Pracownikom samorządowym urlopy wypoczynkowe udzielane są na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Przepisy ustawy o pracownikach samorządowych, jak również inne przepisy regulujące prawa i obowiązki tej grupy zawodowej, nie przewidują prawa do innych urlopów, z wyjątkiem szczególnych rozwiązań w zakresie urlopów bezpłatnych.
Urlopy bezpłatne w związku z pełnieniem funkcji
Osoba wybrana na radnego (gminy) nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta zobowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy (art. 24b ustawy o samorządzie gminnym). W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w czasie kadencji, termin na złożenie wniosku o urlop bezpłatny wynosi sześć miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki. Niezłożenie przez radnego wniosku jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
Polecamy produkt: Jak wypowiadać umowy o pracę. Procedura i wzory dokumentów
PRZYKŁAD
Pracownik samorządowy został wybrany na stanowisko radnego gminy. Na czas pełnienia funkcji został mu udzielony urlop bezpłatny. Pracownik domaga się jednak urlopu wypoczynkowego.
Radni pełnią swoje funkcje społecznie, nie są zatem pracownikami gminy, a tym samym nie mają prawa do urlopu wypoczynkowego. Prawo do urlopu wypoczynkowego jest uprawnieniem charakterystycznym dla stosunku pracy. Nie ma w tym przypadku również znaczenia podstawa jego nawiązania (umowa o pracę, powołanie, wybór), istotne jest jedynie, aby było to zatrudnienie w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Tylko pracownicy mają zagwarantowane prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego u pracodawcy. Tym samym urlopu wypoczynkowego nie otrzymają osoby, które nie są pracownikami danego pracodawcy, czyli: radni gmin, powiatów i województw samorządowych, którzy płatnych urlopów od zajęć wykonywanych w jednostkach samorządu terytorialnego nie otrzymają.
Radny otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz trzy miesięcy po jego wygaśnięciu. Urlop bezpłatny jest udzielany radnemu bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do trzech miesięcy po zakończeniu tego urlopu.
Istnieje zakaz wykonywania pracy, obowiązków związanych z funkcją kolidującą z mandatem. Uniknięciu kolizji służy właśnie zawieszenie wykonywania funkcji w formie urlopu bezpłatnego. Urlop jest zatem niezbędny tylko wtedy, gdy radny przed przystąpieniem do wykonywania mandatu faktycznie wykonywał pracę.
Urlopu bezpłatnego należy udzielić radnemu, którego praca i obowiązki kolidują z mandatem.
Po wygaśnięciu mandatu pracodawca przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie otrzymywałby, gdyby nie przysługujący urlop bezpłatny. Radny zgłasza gotowość przystąpienia do pracy w terminie siedmiu dni od dnia wygaśnięcia mandatu (art. 24c ustawy o samorządzie gminnym).
Radny (powiatu), który przed uzyskaniem mandatu wykonywał pracę w ramach stosunku pracy w starostwie powiatowym lub pełnił funkcję kierownika jednostki organizacyjnej tego powiatu, w którym uzyskał mandat, zobowiązany jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy, przed złożeniem ślubowania (art. 24 ustawy o samorządzie powiatowym). W odniesieniu do radnego pełniącego funkcję kierownika jednostki organizacyjnej przejętej lub utworzonej przez powiat w czasie kadencji termin siedmiu dni upływa po sześciu miesiącach od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki. Niezłożenie przez radnego wniosku o urlop bezpłatny jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
Zobacz również: 114 dni wolnych od pracy w 2016 roku
PRZYKŁAD
Pracownik powiatu został wybrany na radnego powiatu. Nie jest urzędnikiem, ale zdobył mandat radnego i nie chce korzystać z urlopu bezpłatnego. W takiej sytuacji osoba, która chce pełnić funkcję radnego powiatu musi skorzystać z urlopu bezpłatnego. Pracownik powiatu, który uzyskał mandat radnego powiatu, i go nie odrzuci, nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w powiecie, w którym uzyskał mandat. Dodatkowo nie ma żadnego znaczenia status tego pracownika w jednostce samorządu powiatowego, w szczególności zaś to, czy jest on, czy też nie jest urzędnikiem. Nieistotne jest również, czy pracownik pełni ważne funkcje urzędnicze w ramach organu wykonawczego powiatu, czy też jedynie pomocnicze. Istotną kwestią nie jest bowiem pozycja zajmowana przez radnego w strukturze powiatu, a jedynie istniejący między pracownikiem (niezależnie od zajmowanego przez niego stanowiska) a pracodawcą stosunek pracy.
Radny otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem wygaśnięcia mandatu, przedłuża się do trzech miesięcy po upływie tego terminu.
Wygaśnięcie mandatu
Po wygaśnięciu mandatu radnego, odpowiednio starostwo powiatowe lub powiatowa jednostka organizacyjna przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Radny zgłasza gotowość przystąpienia do pracy w terminie siedmiu dni od dnia wygaśnięcia mandatu (art. 25 ustawy o samorządzie powiatowym).
Radny (województwa), który przed uzyskaniem mandatu pozostawał w stosunku pracy w urzędzie marszałkowskim lub był zatrudniony na stanowisku kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej w tym województwie, w którym uzyskał mandat, jest zobowiązany złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy, przed złożeniem ślubowania (art. 26 ustawy o samorządzie województwa).
Niezłożenie przez radnego wniosku o urlop bezpłatny jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
Radny otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz trzech miesięcy po jego wygaśnięciu. Urlop bezpłatny udzielany jest bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy nawiązany na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do trzech miesięcy po zakończeniu tego urlopu.
W przypadku radnego zatrudnionego na stanowisku kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej przejętej lub utworzonej przez województwo w czasie kadencji termin na złożenie wniosku o urlop bezpłatny wynosi sześć miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki. Niezłożenie przez radnego wniosku jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
Po wygaśnięciu mandatu radnego urząd marszałkowski lub wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Radny jest zobowiązany zgłosić gotowość przystąpienia do pracy w terminie siedmiu dni od dnia wygaśnięcia mandatu.
MAGDALENA KASPRZAK
specjalista w zakresie prawa pracy
PODSTAWY PRAWNE
● ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1268)
● art. 24b, art. 24c ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)
● art. 24, art. 25 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1445; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)
● art. 26 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1392; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)
Polecamy serwis: Pracownicy