p.c. organ podniósł, że: „skoro dostęp stron i uczestników postępowań (…) do dokumentów postępowania (…) jest ściśle określony przepisami stosownych procedur sądowych, to tym bardziej takiego samego, a nawet dalej idącego dostępu do takich dokumentów, nie mogą mieć osoby trzecie, bez względu na treść innych regulacji prawnych”. W konsekwencji Wójt wniósł o oddalenie skargi w całości podnosząc, że brak jest podstaw do przyjęcia bezczynności organu administracji publicznej.

Rozpatrując skargę WSA uznał, że zasługiwała ona na uwzględnienie. Skład orzekający wskazał przy tym, że przy udostępnianiu części akt postępowania, nie można w sposób abstrakcyjny przesądzić, że wnioskowane dokumenty nie stanowią informacji publicznej. W ocenie sądu, wnioski o zasiedzenie są związane z interesami majątkowymi gminy, a w konsekwencji dotyczą bezpośrednio działalności publicznej organów samorządowych. Fakt, że są to informacje wytworzone przez władze publiczne, w zakresie ich działalności publicznej, przemawia zdaniem składu orzekającego informację publiczną, bez względu na fakt czy stały się częścią akt postępowania sądowego. WSA odmówił także ww. informacjom charakteru przetworzonego. Co więcej sąd uznał, że organ pozostaje w bezczynności, z uwagi na okoliczność, że informacje objęte wnioskiem stanowią informację publiczną, a nie zostały udostępnione skarżącemu.

Od powyższego rozstrzygnięcia skargę kasacyjną wniósł Wójt, zarzucając sądowi naruszenie przepisów prawa materialnego – w tym art. 6 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 2 udip w zw. z art. 525 k.p.c. poprzez przyjęcie, że kserokopie wniosków o zasiedzenie, które złożone zostały przez gminę, stanowią informację publiczną, a także art. 3 ust. 1 pkt 1) udip poprzez uznanie, że objęty zakresem żądania wykaz nieruchomości, nie stanowi informacji publicznej przetworzonej.

Wskutek rozpoznania skargi przez NSA, sąd ten orzekł, że zarzuty podnoszone przez organ były w części uzasadnione.

Precyzując, za słuszne zostały przez skład orzekający uznane argumenty oparte o zarzut naruszenia art. 1 ust. 2 udip w zw. z art. 525 k.p.c. poprzez przyjęcie, że wnioski o zasiedzenie mogą zostać udostępnione zgodnie z żądaniem skarżącego, w formie kserokopii i w trybie przewidzianym udip. W ocenie sądu: „jeśli wniosek o zasiedzenie stał się częścią akt sądowych postępowania cywilnego w indywidualnej sprawie, to dostęp do takiego dokumentu odbywa się w trybie przepisów regulujących dostęp do akt sądowych, a nie w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej”.

Powołując się na jedną z uchwał NSA[4], skład orzekający zauważył, że: „art. 525 k.p.c. (….) w odniesieniu do tych dokumentów, które są informacją publiczną i znajdują się w aktach sądowych spraw cywilnych (…) są przepisami szczególnymi, o których mowa w art. 1 ust. 2 omawianej ustawy, w stosunku do wszystkich, a nie tylko wobec stron postępowania, i nie ma do nich zastosowania ustawa o dostępie do informacji publicznej. Przyjęcie, że w pozostałych wypadkach strona postępowania (…) uzyskuje dostęp do akt na innych zasadach, bardziej sformalizowanych niż osoby działające w trybie art. 10 tej ustawy, byłoby naruszeniem zasady równości zapisanej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP”.

Fakt, że skarżący wystąpił do gminy z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, z pominięciem niejako szczególnej regulacji przewidzianej przepisami k.p.c., nie może w ocenie sądu doprowadzić do zmiany reguł dostępu do dokumentów znajdujących się w aktach postępowania. Żądanie wnioskodawcy, w zakresie dotyczącym udostępnienia kserokopii wniosków o zasiedzenie wraz z załącznikami, nie mogło zatem zostać zdaniem NSA zrealizowane w trybie u.d.i.p.

W kwestii wykazu nieruchomości objętych wnioskami o zasiedzenie, skład orzekający podzielił pogląd sądu I instancji. Precyzując, NSA uznał ww. dane za informację publiczną nie przesądzając jednocześnie, czy ma ona charakter przetworzony, czy też nie. Sąd stwierdził także, że Wójt pozostawał w bezczynności w zakresie udzielenia rzeczonej informacji.

[1] Wyrok NSA z dnia 03 marca 2020r., I OSK 3747/18.

[2] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1429 z późn. zm.).

[3] Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1460 z późn. zm.).

[4] Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13.

Piotr Kołodziejczak

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie realizacji projektów inwestycyjnych, sporach sądowych, opracowywania i opiniowania umów

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl