Dotyczy to roszczeń pieniężnych, zgłoszonych nawet w zamian innego przedmiotu, natomiast w innych ( aniżeli o roszczenia pieniężne ) sprawach majątkowych, powód ma obowiązek oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną stanowiącą wartość przedmiotu sporu.
Wartość przedmiotu sporu podaje się w złotych ( zaokrąglając w górę do pełnego złotego ). Gdy efektem sprawdzania wartości przedmiotu sporu będzie uznanie się przez sąd za niewłaściwy, wówczas sąd ten przekazuje sprawę sądowi właściwemu. Jeżeli kilka sądów okaże się właściwych, to sprawa zostanie przekazana temu sądowi, który zostanie wybrany przez powoda. Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków ani kosztów, które są dochodzone obok roszczenia głównego.
Jeżeli natomiast powód dochodzi w jednym pozwie więcej niż jednego roszczenia, wówczas zlicza się ich wartość. Pamiętać trzeba o tym, że wartość przedmiotu sporu nie jest podawana tylko i wyłącznie w pozwie. Jeżeli sprawa nie toczy się o kwotę pieniędzy wtedy wartość przedmiotu sporu należy podawać w każdym piśmie.
W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok- za cały czas ich trwania. W sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, wartość przedmiotu sporu stanowi: przy umowach zawartych na czas oznaczony - suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok. Przy umowach zawartych na czas nieoznaczony - sum czynszu za okres trzech miesięcy.
W sprawach o roszczenia pracowników dotyczących nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi: przy umowach na czas określony - suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok, przy umowach na czas nieokreślony - za czas jednego roku.
W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie innego tytułu niż najem i dzierżawa, wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.
Wartość przedmiotu sporu ma wpływ na właściwość rzeczową sądu. Innymi słowy zależy od niej czy sprawę kierujemy do sądu rejonowego czy okręgowego. Sąd okręgowy rozpatruje w pierwszej instancji sprawy, o prawa majątkowe których wartość przedmiotu sporu przewyższa 75.000 zł (100.000 zł w sprawach gospodarczych).
Po drugie od wartości przedmiotu sporu uzależniony jest tzw. wpis sądowy. Jest to opłata stosunkowa wyrażona w procentach, której wartość zależy od wartości przedmiotu sporu.
Źródło: art. 19-26 Kodeksu Postępowania Cywilnego