To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .
- Niemcy zmieniły praktykę stosowania prawa azylowego. TSUE by się to nie spodobało
- Kontrole na granicy
- Kiedy Niemcy nie powinni odsyłać migranta do Polski
- Czy na granicę polsko-niemiecką może być przywieziona osoba, która wjechała do Niemiec z innego kraju?
- Gorący kartofel migracyjny
- Czy kontrole polskiej Straży Granicznej mają sens?
Niemcy zmieniły praktykę stosowania prawa azylowego. TSUE by się to nie spodobało
Według eksperta 8 maja 2025 r., czyli w dwa dni po zaprzysiężeniu Merza na kanclerza, w Niemczech doszło do zmian w praktykach stosowania prawa azylowego.
"Jeżeli przyjmiemy, a takie są deklaracje niemieckiego rządu, że Niemcy nie wpuszczają już osób które na granicy polsko-niemieckiej proszą o azyl, to jest to według wszelkiego prawdopodobieństwa sprzeczne z prawem UE" - ocenił Buras. Zastrzegł przy tym, że "by rozpatrzyć konkretny przypadek, konieczne byłoby postępowanie sądowe".
"Gdyby dzisiaj ktoś zaskarżył (decyzję Niemiec - PAP) do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, to trybunał najpewniej wydałby orzeczenie, że Niemcy nie mają prawa tego robić" - tłumaczy ekspert.
Buras przypomina, że do 8 maja służby niemieckie nie miały nakazu, by "odsyłać z granicy także tych, którzy chcą wnioskować o azyl".
Kontrole na granicy
Od października 2023 roku Niemcy prowadzą kontrole na granicy z Polską, oficjalnie w celu zatrzymania nielegalnej migracji. Ściślejsza kontrola skutkuje zwiększoną liczbą zawracanych do Polski.
Zdaniem Burasa "wzmocnione kontrole były akceptowane przez Komisję Europejską i nie były uznawane za sprzeczne z prawem, raczej nikt tego nie kwestionował".
Kiedy Niemcy nie powinni odsyłać migranta do Polski
Rozmówca PAP rozważa scenariusz, że "ktoś wkracza na Węgry z Ukrainy, a następnie przez Słowację i Polskę kieruje się do Niemiec i tam prosi o azyl". "Wtedy Niemcy powinny odesłać taką osobę do Węgier, nie do Polski" - wyjaśnia.
"By to stwierdzić, to najpierw trzeba się danym człowiekiem zająć, zobaczyć dokumenty, wypytać. To trwa długo. Niemcy mają z tym masę problemów. A teraz uznali +koniec z tym+" - twierdzi Buras.
"Jeśli ktoś poprosi o azyl w Polsce, to Polska musi wszystko sprawdzić, przeprowadzić procedurę. Taki człowiek ma wtedy określone prawa i przez miesiące, czasami lata, pozostaje na terytorium kraju, gdzie złożył wniosek" - kontynuuje dyrektor warszawskiego biura ECFR.
Czy na granicę polsko-niemiecką może być przywieziona osoba, która wjechała do Niemiec z innego kraju?
Buras uważa, iż "teoretycznie może wystąpić taka sytuacja, że na polską granicę przywożone są osoby, które nie przekroczyły tej granicy wcześniej, przyjechały do Niemiec z innego kraju". Uspakaja zarazem, że "to nie są żadne tysiące, tylko ewentualnie pojedyncze przypadki". W takiej sytuacji Polska "nie powinna być w żaden sposób zaangażowana w zajęcie się nimi".
Gorący kartofel migracyjny
Zdaniem Burasa cała sytuacja "trochę przypomina przerzucanie się gorącym kartoflem". Ekspert twierdzi przy tym, że "nie ma w Niemczech wielkiego kryzysu, nie ma sytuacji wyjątkowej, która powoduje że należy zamknąć granicę".
Czy kontrole polskiej Straży Granicznej mają sens?
Dyrektor warszawskiego biura ECFR ma wątpliwości czy w związku ze zmianą niemieckich praktyk Polska słusznie decyduje się na przywrócenie kontroli granicznych. "Czy to jest w naszym interesie? Czy to adekwatne do skali problemu? Liczby odsyłanych przez Niemcy osób są bardzo niskie" - zauważa.
"Sam rząd mówi, i słusznie, że nie ma żadnego kryzysu migracyjnego na granicy. Mimo tego wprowadza kontrole, które będą z całą pewnością utrudniać życie osobom przekraczającym granicę, także przedsiębiorcom. Dla mnie ta komunikacja jest kompletnie niespójna" - powiedział Buras
Dodał, że "nie jest naiwnym i rozumie skąd to się bierze" - powodem jest "prowokacja ze strony polskiej prawicy".
"To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny, bo ich rozwiązania nie służą nikomu. Wręcz pogorszą sytuację, bo zasadniczo wzmacniają narrację polityczną służącą skrajnej prawicy. Merz i Tusk wchodzą w spirale działań pozornych" - stwierdza Buras.
Analityk wyraził nadzieję, że "kryzys stanie się szansą dla Polski i Niemiec".
"Dwa rządy mogłyby razem usiąść i na najwyższym szczeblu zastanowić się jak to uporządkować. Są pomysły dotyczące współpracy z krajami trzecimi czy procedowania wniosków azylowych w krajach poza UE. Niestety dynamika polityczna, zwłaszcza w Polsce, nie służy mówieniu o współpracy. Raczej chodzi o to, by demonstrować że każdy sam na własną rękę podejmuje działania" - konkluduje Buras.
Mateusz Obremski (PAP)
mobr/ ap/ lm/