Opodatkowanie nieruchomości reguluje ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. Oznacza to, że wpływy z nich zasilają kasę samorządów, a nie skarbu państwa, tak jak przy innych formach danin. Poza tym organem odpowiedzialnym za ściąganie tego podatku jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta, właściwy dla położenia przedmiotowej nieruchomości. W związku z tym wszelkie formalności związane z opodatkowaniem nieruchomości albo zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku, w tym także domu jednorodzinnego, dopełniamy w urzędzie gminy lub miasta – tłumaczy Jarosław Jędrzyński z portalu RynekPierwotny.pl. Przykładowo, w momencie zakończenia budowy domu, ale także jego rozbudowy bądź przeznaczenia jego całości lub części na działalność gospodarczą, właściciel w ciągu 14-tu dni jest zobowiązany do poinformowania stosownych organów (wójt, burmistrz, prezydent miasta) o zaistniałym obowiązku podatkowym.
Jeżeli dom zmienił właściciela, to nabywca zobowiązany jest do uiszczania podatku od nieruchomości od początku następnego miesiąca po upływie tego, w którym nastąpiło nabycie, ponieważ daninę tę opłacamy za pełne miesiące. Z kolei w przypadku nowo wybudowanych domów obowiązek podatkowy powstaje dopiero od początku roku, następującego po tym, w którym dom został oddany do użytkowania.
Właściciel domu jednorodzinnego opłaca dwojaki podatek od nieruchomości: od gruntu - liczony za 1 mkw. powierzchni działki oraz od budynków – liczony za 1 mkw. powierzchni użytkowej. Wysokość daniny jest niejednolita dla całego kraju, ponieważ ustalana jest przez radę gminy w formie uchwały. Jednak jej maksymalny wymiar ogranicza Minister Finansów w corocznym obwieszczeniu publikującym maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych.
I tak maksymalne stawki podatku od nieruchomości, do uiszczania których zobowiązani są właściciele domów jednorodzinnych, wynoszą:
- dla budynków mieszkalnych – 0,75 zł za 1 mkw. powierzchni użytkowej
- dla pozostałych budynków w zabudowie jednorodzinnej – 7,62 zł za 1 mkw. powierzchni
- dla gruntów – 0,47 zł za 1 mkw. powierzchni
Pod pojęciem pozostałych budynków w zabudowie jednorodzinnej należy rozumieć garaże oraz budynki gospodarcze. Jeżeli jednak garaż stanowi integralną część domu jednorodzinnego, to jego powierzchnia jest opodatkowana stawką odpowiednią dla budynków mieszkalnych. Dopiero, gdy garaż zostanie wybudowany jako osobny, wolnostojący budynek, stawka podatku będzie naliczana w wyższym wymiarze, odpowiadającym pozostałym budynkom w zabudowie jednorodzinnej.
Co ważne, jak tłumaczy ekspert portalu RynekPierwotny.pl stawki od budynków i gruntów wykorzystywanych w działalności gospodarczej są wyższe. Jeżeli więc część domu przeznaczymy na działalność gospodarczą, a pozostałą część na cele mieszkalne, to obie te powierzchnie będą opodatkowane inną stawką: odpowiednio 22,66 zł i 0,75 zł za 1 mkw. powierzchni użytkowej.
Tę ostatnią liczymy po wewnętrznej stronie ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach, pomijając powierzchnie klatek schodowych i szybów windowych. Jeżeli powierzchnia pomieszczeń przebiega pod skosami, jak ma to miejsce w przypadku poddaszy, do powierzchni użytkowej zaliczamy połowę powierzchni, w przypadku której wysokość pomieszczenia w świetle wynosi od 1,4 do 2,2 m. Z kolei do powierzchni użytkowej nie zaliczamy tych części pomieszczeń, których wysokość liczy sobie mniej niż 1,4 m.
Widać więc, że obliczenie podatku od nieruchomości w przypadku domu jednorodzinnego jest bardzo proste. Jeżeli dom dysponuje powierzchnią użytkową w wymiarze 200 mkw., a stoi na działce o powierzchni 1 tys. mkw., to podatek wyniesie 200 x 0,75 zł + 1000 x 0,47 zł = 620 zł.
Na początku każdego roku organ podatkowy przesyła decyzję o naliczonym podatku od nieruchomości, który w przypadku kwoty przekraczającej 100 zł osoby fizyczne opłacają w czterech równych ratach z terminami płatności do 15-go dnia marca, maja, września i listopada roku podatkowego.
Autor: Jarosław Jędrzyński, ekspert portalu RynekPierwotny.pl