Zgodnie z zasadą polubownego rozstrzygania kwestii spornych umieszczoną w art. 13. § 1 k.p.a. organy administracji publicznej w sprawach, których charakter na to pozwala, będą dążyć do polubownego rozstrzygania kwestii spornych, w szczególności przez podejmowanie czynności:
- skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w których uczestniczą strony o spornych interesach;
- niezbędnych do przeprowadzenia mediacji.
Organy podejmą wszystkie uzasadnione na danym etapie postępowania czynności umożliwiające przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udzielą wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy.
Mediacja
Celem mediacji jest wspólne rozważenie przez jej uczestników okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa. Na skutek mediacji sprawa może zakończyć się m.in. poprzez wydanie decyzji administracyjnej lub zawarcie ugody.
Mediacja może się odbyć pomiędzy organem prowadzącym postępowanie a stroną/stronami tego postępowania, lub pomiędzy stronami tego postępowania.
Osoba mediatora
Organ administracji publicznej zawiadomi strony o możliwości przeprowadzenia mediacji. W tym zawiadomieniu organ ten zwróci się o:
- wyrażenie zgody na przeprowadzenie mediacji,
- wybranie mediatora
– w terminie czternastu dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
Jeżeli strony wyrażą zgodę organ wydaje postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji, w którym wskazuje się mediatora wybranego przez uczestników mediacji. Jeżeli uczestnicy mediacji nie wybiorą mediatora, wskazywać się będzie mediatora wybranego przez organ administracji publicznej, posiadającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju.
Według art.96f. § 1 . mediatorem może zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych a także korzysta z pełni praw publicznych. Ustawodawca wskazuje w szczególności na mediatora wpisanego na listę stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego. Lista oraz wykaz są prowadzone przez prezesa sądu okręgowego.
(ważne)Mediatorem nie może zostać pracownik organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie.
Zmiany dotkną także postępowanie przed sądami administracyjnymi. Do 1 czerwca 2017 r. mediatorem w postępowaniu mediacyjnym przed sądem administracyjnym mógł być jedynie sędzia lub referendarz sądowy. Od 1 czerwca 2017 r. to strony wybiorą mediatora, który będzie musiał spełniać wymogi takie jak w przypadku mediatora w postępowaniu administracyjnym.
Przebieg mediacji
Organ administracji publicznej niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe uczestników mediacji oraz ich pełnomocników, w szczególności numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, jeżeli je posiada.
Mediator zapoznaje się z aktami, może sporządzać z nich notatki, kopie lub odpisy, o ile uczestnik mediacji w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia o skierowaniu sprawy do mediacji wyrazi zgodę na zapoznanie się mediatora z aktami.
Zadaniem mediatora jest prowadzenie mediacji oraz dążenie do polubownego rozwiązania sporu. Przejawia się to głównie w pomocy uczestnikom mediacji w formułowaniu przez nich propozycji ugodowych.
Mediator sporządza protokół z przebiegu mediacji. W tym protokole wskazuje strony wraz z ich adresem zamieszkania (siedziby) zawiera informacje odnośnie czasu i miejsca przeprowadzenia mediacji. Protokół zawiera także informacje o dokonanych ustaleniach co do sposobu załatwienia sprawy.
Mediator niezwłocznie przedkłada protokół z przebiegu mediacji organowi administracji publicznej w celu włączenia go do akt sprawy i doręcza odpis tego protokołu uczestnikom mediacji.
Jeżeli w wyniku mediacji zostaną dokonane ustalenia dotyczące załatwienia sprawy w granicach obowiązującego prawa, organ załatwia sprawę zgodnie z tymi ustaleniami, zawartymi w protokole z przebiegu mediacji.
Jeżeli strony nie dojdą do porozumienia w toku postępowania mediacyjnego, organ wydaje postanowienie o zakończeniu mediacji.
Zobacz również: Prawo administracyjne
Uprawnienia oraz obowiązki mediatora
Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji pokrywają strony.
Należy zaznaczyć, że mediacja nie jest jawna. Mediator jest zobligowany do tego by w tajemnicy zachować wszelkie fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że uczestnicy mediacji postanowią inaczej.
Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji. W przypadku gdy pojawią się okoliczności, które mogłyby wzbudzić wątpliwości co do jego bezstronności, mediator powinien niezwłocznie je ujawnić.
Mediator odmawia przeprowadzenia mediacji w przypadku wątpliwości co do jego bezstronności i niezwłocznie zawiadamia o tym uczestników mediacji oraz organ administracji publicznej, jeżeli nie jest on uczestnikiem mediacji.
Opracowano na podstawie:
-
ustawa z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r. poz. 718; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1948)
-
Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017 poz. 935)