Władztwo planistyczne gminy jest wynikającą z przepisów ustawy z 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej u.p.z.p.) kompetencją gminy do samodzielnego i zgodnego z jej interesami kształtowania polityki przestrzennej. Obejmuje ono samodzielne ustalenie przez gminę przeznaczenia terenów, rozmieszczenia inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy. Jednocześnie żaden z przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie zakreśla minimalnych granic obszaru, jakim może zostać objęty plan. W konsekwencji plan miejscowy może zostać sporządzony i uchwalony nawet dla jednej działki gruntu.
Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym poprzez uchwalanie miejscowych planów, ustawodawca uczynił zadaniem własnym gminy (art. 3 ust. 1 u.p.z.p.). Z przepisu tego jasno wynika wyraźna wola ustawodawcy do pozostawienie organom gminy uprawnienia do uchwalania planów zagospodarowania przestrzennego (aktów prawa miejscowego), przy jednoczesnym nałożeniu obowiązku przestrzegania reguł stanowienia prawa. Tak uchwalony przez gminę plan zagospodarowania przestrzennego może wkraczać w sferę wykonywania prawa własności (art. 140 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dalej k.c.). Plany bowiem ustalają możliwość (lub zakaz) prawa zabudowy danej nieruchomości, a przez to określają granice wykonywania przez jednostkę prawa własności.
Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w odniesieniu do planów miejscowych, konsekwentnie operują pojęciami "terenu" lub "terenów". Przykładowo art. 14 ust. 1 u.p.z.p. stanowi, że "w celu ustalenia przeznaczenia terenów, w tym dla inwestycji celu publicznego, oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zwanego dalej planem miejscowym". Z kolei jej art. 15 ust. 2 wskazuje m.in., że w planie miejscowym określa się obowiązkowo przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania.
Pojęcie "terenu" nie zostało w ustawie zdefiniowane. Oznacza to, że może zostać użyte zarówno w odniesieniu do planu miejscowego obejmującego znaczny obszar, jak i mikroplanu, obejmującego obszar np. jednej nieruchomości. Potwierdzają to także przepisy ustawy regulujące instytucję decyzji o warunkach zabudowy. Przykładowo art. 4 ust. 2 pkt 2 u.p.z.p wyraźnie mówi, że w przypadku braku planu miejscowego sposób zagospodarowania terenu ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł:
Gminy mogą uchwalać mikroplany miejscowe
W pozostałej części artykułu omówiono orzecznictwo dotyczące analizowanego problemu.