W Polsce postępowanie przed sądami jest co najmniej dwuinstancyjne. Oznacza to, że każdemu niezadowolonemu z rozstrzygnięcia wydanego w pierwszej instancji, przysługuje prawo do odwołania się od niego do sądu wyższej instancji. Odnosi się to również do postępowania przed organami administracji publicznej. W tym wypadku każdej ze stron przysługuje możliwość odwołania się od decyzji organu I stopnia, do organu wyższego rzędu. Takie uprawnienie wyznacza między innymi art. 176 Konstytucji RP a także art.15 k.p.a.
Zaznaczyć należy, że decyzja organu administracji publicznej podlega wykonaniu dopiero po upływie terminu do wniesienia odwołania. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której:
- decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności;
- decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa;
- jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.
Ważną kwestią jest to, że wniesienie środka odwoławczego w przepisanym terminie skutkuje wstrzymaniem wykonalności decyzji. Dopiero gdy minie termin do wniesienia odwołania decyzja staje się ostateczna i co za tym idzie staje się wykonalna, a ponadto nie można się już od niej odwołać.
Instytucja zrzeczenia się prawa do odwołania wydaje się być wyjątkową konstrukcją w porządku prawnym. Na myśl od razu nasuwa się pytanie, w jakim celu podmiot miałby rezygnować ze swojego konstytucyjnego prawa do odwołania się od rozstrzygnięcia. Jest to powiązane z wykonalnością decyzji co zostanie opisane w dalszej części artykułu.
Zobacz również: Prawo administracyjne
Pouczenie o możliwość zrzeczenia się prawa do odwołania
Na podstawie art. 107 k.p.a. organ administracji publicznej wydając decyzję jest zobowiązany do poinformowania strony o tym czy i w jakim trybie przysługuje od niej odwołanie. Od 1 czerwca organ w pouczeniu jest zobowiązany także do umieszczenia informacji o możliwość zrzeczenia się prawa do odwołania a także o skutkach skorzystania z tego uprawnienia.
Skorzystać z możliwości zrzeczenia się prawa do odwołania może strona po doręczeniu jej decyzji w jej sprawie. Możliwość skorzystania z tego prawa będzie jednak ograniczona w czasie. Zrzec się prawa do odwołania będzie można jedynie przed upływem terminu do wniesienia odwołania.
Skutki zrzeczenia się prawa do odwołania
Zrzeczenie się prawa do odwołania następuje w formie oświadczenia. Oświadczenie to jest kierowane bezpośrednio do organu, który wydał decyzję.
Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna.
Tak więc decyzja podlegać będzie wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, jeżeli będzie zgodna z żądaniem wszystkich stron lub jeżeli wszystkie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania.
Podsumowanie
Wprowadzenie instytucji zrzeczenia się prawa do odwołania ma na celu przyspieszyć postępowanie administracyjne. W przypadku gdy wszystkie strony postępowania zgodnie złożą oświadczenia o zrzeczeniu się uprawnienia do odwołania, spowoduje to szybszą wykonalność decyzji bez konieczności oczekiwania na upływ terminu do wniesienia odwołania.
Opracowano na podstawie:
Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.)
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996, 1579 i 2138)
Ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017 poz. 935)