Dnia 12 grudnia 2017 r. zaprezentowana została trzecia już wersja projektu ustawy o jawności życia publicznego. Przypomnijmy, że pierwsza wersja tego projektu pojawiła się na stronach Rządowego Centrum Legislacji dnia 23 października 2017 r. Dnia 13 listopada 2017 r. opublikowana została natomiast druga wersja projektu, która jest efektem dotychczas przeprowadzonych uzgodnień i konsultacji publicznych.
W świetle przyjmowanych celów oraz założeń, przedłożony projekt ustawy o jawności życia publicznego nie tylko ma zmieniać, ale również poszerzać dotychczasowe rozwiązania zawarte w ustawie o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, ustawie o dostępie do informacji publicznej oraz ustawie o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Wszystkie te ustawy mają zostać uchylone z dniem wejścia w życie ustawy o jawności życia publicznego.
Jedną z nowości regulowanych przepisami omawianego projektu ustawy jest nie tylko poszerzenie obowiązku składania oświadczeń majątkowych o szereg nowych grup zawodowych (aktualna wersja projektu przewiduje taki obowiązek w stosunku do aż 141 grup osób), ale również zamiar uregulowania rozwiązań prawnych w tym zakresie w jednej ustawie (obecnie obowiązujące regulacje prawne obligujące osoby pełniące funkcje publiczne do składania oświadczeń o posiadanym majątku zawarte są w wielu aktach prawnych). W związku z tym projektodawcy proponują uchwalenie jednolitego wzoru oświadczenia majątkowego z jednoczesnym ujednoliceniem zasad wypełniania tychże oświadczeń oraz sankcji za złamanie ustawowego obowiązku ich wypełniania. W tym celu do wzoru oświadczenia majątkowego proponuje się załączenie oficjalnej instrukcji jego wypełniania.
Zobacz: Ustrój i jednostki
Z punktu widzenia funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego. Wśród osób zobowiązanych do składania oświadczeń majątkowych, w świetle projektowanych rozwiązań, mają znaleźć się również m.in. członkowie organów zarządzających, organów nadzoru lub kontroli, prokurenci i likwidatorzy oraz głowni księgowi spółek zobowiązanych (tj. spółek prawa handlowego spełniających co najmniej jeden z następujących warunków: a) udział Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, państwowej lub samorządowej osoby prawnej stanowi co najmniej 10% kapitału zakładowego lub 10% liczby akcji w tej spółce, lub b) co najmniej jeden podmiot określony w lit. a posiada decydujący wpływ na działalność tej spółki w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 22 września 2006 r. o przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorstw). Zobowiązaniu do składania oświadczeń majątkowych mają być również osoby zarządzające oraz członkowie organu zarządzającego, kontroli lub nadzoru państwowej albo samorządowej osoby prawnej niebędącej spółką zobowiązaną, czy też osoby kierujące jednostką budżetową, samorządowym zakładem budżetowym i samorządową instytucją kultury.
Niezmiennie obowiązkiem składania oświadczeń majątkowych objęci mają być również wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz ich zastępcy, starostowie i członkowie zarządu powiatu, marszałkowie województwa i członkowie zarządu województwa, radni rad gmin, powiatu i sejmiku województwa, w tym ich przewodniczący, skarbnicy, sekretarze i kierownicy jednostek organizacyjnych gmin, powiatów i województw.
Zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami obowiązkiem złożenia oświadczenia majątkowego objęci mają być również pracownicy samorządowi zatrudnieni w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego na stanowisku urzędniczym, w tym na kierowniczym stanowisku urzędniczym oraz kierownicy jednostek organizacyjnych JST, do których stosuje się przepisy ustawy o pracownikach samorządowi oraz ich zastępcy. Obowiązkiem tym mają być w dalszym ciągu objęci również pracownicy upoważnieni do wydawania decyzji administracyjnych w imieniu organu.
Nowością ma być również obowiązek składania oświadczeń majątkowych przez następujące osoby biorące udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w podmiocie będącym zamawiającym bądź centralnym zamawiającym:
1)kierownika zamawiającego bądź osobę, której powierzono wykonywanie czynności zastrzeżonych dla kierownika zamawiającego,
2)członka komisji przetargowej,
3)osobę przygotowującą opis przedmiotu zamówienia lub Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia,
4)osobę wchodzącą w skład sądu konkursowego,
5)członka zespołu do nadzoru nad realizacją udzielonego zamówienia,
6)biegłego, jeżeli został powołany przez kierownika zamawiającego.
Obowiązek ten ma się aktualizować, jeżeli jeśli wartość postępowania przewyższy wartość 500 000 zł, a osoby te nie są zobowiązane do składania oświadczeń o stanie majątkowym na podstawie odrębnych przepisów.
Istotną zmianą, zawartą w projekcie ustawy, jest również obowiązek wykazywania w oświadczeniu majątkowym także zmian dotyczących sytuacji majątkowej, które miały miejsce w ciągu roku. Jak wskazują w tym zakresie projektodawcy, zmiana ta ma fundamentalne znaczenie, bowiem daje możliwości uzyskania realnego obrazu stanu majątkowego w okresie między kolejnymi oświadczeniami. Projekt ustawy przewiduje również udzielenie uprawnienia Szefowi CBA do wezwania raz w każdym roku kalendarzowym każdej osoby zobowiązanej do złożenia oświadczenia majątkowego do ponownego złożenia takiego oświadczenia, niezależnie od nałożonego na nią obowiązku jego składania w wyznaczonych ustawą terminach.
Zgodnie z aktualną, trzecią wersją projektu ustawy, ma ona wejść w życie co do zasady z dniem 1 marca 2018 r. (wyjątki nie dotyczą kwestii oświadczeń majątkowych), natomiast zgodnie z przepisami przejściowymi i dostosowującymi, osoby, które złożyły oświadczenia majątkowe w trybie dotychczasowych przepisów są zobowiązane do złożenia oświadczenia majątkowego w terminie 3 miesięcy od dnia wyjścia w życie ustawy.
Pozostałe zagadnienia związane z oświadczeniami majątkowymi w JST w świetle przepisów projektowanej ustawy o jawności życia publicznego, tj. ich zakres przedmiotowy i podmiotowy w odniesieniu do terminów ich składania oraz podmiotów, do których należy je złożyć, jawność oświadczeń oraz ich analiza i kontrola, omówione zostaną w odrębnych artykułach opublikowanych na łamach Portalu.
Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl