Nauczyciel w latach 2021-2022 mógł otrzymać świadczenie, jeśli ukończył 55 lat (kobieta) i 59 lat (mężczyzna). W latach 2023-2024 może je otrzymać jeśli ukończy 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Wiek uprawniający do świadczenia stale rośnie.
W lipcu 2023 r. nauczycielskie świadczenia przedemerytalne pobierało 12,4 tys. osób. Przeciętna wysokość to 3,5 tys. zł.
Nauczycielskie świadczenia przedemerytalne
Z danych ZUS wynika, że:
- w styczniu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,7 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3011,58 zł.
- w lutym 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,4 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3018,90 zł.
- w marcu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,2 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3578,72 zł.
- w kwietniu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,1 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3561,09 zł.
- w maju 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,9 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3485,15 zł.
- w czerwcu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,6 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3495,44 zł.
- w lipcu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,4 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3497,30 zł.
Są to kwoty brutto.
Ile osób pobiera świadczenia kompensacyjne 2023?
Liczba nauczycieli pobierających to świadczenie w lipcu tego roku jest niższa, niż przed rokiem i dwa lata temu w analogicznym okresie.
W lipcu 2022 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,8 tys. osób. Przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 2863,59 zł. W lipcu 2021 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,6 tys. osób. Wtedy przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 2573,32 zł. Mamy więc istotny wzrost kwoty świadczenia.
Emerytury pomostowe dla nauczycieli
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych dla nauczycieli. W lipcu 2023 r. emerytury pomostowe pobierało 40,5 tys. osób. Przeciętna wysokość pomostówki wynosiła 4552,85 zł.
Zgodnie z obowiązującą od 2009 r. ustawą o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, może ono być przyznawane nauczycielom mającym 30-letni staż pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej i pracującym na co najmniej jedną drugą etatu. Wiek uprawniający do świadczenia ma wzrastać w latach 2014-2032, począwszy od 55. roku życia aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
Jaki wiek daje prawo do świadczenia w 2023 r.?
- Nauczyciel w latach 2021-2022 mógł otrzymać kompensówkę, jeśli ukończył 55 lat (kobieta) i 59 lat (mężczyzna).
- W latach 2023-2024 może ją otrzymać jeśli ukończy 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).
- W latach 2025-2026 będzie mógł ją otrzymać, jeśli ukończy 56 lat (kobiety) i 61 lat (mężczyzna),
- W latach 2027-2028 – odpowiednio 57 lat i 62 lata,
- W latach 2029-2030 odpowiednio 58 lat i 63 lata,
- W latach 2031-2032 odpowiednio 59 lat i 64 lata.
Świadczenia kompensacyjne przysługują nauczycielom pracującym w szkołach, przedszkolach, placówkach kształcenia ustawicznego, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i w specjalnych ośrodkach wychowawczych. Lipcowa nowelizacja (weszła w życie na początku września) rozszerzyła grona uprawnionych do tego świadczenia o nauczycieli zatrudnionych w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych.
Jaka wysokość odpraw? Przesłanki?
Nauczyciele korzystający z kompensówek otrzymują takie same odprawy, jak przechodzący na normalne emerytury. Mogą także liczyć na identyczne świadczenia socjalne, co nauczyciele emeryci.
Obowiązuje ich jednak warunek: jeżeli pobierają świadczenie, to nie mogą dalej pracować w szkole, przedszkolu lub ośrodku (np. w niepełnym wymiarze godzin), nawet jeśli zajmowane stanowisko nie ma nic wspólnego z pracą dydaktyczną pod sankcję zawieszenia mu świadczenia. Jeśli zaś podejmie inną pracę, niż w zawodzie, to będzie nadal mógł pobierać pieniądze z tytułu świadczenia.
W ubiegłym roku wprowadzono odstępstwa od tej zasady.
Na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, od 24 lutego 2022 r., czyli od napaści Rosji na Ukrainę, możliwe jest zatrudnienie na stanowisku pomocy nauczyciela lub nauczyciela w oddziale przygotowawczym dla uczniów z Ukrainy nauczyciela pobierającego świadczenie kompensacyjne bez utraty tego świadczenia, możliwe jest też zatrudnienie bez utraty świadczenia kompensacyjnego nauczyciela języka polskiego lub nauczyciela prowadzącego dodatkową naukę języka polskiego, a także innego nauczyciela niż polonista, jeżeli w dniu nawiązania z nim stosunku pracy do szkoły uczęszcza co najmniej jeden uczeń będący obywatelem Ukrainy, którego pobyt na terytorium Polski jest uznawany za legalny. Przepisy te obowiązują do 31 sierpnia 2024 r.
Skąd pieniądze na świadczenia?
Pieniądze na nauczycielskie świadczenia kompensacyjne nie pochodzą z odprowadzanych składek, ale z budżetu państwa.
ZUS na swojej stronie internetowej udostępnił specjalny kalkulator do wyliczenia wysokości nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Każdy nauczyciel może – wpisując swoje podstawowe dane – obliczyć prognozowaną dla niego wysokość świadczenia.