Objęcie świadczeniem postojowym i zwolnieniem ze składek ZUS branży kultury, w tym freenlancerów, w ramach ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – zapowiedział podczas spotkania Zespołu Antykryzysowego przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego wicepremier Piotr Gliński. W spotkaniu, które odbyło się w piątek, 6 listopada, z inicjatywy ministra kultury, wzięli udział przedstawiciele największych organizacji zrzeszających twórców, artystów i ludzi kultury.
Spotkanie odbyło się w związku z wprowadzanymi od 7 listopada ograniczeniami w funkcjonowaniu instytucji kultury. Uczestniczyli w nim m.in. Jacek Dehnel (Unia Literacka), Krzysztof Szuster (ZASP), Jacek Głomb (Unia Polskich Teatrów), Mieczysław Kominek (Związek Kompozytorów Polskich), Joanna Kos-Krauze (Gildia Reżyserów Polskich), Marta Miłoszewska (Gildia Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych), Marek Sztark (Forum Kraków), Maksymilian Rogacki (ZZAP) oraz Redbad Klynstra-Komarnicki (Razem dla Kultury).
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2021
Minister kultury podkreślił, że obecnie nie mamy do czynienia z pełnym zamknięciem instytucji, które będą mogły prowadzić działalność online, prowadzić próby oraz dokonywać nagrań audiowizualnych – bez udziału publiczności.
Świadczenie postojowe i zwolnienie freelancerów ze składek ZUS to postulaty zgłaszane w ostatnich tygodniach przez środowiska twórcze. Obecnie są w trakcie realizacji. Minister kultury przypomniał też, że od 4 listopada ponownie przyznawane są zapomogi socjalne. Fundusz socjalny MKiDN z niespełna 450 tysięcy został dotychczas zwiększony do 20 mln zł (wypłacono ok. 10 000 zapomóg), a 4 listopada weszły w życie przepisy, na mocy których kolejne środki z budżetu państwa w wysokości 25 mln zł będą mogły trafić do artystów w trudnej sytuacji finansowej. Minister kultury zapowiedział m.in. przyspieszenie i usprawnienie przepływu środków pomocowych.
W listopadzie także instytucje kultury otrzymają środki z Funduszu Wsparcia Kultury, programu w ramach którego 400 mln zł z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 może zostać przeznaczone m.in. na rekompensaty finansowe poniesionej straty, dla twórców - wykonawców, podwykonawców zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych.
Obok postojowego oraz zwolnienia z ZUS, szereg innych postulatów środowisk twórczych, jak zmiana zakresu obowiązywania tzw. art. 15L odnoszącego się do poboru tantiem przez organizacje zbiorowego zarządu, implementacji unijnej dyrektywy o prawie autorskim na rynku cyfrowym, czy pakiet postulatów dotyczących opracowywanego w MKiDN projektu ustawy o uprawnieniach artysty zawodowego, jest w zaawansowanej fazie realizacji. Ustawa powinna zostać wpisana do rządowego wykazu prac legislacyjnych w IV kwartale. Jeśli chodzi o dyrektywę – czekamy na wytyczne Komisji Europejskiej, które wydane na przełomie grudnia i stycznia.
Jeśli chodzi o mechanizmy wsparcia psychologicznego i pomocy prawnej – takie rozwiązania są już dostępne w praktyce instytucji kultury – m.in. Instytut Muzyki i Tańca prowadzi taką działalność w ramach programu wspieraMY. Instytut Teatralny zapowiada stworzenie podobnego mechanizmu adresowanego do ludzi teatru.
Łączna wartość działań pomocowych rządu dla kultury szacowana jest już na ok. 6 miliardów zł i obejmuje m.in.:
Tarcza Antykryzysowa dla branży kultury
- Wielomilionową pomoc dla przedsiębiorstw z branży kultury, NGO-sów, osób samozatrudnionych i na umowach cywilno-prawnych w ramach Tarczy Antykryzysowej:
- Dla osób na umowach cywilnoprawnych:
świadczenie postojowe zwolnione z podatku - Dla przedsiębiorstw oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (wybrane rozwiązania):
- dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia, - Dla opiekunów Pomników Historii oraz miejsc światowego dziedzictwa:
możliwość ubiegania się o dofinansowanie wynagrodzeń osób zatrudnionych przez podmiot zarządzający Pomnikiem Historii lub miejscem światowego dziedzictwa ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. - Dla instytucji kultury – zarówno państwowych, współprowadzonych z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jak i samorządowych:
- wsparcie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia epidemii. - Dla organizacji pozarządowych:
możliwość dofinansowania kosztów wynagrodzeń oraz świadczenia na ochronę miejsc pracy
- Dla osób na umowach cywilnoprawnych:
Program "Kultura w sieci"
2. Utworzenie specjalnego programu „Kultura w sieci” z budżetem 80 mln zł, w tym 20 mln na stypendia dla twórców i artystów. 60 mln zł zostało przeznaczonych na projekty instytucjonalne z wyłączeniem zakupu sprzętu. Łącznie wsparcie w ramach projektu uzyskało 3405 projektów – 1182 instytucjonalne i 2223 indywidualne.
Zwiększenie pomocy socjalnej MKiDN
3. Wielokrotne zwiększenie pomocy socjalnej MKiDN. Przyznanych zostało już blisko 10 tys. zapomóg socjalnych po 1800 zł, a łączny budżet na zapomogi został podniesiony z planowanych 500 tys., a następnie 3 mln zł – do blisko 20 mln zł. Dalsze wsparcie jest sukcesywnie realizowane. Osoby w trudnej sytuacji mogą aplikować o zapomogę kilkukrotnie, nabór i ocena są prowadzone w trybie ciągłym. Od 4 listopada na pomoc socjalną jest przeznaczone kolejne 25 mln zł.
Inne rodzaje wsparcia dla artystów
4. Zwiększenie środków (o 55 mln zł, do 390 mln zł) i zmiany w regulaminach Programów Ministra (uelastycznienia i bardziej liberalne podejście do oceany realizacji i rozliczenia projektów, uproszczenie zgłaszania zmian w projektach, możliwość obniżenia albo rezygnacji z wkładu własnego). Wszystkie ułatwienia związane z sytuacją pandemiczną zostały utrzymane w programach na rok 2021, w których nabór trwa do końca listopada.
- Zwiększenie puli stypendiów Ministra z 1,5 do 6,5 mln zł. Przyznano blisko 350 stypendiów.
- dla sektora kreatywnego w BGK na kwotę 500 mln zł.
- Specjalne wsparcie dla branży filmowej w 1. i 3. Tarczy Antykryzysowej (umożliwienie uznawania premier filmowych organizowanych na platformach VOD oraz wprowadzenie składki od operatorów VOD na rzecz wsparcia funduszu polskiej kinematografii).
- Wystąpienie do UE o zerową stawkę VAT na książki – wystąpienie złożone do KE.
- Kontynuację prac nad ustawą o uprawnieniach artysty zawodowego i utworzeniem Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych.
- Program NCK „Kultura-Interwencje” z budżetem 10 mln zł.
- w celu zrekompensowania instytucjom kultury prowadzonym i współprowadzonym przez MKiDN strat związanych z ograniczeniami w ich działalności.
- Wprowadzenie voucherów, na które mogą być wymieniane zobowiązania instytucji kultury, które nie mogą być obecnie dotrzymane, np. niewykorzystane bilety na wydarzenia kulturalne.
- Umożliwienie dyrektorom instytucji kultury wypłacania dodatkowego wynagrodzenia dla artystów za pracę „zastępczą” realizowaną poza siedzibą instytucji (wykładnia art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej).
- Sfinansowanie Tarczy dla literatów z budżetem w wysokości 2,3 mln zł na wsparcie autorów poprzez zakup licencji do publikowanych wcześniej lub premierowych tekstów: wierszy i opowiadań, ale też szkiców krytycznych i tłumaczeń.
- Uruchomienie Funduszu Wsparcia Kultury w wysokości 400 mln zł przeznaczonych na zapewnienie ciągłości działalności artystycznej i utrzymanie miejsc pracy dla instytucji artystycznych, NGO i przedsiębiorców prowadzących działalność w dziedzinie teatru, muzyki lub tańca. Rekompensata dotyczy utraconych – z powodu epidemii – przychodów w okresie od 12 marca do 31 grudnia br. Nabór wniosków zakończył się 21 października.
- Obecnie wprowadzane są nowe programy.
Źródło: MKiDN