16 września – Międzynarodowy Dzień Warstwy Ozonowej
Międzynarodowy Dzień Warstwy Ozonowej ogłoszono w 1994 r. Celem ochrony warstwy ozonowej z inicjatywy UNEP ( Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych), przedstawiciele 31 państw podpisali w 1987 roku Protokół Montrealski – umowę zakładającą 50% spadek produkcji freonów do roku 2000, w stosunku do 1986. Od 1990 r. obserwowany jest znaczny spadek tempa wzrostu freonów w atmosferze - 5% rocznie.
Na wysokości od 20 do 50 km znajduje się warstwa w atmosferze Ziemi zwana ozonosferą. Ma ona podwyższoną zawartość ozonu ( trójtlenek O3) Powłoka ozonowa jest naturalnym filtrem chroniącym organizmy żywe przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym.
Od końca lat osiemdziesiątych obserwowany jest spadek zawartości ozonu na wysokości 15-20 km w obszarze bieguna południowego. Tempo spadku wynosi ok. 3% na rok. Największe znaczenie mają w tym procesie związki chlorofluorowęglowe ( freony), z których uwolniony chlor ( pod wpływem promieniowania ultrafioletowego) atakuje cząsteczki ozonu.
Gazowe freony były szeroko stosowane w urządzeniach chłodniczych, wentylacyjnych oraz jako propelenty w rozpylaczach kosmetycznych i gaśniczych. Obecnie są wycofywane. Niezbędna jest szeroko zakrojona akcja informacyjna o zagrożeniach związanych z uwalnianiem tych substancji ze zużytego sprzętu chłodniczego i wentylacyjnego, porzucanego przez użytkowników jako odpady.
Należy przypominać, że takie odpady muszą być zbierane selektywnie, odbierane przez wyspecjalizowane firmy od użytkowników za darmo. Porzucanie takiego sprzętu w nieodpowiednich miejscach jest karane wysokimi mandatami. Takie edukacyjne działania powinny być „wkładem” samorządów, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych na rzecz ochrony warstwy ozonowej Ziemi.
19 września – Europejski Dzień dzikiej Flory, Fauny i Naturalnych Siedlisk
W roku 1979 w Bernie w Szwajcarii została ustanowiona Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz siedlisk przyrodniczych. Polska ratyfikowała ją w 1999 r., zobowiązując się do przestrzegania jej na swoim terytorium.
Siedlisko = biotop = ekotop = habitat= to w ekologii zespół czynników tworzących warunki bytowania danego organizmu. Naturalne siedliska to miejsca występowania charakterystycznych gatunków roślin i zwierząt, które nie zostały poddane zbyt dużej antropopresji.
W Polsce naturalne siedliska zostały objęte ochroną w Programie Natura 2000 w ramach jej Europejskiej Sieci.
Obszary te mają swoje prawa, a wszelka ingerencja w ich funkcjonowanie jest zabroniona lub ograniczana. Pozwala to na zachowanie wielu ginących, dzikich gatunków flory i fauny. Obszary te są przyrodniczym dziedzictwem danego kraju.
Wiele samorządów w ramach edukacji ekologicznej ogłasza projekty „ Nasze siedlisko naturalne”. Przedmiotem takich Projektów jest poznanie lokalnie występujących cennych przyrodniczo siedlisk.
Czytaj także: Administracja a obywatel – ekologia, przepisy, praktyka (1)>>
17 – 19 wrzesień Sprzątanie Świata
W bieżącym roku Kampania Sprzątanie Świata – Polska przeprowadzana będzie pod hasłem „ Chroń bioróżnorodność, segreguj śmieci”.
Koordynatorem Kampanii n terenie Polski jest jak co roku Fundacja Nasza Ziemia.
22 września – Europejski Dzień Bez Samochodu
Idea tego dnia powstała we Francji w 1998 r. W Polsce obchodzony jest od 2002 r.
Dzień który daje podwójne korzyści: zmniejsza od komunikacyjne zanieczyszczenie powietrza oraz ogranicza hałas i zwiększa aktywność fizyczną mieszkańców. Ideą tego dnia jest zamiana samochodu na środki komunikacji publicznej, lub jak w wielu krajach Europy na rowery i piesze wędrówki.
Zanieczyszczenie powietrza w miastach m.in. w Warszawie, spowodowane jest przez rosnącą liczbę samochodów. W Warszawie na 1 mieszkańca przypada prawie dwa samochody.
Zanieczyszczenie powietrza takie jak gazy: tlenki siarki, azotu, węgla, węglowodory, radon, fluor czy pyły: stałe związki organiczne, azbest, są wchłaniane przez ludzi głównie w trakcie oddychania. Przyczyniają się one do powstawania schorzeń układu oddechowego (astma, zapalenie oskrzeli, rozedma płuc).
Zanieczyszczenie powietrza zawierające duże stężenie pyłów i toksycznych gazów, których źródłem jest motoryzacja i przemysł, nazywamy smogiem. Większość posiadaczy samochodów nie widzi potrzeby ograniczenia ich ruchu na rzecz korzystania ze zbiorowej komunikacji.
Niektóre miasta ograniczają lub wręcz nie pozwalają na wjazd samochodów do ścisłego centrum. W polskich miastach nie widać efektów apeli o pozostawienie w ten jeden dzień samochodów.
Coraz większy tłok na ulicach jak również informowanie mieszkańców o dużym zanieczyszczeniu powietrza i skutkach jego oddziaływania na wszystkie organizmy żywe, może wymusić ograniczenia korzystania z samochodów i liczniejsze korzystanie a alternatywnych środków komunikacji. Władze miast muszą stworzyć wyraźną alternatywę w postaci sprawnie działającej dobrze rozbudowanej komunikacji publicznej, stworzyć miejsca do parkowania na obrzeżach, budować gęstą sieć dróg rowerowych.
Czytaj także: Azbest - obowiązki właścicieli, zarządców, wykonawców prac i przewoźników>>
28 września – Światowy Dzień Morza
Morza to akweny słonych wód będące częścią oceanów, oddzielone od nich wyspami, podwodnymi progami, cieśninami. Położone są blisko lądów. Strefy przy lądach są we władaniu państw które z morzem łączy linia brzegowa.
Morza otwarte nie podlegają suwerenności żadnego państwa, nieograniczona jest w tym obszarze żegluga, eksploatacja bogactw morskich, zakładanie kabli i rurociągów podmorskich, przeloty nad nimi.
Tylko międzynarodowe konwencje zobowiązują państwa do ochrony tych obszarów, ograniczają rabunkową ich eksploatację, organizują badania postępujących zmian w tych naturalnych ekosystemach.
dr Hanna Sztrantowicz
samorzad.infor.pl