Służby odpowiedzialne za zieleń w mieście powinny konsekwentnie podejmować działania związane z:
• obligatoryjnym wymogiem uwzględniania zieleni przy nowych projektach budowlanych, stosując przelicznik powierzchni zabudowanej do powierzchni pokrytej zielenią
• uwzględnianiem w projektach liniowych pasów zieleni spełniających funkcje ochronne ( filtracyjne, tłumiące hałas)
• nakazaniem uzupełnień (nowych kompensacyjnych nasadzeń przez osoby fizyczne i prawne) na własnym terenie lub przy braku takich możliwości wskazanie terenów publicznych przy decyzjach na usunięcie drzew lub krzewów
• ustaleniem zasad nasadzeń zieleni dla zarządców terenów ( spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, obiekty użyteczności publicznej) – nasadzenia powinny być uzgodnione z odpowiednimi służbami, zakaz samowolnego nasadzania przez mieszkańców
• opracowaniem regulaminu parków i zieleńców dotyczące ich ochrony – jako prawa miejscowego
• właściwą pielęgnacją istniejącej zieleni, poprawiającą warunki jej wzrostu i rozwoju
• wydaniem zaleceń do wykonania nowych nasadzeń.
Pierwszy termin nasadzeń drzew i krzewów minął (do końca kwietnia) , ale odpowiednio przygotowany materiał z pojemników, można sadzić (przy zapewnionej stałej pielęgnacji) przez cały okres wegetacyjny. Natomiast teraz jest odpowiedni czas by samorządy przygotowały zalecenia do nasadzeń jesiennych.
Czytaj także: Administracja a obywatel – ekologia, przepisy, praktyka (1)>>
W trudnych warunkach miejskich należy:
• starannie dobierać do miejsca ( warunków środowiskowych) gatunki drzew i krzewów,
• wybierać do sadzenia miejsca położone jak najdalej jezdni,
• projektować i wykonywać misy do nasadzeń pojedynczych roślin największe jakie są możliwe w danym miejscu,
• wykonać od strony jezdni wysokie krawężniki by zabezpieczyć drzewa i krzewy przed uszkodzeniami mechanicznymi i zapobiegać w czasie zimy dostawaniu się błota i śniegu z solami,
• dookoła mis stosować nawierzchnie przepuszczalne lub z małych elementów, pomiędzy którymi będą przestrzenie umożliwiające przesiąkanie wody,
• przy planowaniu miejsc nasadzeń należy określić maksymalny promień korony ( dla każdego gatunku) by wyznaczyć obszar ochronny dla korony i systemu korzeniowego, oraz uniknąć min. kolizji z mediami a tym samym uniknąć stałych cięć roślin wrastających w skrajnię jezdni, przewody napowietrzne,
• kształtować powierzchnię chodnika tak by woda opadowa spływała w kierunku mis,
• stosować pionowe bariery zabezpieczające przed parkowaniem samochodów jeśli nie jest możliwe wykonanie mis z podwyższonymi brzegami
• stosować pod koronami drzew, perforowane betonowe lub żeliwne płyty, ułożone na warstwie żwiru , da to ochronę dla systemu korzeniowego,
• obsadzać misy niskimi roślinami okrywowymi , jeśli nie stosuje się ochron płytowych,
• w miejscu planowanej misy należy usunąć podłoże do głębokości 1 m, dno wykopu rozluźnić , powstały otwór napełnić mieszanką glebową : humus, keramzyt, żwir,
• od strony jezdni i drugiego równoległego boku misy należy wykonać drenaż pionowy ze żwiru odbierający wody opadowe z sąsiadujących, utwardzonych powierzchni,
• w otoczeniu mis ( 5m x 5m do głębokości 50 cm ) pod powierzchnią (jeśli to jest możliwe) wymienić glebę dla lepszego wzrostu korzeni,
• dążyć do łączenia mis w pasy trawnikowe,
• po nasadzeniu roślin regularnie podlewać misy, po czasie osadzenia podłoża uzupełnić glebę,
• po posadzeniu stosować niezbędne zabiegi pielęgnacyjne: podlewanie, ściółkowanie ( korą drzew iglastych lub wiórami drzewnymi)
• w ciągu 2-3 lat nie nawozić,
• drzewa po posadzeniu należy umocować do trzech palików , połączonych ( usztywnionych) górą, można również wykonać mocowania usztywniające bezpośrednio do drzewa tuż pod koroną z materiałów nie uszkadzających korę,
• dla poprawy kondycji starych roślin należy spulchniać lub w miarę możliwości wymieniać glebę ( zabieg jest niebezpieczny dla systemu korzeniowego), można również stosować nawierty o średnicy 20-30 cm , otwory można pozostawić puste lub wypełnić luźnym podłożem, takie działanie zwiększa napowietrzenie gleby, nawiertaki można też okresowo nawozić rośliny
• w przypadku długich okresów suszy należy podlewać nawet duże drzewa.
WAŻNE
Osoby odpowiedzialne za stan zieleni publicznej, powinny ustalić zasady nasadzeń i pielęgnacji i egzekwować je od projektantów oraz wykonawców. Do zadań służby samorządowych należy przeprowadzanie inspekcji w trakcie realizacji zleconych prac. Kontrola powinna dotyczyć sprawdzenia przygotowanego podłoża, stosowanego materiału nasadzeniowego , zabezpieczeń przed uszkodzeniami. Pracownicy samorządowi powinni dopilnować by wykonawca zapewniał pielęgnację w pierwszych dwóch latach po wykonaniu nasadzeń.
Przy nasadzeniach trzeba pamiętać, że rośliny - szczególnie drzewa - poprzez rozrost systemów korzeniowych :
• odkształcają płytki na chodnikach i ścieżkach – uszkodzenia utwardzonych powierzchni powodują przede wszystkim drzewa z płytkim i płaskim systemem korzeniowym, temu typu szkodom mogą zapobiec kamienne krawężniki głęboko wpuszczone w betonowe fundamenty
• wyłamują rurociągi – napór wiatru na koronę drzewa wywołuje też ruch systemu korzeniowego i naciski na znajdujące się ewentualnie w sąsiedztwie rury, może to powodować ich przesunięcia lub nawet uszkodzenia, takim uszkodzeniom mogą zapobiec ekrany z fili ułożone obok przewodów od strony drzewa
• wrastają w rury kanalizacyjne - problem ten dotyczy ceramicznych przewodów , ułożonych niezbyt starannie, spękanych lub z wypłukanymi zaprawami na złączach
• uszkadzają fundamenty – drzewa posadzone zbyt blisko budynku mogą wrastać w jego fundamenty, szczególnie w miejscach gdzie powierzchnia fundamentów jest rozluźniona przez wody opadowe, aby uniknąć szkód w czasie budowy fundamenty należy zabezpieczyć solidną warstwą folii.
Czytaj także: Estetyka przestrzeni miejskiej – porady praktyczne (cz.1)>>
Drzewa przy sadzeniu których należy podjąć działania zabezpieczające :
Gatunek uszkadzają nawierzchnię wrastają w rurociągi
Grab pospolity b. rzadko b. rzadko
Klon jesionolistny niekiedy często
Rokitnik często nigdy
Złotokap niekiedy nigdy
Wiśnia ozdobna niekiedy niekiedy
Wierzba często b. często
Jarząb pospolity często nigdy
Lipa drobnolistna często nigdy
Ustalone zasady powinny być podane do publicznej wiadomości w postaci artykułów w lokalnej prasie, na stronach internetowych, zarządzeń na tablicach w budynkach mieszkalnych.
dr Hanna Sztrantowicz
Sektor Publiczny