Gdy rozmawiamy o zmianach klimatu, nie myślimy już o nich jak o abstrakcyjnym problemie, z którym realnie będą się mierzyć dopiero nasze dzieci i wnuki. Zmiany te stają się naszą nową rzeczywistością i to, co jeszcze kilka lat temu wydawało się scenariuszem z filmu katastroficznego – wzrost temperatury, susze, gwałtowne opady deszczu, podtopienia, a nawet wielkie powodzie – to teraz część naszej codzienności. I choć często o zmianach mówimy w kontekście globalnym, to prawdziwe ich skutki doświadczamy lokalnie – w miejscowościach, w których żyjemy i pracujemy. W odpowiedzi na te wyzwania kluczowe stają się działania adaptacyjne na poziomie samorządowym, które wspierają Fundusze Europejskie.
Wsparcie było i jest dostępne
Przeciwdziałanie zmianom klimatycznym to jeden z priorytetów Unii Europejskiej. Przeznaczone na ten cel Fundusze Europejskie od lat wspierają Polskę w realizacji projektów związanych ze zmianami klimatycznymi. Realizowany w latach 2014-2020 program Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), kładł nacisk m.in. na adaptację do tych zmian oraz zwiększanie odporności na klęski żywiołowe. W najbliższych latach o dobry klimat zadba jego następca – program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), który wprost realizuje jeden z celów rozwojowych europejskiej polityki spójności, tj. „Bardziej przyjazna dla środowiska i odporna Europa”. To właśnie dzięki niemu samorządy miejskie będą mogły realizować swoje inwestycje w zakresie adaptacji do zmian klimatycznych.
Euvic
Fot. Aleksii Smoliakov - Adobe Stock
Materiały prasowe
Pierwsze konkursy ruszyły
Pod koniec września rozpoczął się konkurs, w ramach którego miasta powyżej 20 tys. mieszkańców oraz miasta będące stolicami powiatów o liczbie mieszkańców od 15 do 20 tys. mogą otrzymać dofinansowanie na opracowanie dokumentów planistycznych, tj. miejskich planów adaptacji do zmian klimatu. Czas na zgłoszenie wniosków upływa 30 listopada br., natomiast właśnie ruszył kolejny konkurs skierowany do tych miast, w którym łącznie przewidziano 500 mln złotych do wykorzystania przez jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub jednostki organizacyjne. Od 31 października mogą one zgłaszać swoje propozycje projektów inwestycyjnych, obejmujących m.in. zrównoważone i zaadaptowane do zmian klimatu systemy gospodarowania wodami opadowymi oraz rozwój zielono‐niebieskiej infrastruktury. W praktyce oznacza to rozwiązania, które pomogą samorządom lepiej zarządzać wodą deszczową i zapobiegać innym problemom, jakie niesie ze sobą zmieniający się klimat. Dzięki realizacji poprzedniego programu mamy już zresztą w Polsce kilka ciekawych przykładów, jak do takiego zadania podejść w praktyce.
Słupsk daje dobry przykład
Jednym z nich jest Słupsk, który dzięki wsparciu POIiŚ zrealizował projekt pn. „Zarządzanie wodami opadowymi na terenie zlewni rzeki Słupi”. Dzięki prawie 20 mln złotych dofinansowania wybudowano m.in. 4 zbiorniki retencyjno-rozsączające, w tym jeden podziemny, który umieszczono pod boiskiem sportowym. Wymieniono również nawierzchnię jednego z parkingów samochodowych, aby lepiej przepuszczała ona wodę. Na ulicach słupskich miast powstały tzw. trawniki deszczowe, czyli przestrzenie, które mają maksymalnie wykorzystywać opady deszczowe i wspierać lokalną retencję wody. Mają one za zadanie przeciwdziałać negatywnym skutkom urbanizacji, takim jak szybki odpływ wód opadowych, powodzie miejskie czy zanieczyszczenie wód. Docelowo będą one elementem połączonego systemu retencji miejskiej, pozwalającego na stopniową redukcję powierzchniowego spływu wód opadowych, przede wszystkim z terenów uszczelnionych i poprawę ich jakości.
Euvic
Fot. Santiago Silver - Adobe Stock
Materiały prasowe
Zielono-niebieskie korzyści dla samorządów
Inwestycje samorządów w zielono-niebieską infrastrukturę prowadzą m.in. do powstawania nowych zielonych przestrzeni miejskich, a co za tym idzie do ich odbetonowywania. To z kolei przynosi konkretne korzyści w kontekście zmian klimatu, ale też bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Działania takie skutecznie walczą np. z miejskim efektem "wysp ciepła", obniżając lokalne temperatury i czyniąc miasta bardziej komfortowymi do życia. Poprawiają również zarządzanie wodami opadowymi, zmniejszając ryzyko powodzi i podtopień. Dodatkowo, roślinność miejska absorbuje dwutlenek węgla i inne zanieczyszczenia, co przyczynia się do lepszej jakości powietrza. Inwestycje te wspierają również bioróżnorodność oraz oferują mieszkańcom przestrzenie do wypoczynku i rekreacji.
Euvic
Fot. Suplim - Adobe Stock
Materiały prasowe
Bądź na bieżąco z FEnIKS-em
Propozycje projektów będzie można zgłaszać do końca listopada br. Aby być na bieżąco z informacjami o kolejnych konkursach na działania adaptacyjne do zmian klimatu koniecznie odwiedźcie stronę internetową programu FEnIKS. Zachęcamy również do lektury miesięcznika „Rozejrzyj się!”, aby zapoznać się z aktualnościami na temat programu i szczegółami na temat oferowanego wsparcia.
Euvic belka
Materiały prasowe