Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.
Jako dowód może zostać dopuszczone wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności mogą to być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny (art. 75 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego; dalej: k.p.a.). Przepis ten nakłada na organ administracji publicznej obowiązek uwzględnienia nie tylko środków dowodowych wymienionych w zdaniu drugim, ale również wszelkich innych, które spełniają powyższe kryteria.
W literaturze prawniczej słusznie podkreśla się, że przepis ten umożliwia elastyczne podejście do postępowania dowodowego – pozwalając organowi na uwzględnienie także innych, niewymienionych wprost środków dowodowych, o ile służą one wyjaśnieniu sprawy i są zgodne z prawem.
Kolejność bez znaczenia, ale…
Kolejność, w jakiej zdanie drugie art. 75 § 1 k.p.a. wymienia środki dowodowe, a także kolejność regulacji tych środków dowodowych w Kodeksie nie określają ani bezwzględnej hierarchii środków dowodowych, ani też ich wartości. W konsekwencji, wymienienie na pierwszym miejscu dowodu z dokumentu urzędowego nie oznacza, że dokument urzędowy ma wyższą moc dowodową niż pozostałe środki dowodowe. Nie oznacza to również, że inne dowody mogą być przeprowadzone tylko wówczas, gdy w sprawie nie ma dokumentu urzędowego, albo że istnienie (nieistnienie) pewnych faktów może być wykazane tylko dokumentem urzędowym.
Warto jednak w tym miejscu zwrócić uwagę na orzecznictwo – w szczególności zaś na wyrok NSA z 13 grudnia 1998 r. (sygn. akt II SA 370/88). Sąd wskazał w nim, że: „Gdy w sprawie są dowody bezpośrednie i nie ma przeszkód do przeprowadzenia prawidłowego postępowania dowodowego, zastąpienie ich dowodami pośrednimi stanowi naruszenie przepisów postępowania (art. 7, 75, 77 § 1 i art. 80 k.p.a.)”. Oznacza to, że chociaż k.p.a. nie przewiduje (tak jak czyni to np. Kodeks postępowania cywilnego w art. 244–247) pierwszeństwa dowodu z dokumentów w stosunku do dowodu ze świadków, to dowód z przesłuchania stron może być w postępowaniu administracyjnym przeprowadzony posiłkowo, jedynie wówczas, gdy po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (por. art. 86 k.p.a.).
(...)
Autor: Michał Cyrankiewicz-Gortyński
art. 75 § 1, art. 86 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 572)
Fragment artykułu pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX Administracja. Czytaj więcej w INFORLEX > > >