Dyrektywa wejdzie w życie w dniu 16 grudnia 2019 r., aby jednak obowiązywała w Polskim porządku prawnym musi być implementowana ustawą.
Dyrektywa zobowiązuje kraje członkowskie do wprowadzenia w życie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania przedmiotowej dyrektywy do dnia 17 grudnia 2021 r.
Jednocześnie Państwa członkowskie, w przypadku podmiotów prawnych w sektorze prywatnym zatrudniających od 50 do 249 pracowników, mogą wprowadzić przepisy niezbędne do wypełnienia obowiązku ustanowienia wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń do dnia 17 grudnia 2023 r.
Tak jak pisałem w artykule Compliance: Czy Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii będzie miała wpływ na obecne krajowe regulacje w tym zakresie? Nikt nie jest w stanie powiedzieć kiedy i jak Polski ustawodawca implementuje przedmiotową Dyrektywę do Polskiego porządku prawnego.
Chciałbym zwrócić Państwa uwagę, że w treści Dyrektywy, na ostatnim etapie prac pojawiło się cały szereg zmian. Dyrektywa przyznała np. status sygnalisty również urzędnikom służby cywilnej oraz przyznała ochronę (tak jak sygnalistom):
a) osobom pomagającym w dokonaniu zgłoszenia,
b) osobom trzecim powiązanym z osobami dokonującymi zgłoszenia, które mogą doświadczyć działań odwetowych w kontekście związanym z pracą, takich jak współpracownicy lub krewni osób dokonujących zgłoszenia
c) podmiotom prawnym, które stanowią własność osoby dokonującej zgłoszenia, dla których taka osoba pracuje lub które są w inny sposób z nią powiązane w kontekście związanym z pracą.
Warto też pamiętać, że Dyrektywa o sygnalistach przewiduje tylko tzw. standard minimum zostawiając szereg kwestii do rozstrzygnięcia państwom członkowskim, np. będą one decydować o tym, czy podmioty prawne w sektorze prywatnym lub publicznym oraz właściwe organy są zobowiązane do przyjmowania anonimowych zgłoszeń na temat naruszeń i podejmowania w związku z nimi działań następczych.
Ale jakie będą minimalne obowiązki podmiotów sektora prywatnego (np. przedsiębiorców) i podmiotów sektora publicznego (np. samorządów terytorialnych)?
Minimalne obowiązki to:
- zaprojektowanie, stworzenie i wdrożenie kanałów przyjmowania zgłoszeń – muszą one np. zapewniać poufność sygnalistom,
- zapewnienie odpowiedniej komunikacji, obejmującej m.in. spełnienie obowiązku informacyjnego i przekazywanie informacji zwrotnych sygnalistom,
- sporządzenie i wdrożenie procedur w sprawie podejmowania działań następczych oraz wyznaczenie właściwych i odpowiednio umocowanych ludzi/komórek organizacyjnych do przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych,
- podejmowanie działań następczych z zachowaniem należytej staranności.
Teoretycznie na spełnienie tych obowiązków będzie aż 2 lata (w przypadku średnich przedsiębiorców nawet 4 lata). Chciałbym jednak zauważyć, że po pierwsze polski ustawodawca może wcześniej nałożyć te obowiązki, a po drugie to nie aż 2 lata, a tylko 2 lata.
Szanowni Państwo – wdrożenia czas zacząć.