Wkrótce MON opublikuje rozporządzenie w sprawie przeprowadzania sprawdzianu sprawności fizycznej żołnierzy zawodowych.
Przedstawiamy projekt tego rozporządzenia. Stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego określonego w art. 332 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305, z późn. zm). Na żołnierza zawodowego został nałożony obowiązek utrzymywania sprawności fizycznej zapewniającej wykonywanie przez niego zadań służbowych, a wywiązywanie się z tego obowiązku jest kontrolowane przez poddawanie żołnierza rocznemu sprawdzianowi sprawności fizycznej.
Zgodnie z upoważnieniem ustawowym, w projektowanym rozporządzeniu określono warunki i tryb przeprowadzania sprawdzianu sprawności fizycznej.
Żołnierz będzie odbywał sprawdzian przed komisją egzaminacyjną powołaną przez dowódców określonych w przepisach rozporządzenia, w terminie i miejscu określonym przez tych dowódców. Także określono sytuacje dopuszczające możliwość zdawania przed inną komisją.
Testy sprawnościowe żołnierzy: 9 grup wiekowych, 5 podkategorii
Według rozwiązań proponowanych w projekcie żołnierze zawodowi zostaną podzieleni na dziewięć grup wiekowych, a dodatkowo na pięć kolejnych podkategorii uwzględniających zakres ćwiczeń zróżnicowanych ze względu na płeć, jednostki wojskowe i zajmowane stanowiska służbowe, a także posiadaną przez żołnierza kategorię zdolności fizycznej i psychicznej do zawodowej służby wojskowej.
System punktowy
Przedstawione zasady oceny sprawdzianu sprawności fizycznej w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wpisują się w standardy obowiązujące w państwach członkach NATO, uwzględniające punktowy system oceny. Przedstawione rozwiązania oceniania sprawności fizycznej żołnierzy pozwolą na właściwą analizę uzyskanych wyników oraz umożliwią porównanie sprawności fizycznej we wszystkich kategoriach przystępujących do sprawdzianu.
Zwolnienie żołnierza z testu sprawnościowego
W rozporządzeniu określono również dokumenty stanowiące podstawę do zwolnienia żołnierza ze sprawdzianu sprawności fizycznej w danym roku kalendarzowym (dokumenty wystawiane przez lekarza), a dokument wydawany przez Ministra Obrony Narodowej, który stanowi podstawę do zwolnienia żołnierzy w przypadku wystąpienia sytuacji zagrożenia stanu zdrowia zdających (np. stanu zagrożenia epidemiologicznego).
Ewidencja przebiegu testu
W przepisach projektowanego rozporządzenia odniesiono się także do prowadzenia ewidencji przebiegu sprawdzianu sprawności fizycznej. Ewidencja ta będzie prowadzona w formie papierowej oraz przy wykorzystaniu zintegrowanego systemu informatycznego wspierającego realizację sprawdzianu sprawności fizycznej żołnierzy zawodowych oraz systemu informatycznego, w którym prowadzona jest ewidencja wojskowa. Dane zamieszczane w ewidencji obejmować będą uzyskanie oceny z poszczególnych konkurencji, ocenę ogólną, a także przyczyny nie przystąpienia do sprawdzianu sprawności fizycznej.
Poniżej szczegółowe informacje
Karta sprawdzianu
1. Żołnierz zawodowy przystępuje do sprawdzianu na podstawie aktualnych badań profilaktycznych medycyny pracy, dopuszczających do pełnienia służby na zajmowanym stanowisku służbowym.
2. Żołnierzowi zawodowemu przystępującemu do sprawdzianu sprawności fizycznej wydaje się „kartę sprawdzianu sprawności fizycznej”, której wzór jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
3. W przypadku odebrania przez żołnierza zawodowego „karty sprawdzianu sprawności fizycznej”, a następnie wystąpienia problemów zdrowotnych uniemożliwiających przystąpienie lub dokończenie sprawdzianu, przedstawiciel personelu medycznego zabezpieczający sprawdzian dokonuje stosownej adnotacji w tej karcie.
Podział żołnierzy na kategorie
Do celów sprawdzianu ustala się podział żołnierzy zawodowych na następujące kategorie:
1) żołnierze zawodowi zajmujący stanowiska służbowe w zespołach bojowych, zespołach szturmowych, wsparcia bojowego jednostek wojsk specjalnych, wydziałach działań specjalnych;
2) żołnierze zawodowi:
a) zajmujący stanowiska dowódców oraz zastępców dowódców pododdziałów (batalion, kompania, pluton, drużyna, sekcja i równorzędne),
b) pozostali żołnierze wojsk specjalnych,
c) korpusu osobowego ogólnego – grupa osobowa – wychowanie fizyczne,
d) wykonujący skoki ze spadochronem,
e) pododdziałów rozpoznania;
Liczba punktów
a) 90,0 – 100 pkt – ocena bardzo dobra (5),
b) 80,0 – 89,9 pkt – ocena dobra (4),
c) 68,0 – 79,9 pkt – ocena dostateczna (3),
d) poniżej 68,0 pkt – ocena niedostateczna (2);
3) żołnierze zawodowi zajmujący stanowiska służbowe w korpusie osobowym sił powietrznych – grupa osobowa pilotów i pokładowa;
Liczba punktów
a) 92,0 – 100 pkt – ocena bardzo dobra (5),
b) 81,0 – 91,9 pkt – ocena dobra (4),
c) 69,0 – 80,9 pkt – ocena dostateczna (3),
d) poniżej 69,0 pkt – ocena niedostateczna (2);
4) pozostali żołnierze zawodowi posiadający kategorię Z zdolności fizycznej i psychicznej do zawodowej służby wojskowej;
Liczba punktów
a) 80,0 – 100 pkt – ocena bardzo dobra (5),
b) 68,0 – 79,9 pkt – ocena dobra (4),
c) 60,0 – 67,9 pkt – ocena dostateczna (3),
d) poniżej 60,0 pkt – ocena niedostateczna (2);
Ww. żołnierze zawodowi poddawani są sprawdzianowi obejmującemu 4 konkurencje:
1) marszobieg na dystansie 3000 m albo pływanie ciągłe przez 12 min, z zastrzeżeniem że w razie niedostępności pływalni w terminie odbywania sprawdzianu żołnierz zawodowy wykonuje marszobieg na dystansie 3000 m;
2) podciąganie się na drążku wysokim albo uginanie i prostowanie ramion w podporze leżąc przodem na ławeczce gimnastycznej;
3) bieg wahadłowy 10 x 10 m albo bieg zygzakiem po znaku koperty;
4) skłony tułowia w przód w czasie 2 minut.
Żołnierz zawodowy odbywa sprawdzian w ciągu jednego dnia, w stroju sportowym.
Opisy konkurencji wraz z zestawieniem podziału żołnierzy na kategorie ze względu na zajmowane stanowiska służbowe, kategorie zdolności do służby, grupy wiekowe oraz wartości punktowe i oceny są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
Jeżeli chodzi o żołnierzy zawodowych z kategorią Z/O (dla zdolności fizycznej i psychicznej do zawodowej służby wojskowej). W tym przypadku żołnierze zawodowi poddawani są sprawdzianowi z trzech, poniżej wskazanych, konkurencji:
1) marszobieg na dystansie 3000 m;
2) pływanie ciągłe przez 12 minut;
3) podciąganie się na drążku wysokim;
4) uginanie i prostowanie ramion w podporze leżąc przodem na ławeczce gimnastycznej;
5) bieg wahadłowy 10 x 10 m;
6) bieg zygzakiem po znaku koperty;
7) skłony tułowia w przód w czasie 2 minut.
Liczba punktów
a) 40,0 – 84,0 pkt – ocena bardzo dobra (5),
b) 30,0 – 39,9 pkt – ocena dobra (4),
c) 20,0 – 29,9 pkt – ocena dostateczna (3)
d) poniżej 20,0 pkt – ocena niedostateczna (2).
Żołnierzowi zawodowemu ćwiczenia do zaliczenia wskazuje wojskowa komisja lekarska spośród konkurencji w momencie orzekania o jego zdolności do zawodowej służby wojskowej, odnotowując to wskazanie we właściwym orzeczeniu lekarskim.
Podział na grupy wiekowe
Do celów sprawdzianu sprawności fizycznej ustala się podział żołnierzy zawodowych na następujące grupy wiekowe:
1) grupa I – do 20 lat;
2) grupa II – od 21 do 25 lat;
3) grupa III – od 26 do 30 lat;
4) grupa IV – od 31 do 35 lat;
5) grupa V – od 36 do 40 lat;
6) grupa VI – od 41 do 45 lat;
7) grupa VII – od 46 do 50 lat;
8) grupa VIII – od 51 do 55 lat;
9) grupa IX – od 56 i powyżej.
Przynależność żołnierza zawodowego do danej grupy wiekowej ustala się przez odjęcie od roku kalendarzowego, w którym przeprowadzany jest sprawdzian sprawności fizycznej, roku urodzenia żołnierza zawodowego.
Zwolnienie z testu
Podstawę zwolnienia żołnierza zawodowego ze sprawdzianu w dniu sprawdzianu lub w danym roku kalendarzowym z przyczyn zdrowotnych stanowi:
1) zaświadczenie lekarskie wystawione zgodnie z art. 53, art. 55 ust. 1 i art. 55a ust 7 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2780), stwierdzające niezdolność do służby w terminie przeprowadzania sprawdzianu;
2) zaświadczenie jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi stwierdzające niezdolność do służby w terminie przeprowadzenia sprawdzianu;
3) decyzja organu albo uprawnionego podmiotu, o której mowa w art. 277 pkt 5 ustawy;
4) zaświadczenie wystawione przez lekarza stwierdzające niezdolność do przystąpienia do sprawdzianu sprawności fizycznej w terminie jego przeprowadzenia z uwagi na niezdolność do wykonywania ćwiczeń fizycznych objętych programem sprawdzianu;
5) zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza stwierdzające stan ciąży;
6) oświadczenie żołnierza zawodowego – kobiety stwierdzające stan karmienia dziecka piersią;
7) adnotacja lekarska na karcie sprawdzianu dokonana w dniu przeprowadzania sprawdzianu, o której mowa w § 4 ust. 2 rozporządzenia;
8) decyzja Ministra Obrony Narodowej o odwołaniu realizacji sprawdzianu
Podstawę usprawiedliwienia nieobecności żołnierza zawodowego na sprawdzianie z przyczyn służbowych w dniu jego przeprowadzenia stanowi skierowanie do wykonywania zadań służbowych poza macierzystą jednostką wojskową przez okres krótszy niż trzydzieści dni.
Żołnierza zwalnia się ze sprawdzianu w danym roku kalendarzowym w przypadku usprawiedliwionej nieobecności we wszystkich terminach, w których sprawdzian był prowadzony.
Przyczynę i okres zwolnienia żołnierza zawodowego ze sprawdzianu sprawności fizycznej, o których mowa w § 9 ust. 1–2 dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę każdorazowo zamieszcza w decyzji/ rozkazie dziennym oraz:
1) informację zawierającą numer rozkazu/decyzji i przyczynę nieobecności wprowadza do systemu informatycznego, w którym prowadzona jest ewidencja wojskowa lub równorzędnego zintegrowanego systemu informatycznego wspierającego realizację sprawdzianu sprawności fizycznej żołnierzy zawodowych;
2) informacja ta jest podstawą do odnotowania zwolnienia ze sprawdzianu sprawności fizycznej w dniu jego przeprowadzenia lub roku jego przeprowadzenia.
Wyniki
Wyniki, liczbę punktów uzyskanych z poszczególnych ćwiczeń i ocenę ewidencjonuje się na karcie sprawdzianu sprawności fizycznej żołnierza zawodowego, o której mowa w § 4, i wprowadza się do zintegrowanego systemu informatycznego wspierającego realizację sprawdzianu sprawności fizycznej żołnierzy zawodowych, w którym dane te są przechowywane przez okres pełnienia służby żołnierza zawodowego, przy czym:
1) w systemie informatycznym wspierającym realizację sprawdzianu sprawności fizycznej żołnierzy zawodowych dane osobowe przechowuje się w jednej bazie danych oraz w plikach pobieranych przez komisje egzaminacyjne w ramach korzystania z aplikacji pomocniczej;
2) oryginały kart sprawdzianu sprawności fizycznej w formie papierowej, przechowywane są przez odpowiednie komisje egzaminacyjne przez okres dwóch lat od zakończenia roku kalendarzowego, w którym przeprowadzono sprawdzian. Po tym okresie oryginały kart są niszczone;
3) na wniosek żołnierza wydaje się zaświadczenie potwierdzające uzyskane wyniki z poszczególnych konkurencji wraz z oceną, którego wzór jest określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia;
4) dowódca jednostki wojskowej zamieszcza w swojej decyzji/rozkazie dziennym wykaz żołnierzy zawodowych, którzy przystąpili do sprawdzianu oraz wykaz żołnierzy zawodowych, którzy nie przystąpili do tego sprawdzianu. W wykazie zamieszcza się: stopień, imię i nazwisko, żołnierza, uzyskaną ocenę końcową oraz liczbę punktów, a w przypadku żołnierza zawodowego, który do sprawdzianu nie przystąpił, podaje się przyczynę nieprzystąpienia;
5) oceny końcowe ze sprawdzianu sprawności fizycznej przekazywane są do systemu informatycznego, w którym prowadzona jest ewidencja wojskowa, w którym są przechowywane przez okres pełnienia służby żołnierza zawodowego. W systemie ewidencji wojskowej umieszcza się rok przeprowadzenia sprawdzianu, uzyskaną ocenę końcową wraz z sumą uzyskanych punktów, a w przypadku nieprzystąpienia do sprawdzianu – informację dotyczącą przyczyny nieprzystąpienia do sprawdzianu.