Nie, opłatą wynikającą z prowizji za płatność za usługi cmentarne za pomocą karty płatniczej nie można bezpośrednio obciążać klienta. Do transakcji dokonywanych różnymi kartami płatniczymi ma zastosowanie ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (dalej: ustawa o usługach płatniczych). Ta ustawa zalicza do instrumentów płatniczych zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika (zarząd zieleni miejskiej) i dostawcę (firma, z którą zostanie zawarta umowa o usługi płatnicze) zbiór procedur, wykorzystywane przez użytkownika do złożenia zlecenia płatniczego przez płatnika – osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Istotne jest przy tym, że zarząd zieleni miejskiej musiałby mieć rachunek płatniczy, który służy do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych. Takich transakcji dokonuje się w ramach systemu płatności, czyli systemu transferu środków pieniężnych opartego na formalnych i znormalizowanych regułach i wspólnych zasadach dotyczących przetwarzania, rozliczeń lub rozrachunku transakcji płatniczych, a w szczególności systemu:
● autoryzacji i rozliczeń w rozumieniu art. 2 pkt 17 ustawy z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych,
● płatności w rozumieniu art. 1 pkt 1 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
Zobacz również: Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych w jednostkach sektora finansów publicznych
SŁOWNICZEK
Transakcja płatnicza – zainicjowana przez płatnika lub odbiorcę wpłata, transfer lub wypłata środków pieniężnych.
Usługi płatnicze – działalność polegająca m.in. na wykonywaniu transakcji płatniczych, w przypadku których zgoda płatnika na wykonanie transakcji udzielana jest przy użyciu urządzenia telekomunikacyjnego, cyfrowego lub informatycznego, a płatność przekazywana jest jedynie pośrednikowi pomiędzy użytkownikiem zlecającym transakcję płatniczą a odbiorcą.
Użytkownik uprawniony do korzystania z instrumentu płatniczego jest obowiązany korzystać z instrumentu płatniczego zgodnie z umową o usługi płatnicze (art. 42 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych). Istotne jest również to, że art. 27 zobowiązuje dostawcę do przekazania użytkownikowi m.in. informacji dotyczących opłat należnych dostawcy od użytkownika, w tym wyszczególnienie kwot tych opłat.
A zatem w myśl tej ustawy nie ma możliwości obciążenia bezpośredniego opłatami za transakcję osoby korzystającej z usług zarządu zieleni miejskiej, ponieważ klient (konsument) nie jest zobligowany umową, lecz użytkownik. Opłaty te mogą być jedynie wkalkulowane w cenę usługi. Jednak trzeba zwrócić uwagę na trzy następujące kwestie:
1. Sposób rozliczeń jednostek budżetowych z budżetem
W jednostkach budżetowych ważne jest działanie zgodne z art. 11 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp). Zarząd zieleni miejskiej jest zatem jednostką organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego, która nie ma osobowości prawnej i pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu (rachunku bankowego jednostki związanego z rachunkiem budżetu), a pobrane dochody odprowadza na rachunek budżetu tej jednostki samorządu terytorialnego. Już ten zapis powoduje, że wpływy stanowiące dochody budżetowe nie mogą być dzielone na te, które trafią na rachunek budżetu, i opłaty, które byłyby odprowadzane do dostawcy usług płatniczych. Środki wpłacone w całości muszą przejść przez budżet.
2. Sposób gromadzenia środków publicznych
Nie bez znaczenia jest fakt, że budżet jednostki samorządu terytorialnego wykonuje jej zarząd (art. 247 uofp), który stanowi organ władzy publicznej zobowiązany do działania w granicach i na podstawie przepisów prawa (art. 7 Konstytucji). Zarząd jednostki samorządu terytorialnego (w miastach np. prezydent) ma prawo określić szczegółowe zasady, sposób i tryb przyznawania i korzystania ze służbowych kart płatniczych przy dokonywaniu wydatków z budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz innych samorządowych jednostek organizacyjnych i osób prawnych, a także zasady rozliczania płatności dokonywanych przy ich wykorzystaniu, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia prawidłowości i gospodarności dokonywania wydatków. Jednak o wykorzystaniu terminali płatniczych przy realizacji dochodów budżetowych nie ma mowy w uofp. W toku wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego obowiązuje m.in. norma, że ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów (art. 254 uofp). Natomiast bankową obsługę budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykonuje bank wybrany na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych (art. 264 uofp). Zasady wykonywania obsługi bankowej określa umowa zawarta między zarządem jednostki samorządu terytorialnego a bankiem, gdy umowa o usługi płatnicze zawierana jest między użytkownikiem a dostawcą usług płatniczych i wymagany jest dodatkowy rachunek płatniczy.
3. Zakres i sposób realizacji zadań statutowych
Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Zarząd zieleni miejskiej realizuje zadania w zakresie:
● urządzania i konserwacji cmentarzy komunalnych oraz na obiektach pamięci narodowej,
● świadczenia usług pogrzebowych i cmentarnych, utrzymania i władania obiektami cmentarnymi.
Zakładanie i rozszerzanie cmentarzy komunalnych należy do zadań własnych gminy, a kompetencje w tym zakresie ma rada gminy. Utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony (art. 1 i art. 2 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych). Jedyną opłatą, jaką jednostka budżetowa może pobrać, zgodnie z tą ustawą, jest opłata, przewidziana za pochowanie zwłok określona w art. 7 ust. 2. Wynika to z zasad zawartych w art. 10 ust. 1, 42 i 60 uofp, które stanowią, że sposób gromadzenia środków publicznych z poszczególnych tytułów określają odrębne ustawy, więc w opisanym przypadku dochody pobierane przez samorządową jednostkę budżetową muszą być realizowane zgodnie z ww. ustawą o cmentarzach, która nie przewiduje pobierania wspomnianej opłaty poprzez terminal płatniczy. Usługi pogrzebowe i cmentarne nie stanowią przy tym zadania publicznego.
Z orzecznictwa
Uchwała organu gminy ustanawiająca w formie przepisów powszechnie obowiązujących na obszarze gminy wysokość opłat za korzystanie z cmentarzy komunalnych nie zawiera upoważnienia ustawowego, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym; pojęcie „zasady i tryb korzystania” z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy samorządowej) nie obejmuje określenia ścisłej wysokości opłat, albowiem oznaczałoby to w gruncie rzeczy wprowadzenie cen urzędowych, do czego rada nie jest upoważniona.
Wyrok NSA z 26 marca 1991 r., sygn. akt SA/Wr 81/91
Podstawy prawne
● art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 114, poz. 946)
● art. 27, art. 42 ust. 1 ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. Nr 199, poz. 1175; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1036)
● art. 2 pkt 17 ustawy z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 1232)
● art. 1 pkt 1 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 246; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1036)
● art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 42, art. 60, art. 247, art. 254, art. 264 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 938)
● art. 1, art. 2 ust. 1, art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 118, poz. 687; ost.zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 951)
Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa