W rozpatrywanej sprawie urząd skarbowy zabezpieczył majątek firmy na poczet podatków. Urząd wydał kilka decyzji o zabezpieczeniu, od których spółka odwołała się do izby skarbowej. Izba umorzyła postępowanie odwoławcze, bo uznała, że decyzje urzędu wygasły, a stało się tak, gdyż urząd wydał kolejne decyzje - określające wysokość podatku. Nowe decyzje (tzw. wymiarowe) zastąpiły więc wcześniejsze (o zabezpieczeniu).
Spółka złożyła skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Ten uznał, że skargi są nieuzasadnione, bo izba skarbowa nie mogła postąpić inaczej, jak tylko umorzyć postępowanie odwoławcze.
Spółka zaskarżyła wyroki WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
NSA miał jednak wątpliwości, czy wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu jest podstawą do umorzenia postępowania odwoławczego. Dlatego przedstawił ten problem do rozstrzygnięcia przez powiększony skład tego sądu.
Wątpliwości NSA wzięły się stąd, że dotychczasowe wyroki sądów administracyjnych na ten temat są ze sobą sprzeczne. Przykładowo w wyroku z 17 grudnia 2007 r. (sygn. akt I FSK 1648/07) NSA stwierdził, że nie może być tak, iż działania i decyzje organów podatkowych są pozbawione kontroli sądowej. A tak właśnie byłoby, gdyby podatnik nie miał prawa odwołać się od decyzji o zabezpieczeniu tylko dlatego, że urząd wydałby kolejną, na skutek której ta poprzednia by wygasła.
Przeciwną wykładnię NSA zaprezentował m.in. w wyrokach z 8 stycznia 2008 r. (sygn. II FSK 1499/06 i II FSK 1500/06) i z 27 lipca 2010 r. (sygn. akt I GSK 826/09). Sąd orzekł w nich, że skoro decyzja, której dotyczyło odwołanie, "nie funkcjonuje już w obrocie prawnym", to nie ma podstaw, żeby w postępowaniu odwoławczym rozstrzygać o jej losach. Takie postępowanie byłoby bezprzedmiotowe.
Pogląd ten NSA przyjął również w uchwale z 24 października 2011 r. (sygn. I FPS 1/11). Orzekając w składzie siedmioosobowym NSA stwierdził, że wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu na podstawie art. 33a § 1 pkt 2 i 3 Ordynacji podatkowej "powoduje bezprzedmiotowość postępowania odwoławczego dotyczącego tej decyzji i konieczność zastosowania art. 233 § 1 pkt 3 tej ustawy".
Czytaj także: Decyzja skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie>>