Uchwała rady gminy w sprawie ekwiwalentu dla strażaków OSP, podjęta zgodnie z art. 48 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, może obowiązywać z mocą od 1 stycznia 2022 r. – przypomniał wiceszef MSWiA Maciej Wąsik w odpowiedzi na pismo RPO.
Ekwiwalent pieniężny przysługuje strażakowi ratownikowi OSP
W grudniu 2022 r. wiceminister Maciej Wąsik wyjaśnił, że ekwiwalent pieniężny przysługujący strażakowi ratownikowi OSP za udział w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych, szkoleniu lub ćwiczeniach od dnia 1 stycznia 2022 r. powinien być wypłacany na podstawie uchwały rady gminy, podjętej w oparciu o art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych. Z kolei art. 48 ustawy doprecyzowuje, że uchwały, o których mowa w art. 15 ust. 2, podejmuje się po raz pierwszy w terminie do dnia 30 czerwca 2022 r.
Ekwiwalent pieniężny a uchwała rady gminy
„Odnosząc się do kwestii braku przepisów przejściowych w związku z koniecznością przyjęcia nowej uchwały rady gminy, stanowiącej podstawę do wypłaty ww. świadczenia, w opinii Komendy Głównej PSP, uchwała rady gminy podjęta zgodnie z art. 48 ustawy, może obowiązywać z mocą od dnia 1 stycznia 2022 r. W związku z tym, prawo do ekwiwalentu pieniężnego przysługiwałoby nieprzerwanie” – wskazał wiceszef MSWiA.
Wąsik zwrócił uwagę, że pogląd ten podzieliły też władze Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w opublikowanym stanowisku z dnia 7 lutego 2022 r.: „uchwałom rad gmin w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla strażaków OSP może być nadana moc wsteczna, tak aby obowiązywały one od 1 stycznia 2022 r.”.
Wiceszef MSWiA wyjaśnił przy tym, że choć w sensie technicznym, na mocy art. 38 pkt 12 ustawy, istotnie doszło do uchylenia przepisu art. 28 ustawy z dnia 21 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, stanowiącego podstawę do wydania przez radę gminy uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu pieniężnego, „to jednak w art. 15 ust. 2 ustawy przewidziano analogiczną podstawę prawną, upoważniającą ten sam organ, tj. radę gminy, do uregulowania tego samego zagadnienia, tj. wysokości ekwiwalentu ratowniczego, w ten sam sposób jak pod rządami uchylonego przepisu upoważniającego, tj. poprzez wydanie aktu prawa miejscowego w formie uchwały”. Wąsik zaznaczył, że w sensie materialnym kompetencja rady gminy nie uległa zatem zmianie. Co więcej, nie uległy także zmianie wytyczne dotyczące treści uchwały, określające w tożsamy sposób limit wysokości ekwiwalentu pieniężnego.
Przy okazji wiceminister przypomniał, że zagadnienie wpływu derogacji bądź zmian przepisów upoważniających na obowiązywanie uchwał rad gmin podjętych na podstawie tych przepisów – w kontekście reguły interpretacyjnej sformułowanej w § 32 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” – były przedmiotem analizy orzecznictwa sądowoadministracyjnego, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który w wyroku z dnia 26 września 2012 r., sygn. akt I OSK 1534/11, wypowiedział się w podobnej sprawie.