Program „Moje Boisko - Orlik 2012” zakłada budowę w każdej gminie, bez względu na jej położenie geograficzne i zamożność, ogólnodostępnych, bezpłatnych kompleksów boisk sportowych wraz z szatniami i zapleczem socjalnym. Realizowany jest wspólnie przez rząd i samorząd, a udział w nim jest dobrowolny.
Rozpoczęła się właśnie tzw. II edycja programu, na którego realizację przeznaczono 250 mln zł z budżetu państwa. Pozwala to na budowę ok. 750 kompleksów sportowych.
Krajowa Izba Odwoławcza (dalej: KIO) w poprzedniej edycji programu wydawała orzeczenia dotyczące prawidłowości przetargów m.in.:
• szczegółów ogłoszenia (wyrok KIO z 19 września 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 925/08),
• zgodności ofert z zamówieniem (wyrok KIO z 18 września 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 927/08),
• dokumentacji technicznej.
Aby tym razem uniknąć błędów i przedłużających się procedur odwoławczych, warto zapoznać się z kilkoma zagadnieniami dotyczącymi udzielania tego typu zamówień wraz ze sposobem ich rozwiązania.
Warunki udziału w przetargu
W każdym przetargu ważne jest prawidłowe określenie przez gminę (zamawiającego) warunków udziału w postępowaniu, w tym dotyczących posiadania niezbędnej wiedzy i doświadczenia. Służy to bowiem do wyłonienia wykonawców zdolnych do realizacji zamówienia, a tym samym ograniczenia do minimum możliwości powstania sytuacji, w której wykonawca nie będzie w stanie wykonać zamówienia z należytą starannością.
Gmina, określając żądanie w zakresie liczby zrealizowanych zamówień, które wykonawca ma obowiązek wykazać na potwierdzenie swego doświadczenia, powinna wziąć pod uwagę specyfikę udzielanego zamówienia. Musi też doprecyzować, co rozumie przez np. roboty budowlane odpowiadające swoim rodzajem i wartością robotom budowlanym stanowiącym przedmiot zamówienia. Jest to niezbędne do prawidłowej oceny spełniania warunku wiedzy i doświadczenia przez wykonawcę.
W przykładzie „Szczegóły ogłoszenia” KIO podzieliła stanowisko wykonawcy co do niejednoznacznego znaczenia wezwania dokonanego przez gminę i jedynie możliwego przypisania mu charakteru wezwania do wyjaśnienia zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp) w sytuacji, gdy wprost z referencji P. wynikało, że przedmiotem robót było wykonanie boiska z nawierzchni sztucznej. Uznała, że zamawiający nie żądał od wykonawców wykazania się doświadczeniem w zakresie układania boisk o sztucznej nawierzchni. Posłużył się bowiem określeniem rodzaju robót bez wskazania ich cech, które by identyfikowały, że ich charakter odpowiada rodzajowi robót będących przedmiotem zamówienia. Zamawiający dopiero w uzasadnieniu wykluczenia wskazał, że jego podstawą jest brak wykonania robót polegających na układaniu nawierzchni sztucznej. Na rozprawie stwierdził, że robotami odpowiadającymi rodzajowi robót będących przedmiotem zamówienia są roboty, których rodzaj jest określony w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: SIWZ) poprzez sformułowanie, że przedmiotem zamówienia są „boiska o nawierzchni sztucznej trawiastej”. Krajowa Izba Odwoławcza podkreśliła, że zamawiający nie może stosować sankcji wobec wykonawcy, ponieważ nie określił, co należy rozumieć przez rodzaj robót odpowiadających przedmiotowi zamówienia (wyrok KIO z 19 września 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 925/08).
Nawierzchnia boiska w Orliku
Boiska objęte programem „Orlik 2012” wyróżnia nawierzchnia ze sztucznej, miękkiej trawy. Oznacza to, że gmina powinna precyzyjnie określić w SIWZ, jakie stawia wobec nawierzchni wymagania i później egzekwować ich spełnienie przez wykonawców.
Krajowa Izba Odwoławcza (w przykładzie „Zgodność ofert z zamówieniem”) uznała za zasadny zarzut dotyczący niezgodności treści oferty K. z SIWZ, ponieważ zaoferowana nawierzchnia nie spełnia wymogu dotyczącego gęstości włókien. Oświadczenie producenta, że wyrób „może osiągać parametry techniczne”, nie potwierdza spełnienia wymagania technicznego co do gęstości włókien, określonego przez zamawiającego jako minimum 138 000/m2. Istotne znaczenie ma bowiem fakt, że zamawiający określił dolną granicę wymagania w sposób ostry, tj. niedopuszczający jakiejkolwiek tolerancji na minus. Możliwość, czyli ewentualność, nie jest równoznaczna z zapewnieniem gęstości włókien w ilości 138 000/m2 lub wyższej. Zaoferowana nawierzchnia sportowa nie spełnia więc wymagania w zakresie parametru technicznego przedmiotu zamówienia, tj. minimalnej gęstości włókien w ilości 138 000/m2 (wyrok KIO z 18 września 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 927/08).
Dokumenty przedmiotowe
Postępowanie o udzielenie zamówienia ma być jawne i przejrzyste. Dlatego wszystkie dokumenty żądane przez zamawiającego i jego wymagania powinny być określone w SIWZ.
Jak widać na podstawie przykładu „Dokumentacja techniczna”, dokładna analiza dokumentów przez zamawiającego i skorzystanie z obowiązku wezwania do ich uzupełnienia, a nie automatyczne przyjmowanie zgłoszonych przez wykonawców zarzutów, pozwala uznać ofertę za prawidłową, a w konsekwencji zwiększyć konkurencyjność i umożliwić wybór oferty rzeczywiście najkorzystniejszej (sygn. akt KIO/UZP 927/08).
Określając w ogłoszeniu i SIWZ warunki udziału w postępowaniu (np. dotyczące doświadczenia) oraz wymagania (np. dotyczące nawierzchni boiska), należy robić to precyzyjnie, ale z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu zamówienia i stopnia jego skomplikowania. Mniej trzymajmy się utartych, czasami nieprawidłowych „przyzwyczajeń” przetargowych.
PRZYKŁAD
SZCZEGÓŁY ZAMÓWIENIA
Zamawiający określił, że w postępowaniu mogą wziąć udział wykonawcy, którzy posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie do wykonania zamówienia, tj. wykonali w okresie ostatnich 5 lat przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia - a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, co najmniej 2 roboty odpowiadające swoim rodzajem robotom budowlanym stanowiącym przedmiot zamówienia o wartości nie mniejszej niż 500 tys. zł każda. Wykonawca składając ofertę załączył 2 referencje oraz wykaz robót, w którym wpisał 2 roboty budowlane. Zamawiający wezwał go do uzupełnienia dokumentacji i złożenia wyjaśnień odnośnie do wykazu wykonanych robót i referencji dla zadania „Przebudowa boiska treningowego na stadionie w P.”, wskazując, że nie wynika z nich dokonanie przez wykonawcę położenia nawierzchni sztucznej. Wykonawca złożył oświadczenie o treści potwierdzającej dokonanie pełnych prac w zakresie przebudowy boiska wraz z położeniem takiej nawierzchni.
Zamawiający otrzymał też z P. pismo, z którego wynika, że wykonawca nie dokonał położenia nawierzchni sztucznej, a jedynie wykonał prace przygotowawcze pod nawierzchnię sztuczną. Wykluczył więc wykonawcę z postępowania, stwierdzając, że po sprawdzeniu referencji P. ustalono, że wykonane prace dotyczyły tylko części zrealizowanych robót, a mianowicie nie dotyczyły prac związanych z położeniem sztucznej nawierzchni - robót bardzo istotnych w wykonanej inwestycji.
PRZYKŁAD
ZGODNOŚĆ OFERT Z ZAMÓWIENIEM
W przetargu protestujący zarzucił, że wykonawca K. zaoferował nawierzchnię sportową o parametrach nieodpowiadających wymaganiom określonym w SIWZ, tj. trawa nie spełnia wymogu co do gęstości włókien oraz ich składu chemicznego. Zamawiający wymagał gęstości 138 000/m2, a oferowana nawierzchnia posiada gęstość włókien ok. 136 944/m2. Zamawiający oddalił protest, wskazując, że nawierzchnia DD Challenge Pro60 jest to synonim nawierzchni DD Challenge Pro260, co prawda w karcie technicznej określono ilość włókien na poziomie ok. 136 944/m2, jednak w uszczegółowieniu do karty technicznej, wystawionym przez producenta trawy firmę Desso Sports System, oświadczono, że nawierzchnia może osiągać gęstość włókien, tj. 138 000/m2.
PRZYKŁAD
DOKUMENTACJA TECHNICZNA
Protestujący zarzucił, że wykonawca B. nie przedłożył dokumentów opisanych w SIWZ. Zamiast aprobaty technicznej lub rekomendacji ITB jest tylko „opinia”, która dotyczy wyłącznie trawy DD Challenge Pro60, która nie posiada certyfikatu FIFA. Certyfikat FIFA posiada trawa DD Challenge Pro260, a obie trawy nie są tym samym produktem, ponieważ różnią się budową włókna (w trawie DD Challenge Pro60 nie występuje Reflex+). Ponadto wyniki badań laboratoryjnych LABOSPORT, które mają udowodnić spełnienie przez oferowany system nawierzchni parametrów FIFA, zostały wykonane na betonie, są więc nieprzydatne w tym przypadku, ponieważ nawierzchnia będzie instalowana na kruszywach. W odniesieniu do tego zarzutu zamawiający stwierdził, że B. złożył Certyfikat licencyjny, wystawiony przez FIFA, potwierdzający, że nawierzchnia Desso Chalange Pro260 została ułożona w Norwegii i została certyfikowana według „FIFA Quality Concept Football Turf - 2 Star”. Ponadto załączono wynik badań laboratoryjnych przeprowadzonych przez LABOSPORT dla nawierzchni DD Challenge Pro60, atest higieniczny wystawiony przez PZH dla nawierzchni DD Challenge Pro60 (synonimu DD Challenge Pro260), kartę techniczną potwierdzoną przez producenta nawierzchni sportowej DD Challenge Pro60 (synonimu DD Challenge Pro260), autoryzację wystawioną przez producenta firmę Desso Sports System dla inwestycji „Budowa kompleksu sportowego Moje Boisko - Orlik 2012 w L.” i potwierdził 60-miesięczną gwarancję na oferowaną nawierzchnię. Wykonawca B. w odpowiedzi na wezwanie przedłożył m.in. Certyfikat Licencyjny FIFA, potwierdzający, że nawierzchnia Desso Challenge Pro260 została certyfikowana według „FIFA Quality Concept Football Turf - 2 Star”. W tym stanie faktycznym uznano, że Certyfikat Licencyjny stanowi dokument, który potwierdza spełnienie przez oferowany wyrób standardów FIFA 2 Star, a tym samym wymagania zamawiającego określone w SIWZ.
Andrzela Gawrońska-Baran
Podstawa prawna:
• Ustawa z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 223, poz. 1655; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 19, poz. 101)