Z analizy wydarzeń w 2024 r. i 2025 r. wynika niepewna przyszłość dla świadczeń dla lekkiego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Dwa ostatnie lata pokazały przekierowanie środków finansowych na osoby niepełnosprawne z wysokim stopniem niesamodzielności. Nie wystarczy posiadanie orzeczenia (nawet stałe stopień znaczny nic nie gwarantuje). Orzeczenia wydawane przez lekarzy są w praktyce wypierane przez ustalenia dotyczące rzeczywistej niesamodzielności osoby niepełnosprawnej wydawane przez. I niesamodzielności nie sprawdza już lekarz, a pedagog, pracownik socjalny, doradca zawodowy po socjologii, pielęgniarka, pielęgniarz, fizjoterapeuta, psycholog. Te osoby mają prawo do określania punktów potrzebnych przy świadczeniu wspierającym.
Niepewna przyszłość dla świadczeń dla umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności - przykładem zasiłek pielęgnacyjny 215,84 zł
Symbolem tego jest zasiłek pielęgnacyjny. Ile wynosi dziś? Tylko 215,84 zł. Otrzymuje go przeszło 1 mln Polaków. Świadczenie adresowane jest przede wszystkim dla stopnia umiarkowanego. I nie było waloryzowane od .... 2019 r. Następna podwyżka ... w 2028 r.! I to pomimo przejścia przez Polskę inflacji, a następnie podnoszenia w latach 2023-2024 r. (aby ją dogonić) wysokości wszelkich możliwych świadczeń. Zasiłek pielęgnacyjny jest wyłączony z podwyżek. A to podstawowe świadczenie dla stopnia umiarkowanego niepełnosprawności.
Wielka zmiana dla posiadaczy orzeczeń o niepełnosprawności - świadczenia wtedy jak do orzeczenia dodamy potwierdzenie niesamodzielności. I nie stwierdza tego lekarz
Do 31 grudnia 2023 r. świadczenia dla osób niepełnosprawnych były ściśle powiązane ze stopniami niepełnosprawności:
1) znacznym,
2) umiarkowanym i
3) lekkim stopień niepełnosprawności).
Zmieniło się to od 1 stycznia 2024 r. Pojawiło się świadczenie wspierające, które jest oparte o ustalanie potrzeby wsparcia pod kątem funkcjonalnym. W praktyce to ocena stopnia samodzielności i niesamodzielności.
Świadczenie wspierające 2025 r. - ważniejszy poziom wsparcia i punkty niż orzeczenie o niepełnosprawności
Konstrukcja świadczenia nie jest korzystna dla osób o lekkim i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Ważniejsza jest decyzja ustalającej poziom potrzeby wsparcia, na poziomie od 70 do 100 punktów. Decyzję wydaje wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Wysokość świadczenia wspierającego zależy od poziomu potrzeby wsparcia, czyli liczby przyznanych punktów i jest powiązana z wysokością renty socjalnej. Kwota świadczenia wynosi od 40% renty socjalnej (w przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów) aż do 220% renty socjalnej (ustalenie poziomu potrzeby wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów). Wraz z coroczną waloryzacją renty socjalnej, corocznej waloryzacji podlega także wysokość świadczenia wspierającego.
Najpierw więc składasz wniosek do WZON o wydanie decyzji, w której zostanie ustalona liczba punktów określająca poziom potrzeby wsparcia. A dopiero po wydaniu przez WZON takiej decyzji złożysz wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego na podstawie decyzji WZON.
Kiedy ubiegasz się o decyzję z WZON, musisz mieć status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie:
- orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu – wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS,
- orzeczenia o inwalidztwie – wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia,
- orzeczenia wydanego przez inny organ (np. KRUS)
Ale wysokość świadczenia zależna jest od stopnia niesamodzielności, a nie od orzeczenia o niepełnosprawności.
Dodatek dopełniający – już obowiązuje i nie ma związku ze stopniami niepełnosprawności
Dodatek zależy od uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Osoby, które nie mają takiego orzeczenia są proszone przez ZUS o wystąpienie o nie na podstawie następujących dokumentów:
- wniosek o dodatek dopełniający do renty socjalnej. Formularz wniosku o symbolu EDD-SOC jest dostępny na naszej stronie www.zus.pl. Formularz wniosku jest również dostępny w punkcie informacyjnym w sali obsługi klientów w każdej jednostce organizacyjnej ZUS;
- zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie nie wcześniej niż na miesiąc przed dniem złożenia wniosku;
- dokumentacja medyczna i inne dokumenty, które mają znaczenie przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji, np. karta badania profilaktycznego, dokumentacja rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.