Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 roku (sygn. II SA/Go 101/18) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie stwierdził w całości nieważność uchwały rady gminy w sprawie ustalenia wysokości opłat cmentarnych.
Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym:
W marcu 2016 roku rada gminy podjęła uchwałę w sprawie ustalenia wysokości opłat cmentarnych.
Jako podstawę prawną przedmiotowej uchwały rada gminy wskazała:
-
Art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym: Do wyłącznej właściwości rady gminy należy stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy;
-
Art. 2 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych: Utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony.
-
Art. 4 uts. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej: Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego.
W uchwale wskazano, iż wchodzi ona w życie z dniem podjęcia. Uchwała nie została opublikowana w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim zaskarżył w całości prokurator wnosząc o stwierdzenie jej nieważności. Zdaniem prokuratora „zasady odpłatności za korzystanie z cmentarzy komunalnych powinny zostać uregulowane uchwałą budżetową rady gminy nie zaś w uchwale regulującej zasady i tryb korzystania z cmentarza”. W tym zakresie skarżący powołał się na wcześniejszy wyrok WSA w Gorzowie Wlkp., w którym rzekomo miała zostać sformułowana tego typu teza.
Podczas rozprawy przed WSA prokurator podtrzymał wniesioną skargę dokonując zmiany zarzutu. Zdaniem skarżącego uchwała narusza art. 88 Konstytucji RP oraz art. 13 pkt 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych poprzez nieogłoszenie uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym, pomimo tego, że jest aktem prawa miejscowego.
Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 roku (sygn. II SA/Go 101/18) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie stwierdził w całości nieważność zaskarżonej uchwały w sprawie ustalenia wysokości opłat cmentarnych. Zdaniem Sądu skarżący błędnie odwołał się do wcześniejszego orzeczenia WSA w Gorzowie Wlkp. dokonując jego nadinterpretacji i opierając się na tezach sformułowanych do tego orzeczenia przez wydawcę jednego z programów komputerowych.
Odnosząc się do pierwotnego zarzutu prokuratora Sąd uznał, iż jest on pozbawiony podstaw. Zdaniem Sądu „w przepisach prawa materialnego nie ma (…) norm nakazujących organowi włączenie kwestii ustalania opłat cmentarnych do uchwały budżetowej.”
Zobacz: Postępowanie administracyjne
Zasadnym zdaniem Sądu jest natomiast drugi z zarzutów sformułowany przez prokuratora podczas rozprawy. Zdaniem Sądu „zaskarżona uchwała dotyczy cen i opłat za korzystanie z cmentarza komunalnego i za usługi świadczone na terenie cmentarza komunalnego. Wymienia ona szereg czynności, z których przynajmniej część należy zakwalifikować jako usługi komunalne, które są świadczone przez zarządzającego cmentarzem w imieniu gminy. Cennik ten ma charakter powszechnie obowiązujący, gdyż jego adresatami są wszystkie osoby, które są zobowiązane lub uprawnione do realizacji usług cmentarnych.”
Tym samym uchwały tej nie można uznać za akt wewnętrznie obowiązujący. Zdaniem Sądu „podstawową różnicą między aktami wewnętrznymi a aktami prawa miejscowego jest bowiem krąg adresatów tych aktów prawnych oraz zakres obowiązywania w przypadku aktów prawa wewnętrznego ograniczony do podmiotów (adresatów) pozostających względem organów je stanowiących w stosunku szeroko pojętej podległości ustrojowej oraz organizacyjnej”
W konsekwencji zdaniem Sądu „jako akt prawa miejscowego zaskarżona uchwała powinna zatem podlegać publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowymi przewidywać stosowne vacatio legis, czego nie dopełniono”
Istotne są także kwestie formalne poruszone w uzasadnieniu przedmiotowego orzeczenia. Zdaniem WSA w Gorzowie zmiana zarzutów wobec zaskarżonej uchwały dokonana podczas rozprawy nie uzasadniała jej odroczenia. Zdaniem sądu rada gminy prawidłowo zawiadomiona o rozprawie mogła się na niej stawić i bronić swojego rozstrzygnięcia. Jednocześnie Sąd nie będąc związany zarzutami skargi mógł z urzędu podnieść zarzut sformułowany na rozprawie przez prokuratora.
Wyrok nie jest prawomocny.
Maciej Kiełbus
prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl