W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiedzialność za długi spadkowe ograniczono zostaje kwotowo do wysokości wartości stanu czynnego spadku. Stan czynny spadku to wartość należących do majątku spadkowego aktywów. Dla ustalenia, jakie aktywa należą do spadku i jaka jest ich wartość, sporządza się spis inwentarza.
Spis inwentarza jest sporządzany na wniosek lub z urzędu. Sąd wyda postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo na wniosek wykonawcy testamentu, wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy lub właściwego urzędu skarbowego.
Z urzędu natomiast sąd wyda postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza, gdy złożone zostało oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a inwentarz nie był przedtem sporządzony lub gdy ustanowiono kuratora spadku. Sąd nie jest natomiast obowiązany wydać z urzędu postanowienie o sporządzeniu inwentarza, gdy spadkobierca jest traktowany tak, jakby przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza zgodnie z art. 1015 § 2 k.c. i art. 1023 § 2 k.c. (
Zasady sporządzania spisu inwentarza
Szczegółowe zasady sporządzania inwentarza zawarte są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz.U. z 1991r., nr 92, poz. 411).
Spisu inwentarza na podstawie postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza na zlecenie Sądu dokonuje komornik. Nadzór nad czynnościami spisu inwentarza sprawuje Sąd, który wydał postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza. Także do Sądu tego przysługuje skarga na czynności komornika przeprowadzającego spis inwentarza.
O terminie spisu inwentarza zawiadamia się wnioskodawcę i spadkobierców oraz ewentualne wykonawcę testamentu, kuratora spadku, dozorcę lub zarządcę tymczasowego. Nieprzybycie zawiadomionych osób nie wstrzymuje dokonania spisu inwentarza.
Do spisu inwentarza wciąga się zarówno majątek ruchomy jak i nieruchomy spadkodawcy, z zaznaczeniem wartości każdego przedmiotu, oraz długi spadkowe. W spisie inwentarza wykazuje się też wartość czystego spadku, z uwzględnieniem wartości rzeczy i praw spornych.
Wciągnięte ruchomości i nieruchomości pozostawia się w posiadaniu spadkobiercy lub gdy między spadkobiercami zachodzą spory co do pozostawienia majątku spadkowego w posiadaniu danego spadkobiercy, Sąd spadku postanawia komu pozostawić w posiadaniu majątek lub czy złożyć go do depozytu sądowego. W przypadku, gdy po dokonaniu spisu inwentarza okaże się, że część majątku lub długu nie wciągnięto do spisu należy uzupełnić spis inwentarza. Postanowienie o uzupełnieniu spisu Sąd wydaje z urzędu.
Skutki sporządzenia spisu inwentarza
Spis inwentarza dla spadkobiercy dziedziczącego spadek z dobrodziejstwem inwentarza wyznacza granicę jego odpowiedzialności za długi spadkowe. Odpowiada on za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.
Uchwała 7 sędziów SN z 20.05.1968r., III CZP 78/67, OSN nr 12/1968, poz. 206
Źródło: www.forum.prawnikow.pl