Na posiedzeniu 20 lutego 2024 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (KRS), przygot4owany przez Ministra Sprawiedliwości.
Co się zmieni w Krajowej Radzie Sądownictwa?
Rząd Donalda Tuska deklaruje zamiar przywrócenia zgodności z Konstytucją przepisów, które dotyczą wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa (KRS). Celem proponowanych zmian jest także zagwarantowanie odrębności i niezależności władzy sądowniczej. Dotyczy to w szczególności gwarancji niezależności KRS od władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, w procedurze powoływania sędziów. Zaproponowane przepisy są elementem przywracania praworządności w Polsce.
Projekt ten zawiera następujące nowe rozwiązania:
1) 15 sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa będzie wybieranych przez wszystkich polskich sędziów, a nie – jak do tej pory – przez Sejm. Dzięki rozwiązaniu, KRS stanie się niezależna od władzy ustawodawczej.
2) Wybory 15 sędziów do KRS będą mieć charakter bezpośredni i tajny.
3) W KRS będą reprezentowani wszyscy sędziowie (Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych), odpowiednio do ich liczebności.
4) Skład KRS będzie wybierany przez sędziów:
Sądu Najwyższego – 1 sędzia tego sądu,
sądów apelacyjnych – 2 sędziów sądów apelacyjnych,
sądów okręgowych – 3 sędziów sądów okręgowych,
sądów rejonowych – 6 sędziów sądów rejonowych,
sądów wojskowych – 1 sędzia sądów wojskowych,
Naczelnego Sądu Administracyjnego – 1 sędzia tego sądu,
wojewódzkich sądów administracyjnych – 1 sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego.
5) Zgłoszenia kandydatów do KRS będą weryfikowane przez Państwową Komisję Wyborczą.
6) Każdy kandydat na członka KRS będzie musiał przejść procedurę wysłuchania publicznego, z możliwością zadawania mu pytań.
7) W dniu ogłoszenia wyników nowych wyborów do KRS, w Radzie ustanie działalność tych sędziów, którzy zostali do niej wybrani w niekonstytucyjnym trybie przez Sejm, na podstawie przepisów uchwalonych w grudniu 2017 r.
8) Przy KRS powstanie Rada Społeczna, której celem będzie zapewnienie otwartego udziału organizacji obywatelskich i zawodowych w tworzeniu strategii reform w sądownictwie. Chodzi także o zagwarantowanie obiektywizmu w ich monitorowaniu.
Rada Społeczna będzie doradzała w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów na stanowiskach sędziowskich i asesorskich.
Dzięki powstaniu Rady Społecznej, KRS będzie w stanie skuteczniej chronić sądy przed ewentualnymi naciskami politycznymi.
W skład Rady Społecznej wejdą osoby wskazane przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych, Krajową Radę Notarialną, Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajową Radę Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. Członkami Rady będą także osoby wskazane przez Prezydenta, będące przedstawicielami organizacji pozarządowych.
Kadencja Rady Społecznej będzie trwała 4 lata.
Od kiedy zmiany w KRS?
Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw ustawy uchwalonej przez Sejm i Senat oraz podpisanej przez Prezydenta RP .
Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa