Prawo pracownika do żądania od pracodawcy zapłaty nagrody jubileuszowej nie zostało przewidziane bezpośrednio w kodeksie pracy, co w konsekwencji powoduje możliwość żądania zapłaty tego świadczenia, w przypadku wprowadzenia takiego prawa w aktach wewnątrzzakładowych, w postaci układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania. Dotyczy to pracowników, których stosunek pracy określany jest przez przepisy kodeksu pracy, zasadniczo zatrudnionych przez prywatnych przedsiębiorców. W przypadku nauczycieli zasadniczym aktem prawnym regulującym ich stosunek pracy są przepisy szczególne zawarte w ustawie Karta Nauczyciela, która w art. 47 przewiduje prawo nauczyciela do nagrody jubileuszowej.
Wysokość nagrody jubileuszowej
W treści art. 47 § 1 KN został określony okres pracy nauczyciela, który uprawnia do uzyskania prawa do nagrody jubileuszowej. Wysokość nagrody jubileuszowej uzależniony jest od okresu pracy nauczyciela i przedstawia się następująco:
1. za 20 lat pracy - 75 % wynagrodzenia miesięcznego;
2. za 25 lat pracy - 100 % wynagrodzenia miesięcznego;
3. za 30 lat pracy - 150 % wynagrodzenia miesięcznego;
4. za 35 lat pracy - 200 % wynagrodzenia miesięcznego;
5. za 40 lat pracy - 250 % wynagrodzenia miesięcznego.
Szczegółowe rozwiązania prawne dotyczące nagrody jubileuszowej poprzez delegację ustawową zawartą w art. 47 § 2 KN zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz. U. 2001 r. Nr 128 poz. 1418).
Ustalając uprawnienie nauczyciela do nagrody jubileuszowej w pierwszej kolejności należy zliczyć wszystkie okresy zatrudnienia nauczyciela, w tym zakończone oraz okresy pracy, które na podstawie przypisów odrębnych podlegają zaliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W praktyce najczęstszym okresem pracy, który podlega wliczeniu do okresów zatrudniania na podstawie odrębnych przepisów jest okres pracy w gospodarstwie rolnym zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. 1990 r. Nr 54 poz. 310) i okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych zgodnie z ustawą Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2013 r. poz. 674 z późn. zm.).
Jednocześnie należy wskazać, iż w przypadku gdy nauczyciel pozostawał równocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy, do okresu pracy należy wliczyć tylko jeden z tych okresów. W przypadku gdy nauczyciel twierdzi, że posiada dłuższy niż wskazywany przez pracodawcę okres pracy, a jednocześnie dotychczas nie dostarczył pracodawcy właściwej dokumentacji i nie znajduje się ona w aktach osobowych nauczyciela to na nauczycielu ciąży obowiązek udokumentowania tych okresów zatrudnienia. Najczęstszymi w praktyce przypadkami, w tym zakresie są wskazane powyżej okresy pracy w gospodarstwie rolnym i okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Tym samym nauczyciel zobowiązany jest do udokumentowania przedmiotowych okresów pracy.
Przepisy prawa wyłączają możliwość wliczenia do okresów zatrudnienia okresów pracy wykonywanych na podstawie umowy cywilnoprawnej np. umowy zlecenia czy umowy o dzieło.
Zobacz również: Godziny ponadwymiarowe nauczyciela
Wysokość nagrody jubileuszowej
Wysokość nagrody jubileuszowej stanowi określony procent wynagrodzenia określony w art. 47 § 1 KN zależny od okresu pracy nauczyciela. Jako podstawę wynagrodzenia bierzemy wynagrodzenie miesięczne przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody. Jednakże jeżeli w dniu wypłaty wynagrodzenie przysługuje nauczycielowi wynagrodzenie korzystniejsze jako podstawę bierzemy to wynagrodzenie. Ponadto jeżeli nauczyciel nabył prawo do nagrody jubileuszowej będąc zatrudniony w innym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin niż w dniu wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody.
Nagrodę jubileuszową oblicza się według zasad obowiązujących jak przy ustaleniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Kiedy przysługuje prawo do nagrody jubileuszowej?
Nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody. Zgodnie z Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 maja 1991 r. I PZP 16/91 pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym pracownik podjął zatrudnienie. Jednocześnie orzecznictwo wskazuje, że w przypadku niezapłacenia nauczycielowi narody jubileuszowej po nabyciu do niej prawa, nauczyciel może żądać zapłaty odsetek ustawowych (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 sierpnia 1999 r. I PKN 189/99).
Należy również zwrócić uwagę, że przepisy powyższego rozporządzenia przewidują przypadki, w których prawo do nagrody jubileuszowej przysługuje również przed dniem nabycia do niej prawa. Przedmiotowe dotyczą nauczycieli, których stosunek pracy ulega rozwiązaniu w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, a nauczycielowi brakuje do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy. W przypadku zaistnienia tych przesłanek nauczyciele nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!!!
Podatek i składki ZUS od nagrody jubileuszowej
Pracodawca odprowadza od nagrody jubileuszowej zaliczkę na podatek dochodowy. Natomiast zgodnie z treścią § 2 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. 1998 r. Nr 161 poz.1106, z późn. zm.) podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody w postaci nagrody jubileuszowej, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) (stan prawny na dzień 28 października 2013 r.);
2. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2013 r. poz. 674 z późn. zm.) (stan prawny na dzień 28 października 2013 r.);
3. Ustawa z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. 1990 r. Nr 54 poz. 310) (stan prawny na dzień 28 października 2013 r.);
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz. U. 2001 r. Nr 128 poz. 1418) (stan prawny na dzień 28 października 2013 r.);
5. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. 1998 r. Nr 161 poz.1106, z późn. zm.) (stan prawny na dzień 28 października 2013 r.).