REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasiedzenie a użytkowanie wieczyste

Subskrybuj nas na Youtube
Zasiedzenie a użytkowanie wieczyste./ fot. Fotolia
Zasiedzenie a użytkowanie wieczyste./ fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste może nabyć jej własność przez zasiedzenie. Konsekwencją tego jest to, że ustanowione na takim gruncie prawo użytkowania wieczystego wygasa.

Przez zasiedzenie można nabyć tylko to prawo, dla którego ustawa przewiduje zasiedzenie jako jedną z form jego nabycia, oraz pod warunkiem, że posiadanie zasiadującego spełnia wszystkie przesłanki ustawowe. Treść prawa własności różni się istotnie od treści użytkowania wieczystego. Ten, kto posiada nieruchomość jak właściciel, nabywa jej własność. Ten, kto posiada nieruchomość w zakresie treści użytkowania wieczystego, nabywa użytkowanie wieczyste. Do takich wniosków doszedł Sąd Najwyższy w uchwale z 9 grudnia 2016 r. (sygn. akt III CZP 57/16).

REKLAMA

Gmina, użytkownik, posiadacz

W rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy sprawie stronami była gmina - właściciel gruntu, jego użytkownik wieczysty oraz posiadacz samoistny, który władał częścią nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste. Ten ostatni wystąpił do sądu, że nabył - w drodze zasiedzenia - własność części nieruchomości, którą władał. Sad I instancji uznał, że przesłanki z art. 172 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: k.c.) wymagane dla stwierdzenia zasiedzenia prawa własności nieruchomości zostały spełnione. Stwierdził, że zasiedzeniu nie stało na przeszkodzie obciążenie gruntu prawem użytkowania wieczystego na rzecz osoby trzeciej, gdyż ograniczenie możliwości nabycia własności nieruchomości obciążonej użytkowaniem wieczystym w drodze zasiedzenia może nastąpić tylko na mocy przepisu szczególnego, a takiego brak. Uznał, że w następstwie ustanowienia użytkowania wieczystego na podstawie czynności prawnej nie można przyznać szerszego zakresu ochrony. Wskazał, że skoro skutkiem zasiedzenia jest wygaśnięcie prawa własności, to odpowiednio wygasa również prawo użytkowania wieczystego. Sąd Rejonowy stwierdził także, że wnioskodawcy byli posiadaczami samoistnymi w złej wierze, gdyż pozostawali w błędnym, aczkolwiek usprawiedliwionym, przekonaniu, że prawo do spornej części nieruchomości im przysługuje. Sąd przyjął jako początek biegu terminu zasiedzenia pierwszą datę niewątpliwą, tj. objęcie całej nieruchomości w posiadanie przez A.D. na podstawie umowy dożywocia z 9 października 1978 r. Sąd II instancji dokonał odmiennej oceny prawnej. Odwołując się do postanowienia Sądu Najwyższego z 14 marca 2012 r. (sygn. akt II CSK 127/11) i uchwały Sądu Najwyższego z 28 marca 2014 r. (sygn. akt III CZP 8/14) stwierdził, że samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste nie może nabyć przez zasiedzenie własności nieruchomości, tylko co najwyżej użytkowanie wieczyste.

Wątpliwości sądu kasacyjnego

Rozpatrujący wniesioną skargę kasacyjną trzyosobowy skład Sądu Najwyższego powziął w sprawie istotne wątpliwości prawne. Postanowił więc skierować do poszerzonego składu SN następujące pytanie prawne: "Czy samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej może nabyć własność tej nieruchomości przez zasiedzenie?".

Zobacz serwis: Rozwój i promocja

W uzasadnieniu swojego pytania skład SN podkreślił, że instytucja zasiedzenia, poza ustawowymi wyjątkami, ma charakter powszechny. Obciążenie nieruchomości użytkowaniem wieczystym nie przerywa biegu zasiedzenia, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nie podjęli czynności, o jakich mowa w art. 123 k.c. Ponadto, jak wskazał skład SN, użytkownikowi wieczystemu nie zostaje przekazany pełny zakres uprawnień właścicielskich, w tym dotyczących relacji prawnorzeczowych z osobami trzecimi. "Stosunek prawny użytkowania wieczystego ma charakter prawa celowego, ustanawianego w celu zrealizowania określonego zamierzenia gospodarczego. Granice uprawnień użytkownika wyznacza art. 233 i 239 k.c. oraz umowa". Z drugiej jednak strony SN zwrócił uwagę, że zasiedzenie prawa własności nieruchomości należącej do jednostki samorządu terytorialnego albo do Skarbu Państwa i obciążonej prawem użytkowania wieczystego powoduje, że zarówno prawo własności, jak i prawo użytkowania wieczystego wygasają.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na korzyść posiadacza samoistnego

REKLAMA

Rozpatrujący pytanie prawne siedmioosobowy skład Sądu Najwyższego stanął na stanowisku, że oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste nie stoi na przeszkodzie nabyciu jej własności w drodze zasiedzenia. SN zwrócił uwagę, że funkcją zasiedzenia jest dostosowanie, pod pewnymi warunkami, stanu prawnego do układu stosunków faktycznych i ustabilizowanie stosunków prawnych. Przez zasiedzenie można nabyć prawo własności (art. 172 k.c.), służebność gruntową (art. 292 k.c.) i służebność przesyłu (art. 292 k.c. w zw. z art. 3054 k.c.). W orzecznictwie przyjęto, że przez zasiedzenie może być nabyte także użytkowanie wieczyste. W uzasadnieniu swojej uchwały siedmioosobowy skład SN podkreślił, że przepisy k.c. zawierają wyraźne przesłanki zasiedzenia własności, a wśród nich nie ma negatywnej przesłanki oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

Oznacza to, że zawarta w k.c. regulacja zasiedzenia nie można być więc ograniczana regułą niemającą ustawowej podstawy. "Przyjęcie, że ustanowienie użytkowania wieczystego wyłącza możliwość nabycia przez zasiedzenie własności gruntu, na którym to prawo powstało, byłoby jednoznaczne z wyłączeniem spod zasiedzenia szerszego katalogu nieruchomości niż te, których dotyczyło wyłączenie w stanie prawnym obowiązującym do 1 października 1990 r. (grunty państwowe)", podkreślił SN. Wyłączenie to mogłoby bowiem objąć także nieruchomości jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli, jeżeli zostały oddane w użytkowanie wieczyste. Oczywiste jest, że samoistny posiadacz tej nieruchomości musi zamanifestować swoje posiadanie poprzez zajmowanie się daną działką, uprawą roślin na niej, ulepszeniami itd. Natomiast dotychczasowy właściciel ma środki prawne i czas - niemal 30 lat - aby przerwać taki stan posiadania. Jednocześnie SN zwrócił uwagę na to, że konsekwencją zasiedzenia nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste jest wygaśnięcie użytkowania wieczystego. "Nabycie prawa przez zasiedzenie powoduje, że traci je dotychczasowy uprawniony. Na takim założeniu opiera się koncepcja zasiedzenia. Nie jest ona sprzeczna z Konstytucją, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyrokach z 28 października 2003 r. (sygn. akt P 3/03) i z 25 maja 1999 r. (sygn. akt SK 9/98)" - czytamy w uzasadnieniu podjętej przez SN uchwały.

Aleksandra Grabowska

dziennikarka specjalizująca się w tematyce samorządowej

Podstawa prawna

  • art. 123, art. 172, art. 233, art. 239, art. 292, art. 3054 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 459; ost. zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1132)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

REKLAMA

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

Patrz na skład! Ogólnopolska kampania o świadomej suplementacji

Jak często poświęcamy chwilę, by sprawdzić skład na etykiecie? Kampania „Patrz na skład” zachęca do zastanowienia się nad naszymi codziennymi decyzjami i promuje świadome podejście do suplementacji.

Segregacja odpadów to za mało. Ekspert: "Najlepsze śmieci to te, które nigdy nie powstały"

Dlaczego recykling nie wystarczy? Jakie błędy popełniamy w gospodarowaniu bioodpadami? I co musi się zmienić, by Polska była gotowa na gospodarkę obiegu zamkniętego? O tym wszystkim opowiada Michał Paca – ekspert ds. gospodarki odpadami i zrównoważonego rozwoju.

REKLAMA

Program "70 AED na 70-lecie" – defibrylatory dla OSP z małych gmin. Jak złożyć wniosek?

Fundacja Totalizatora Sportowego uruchomiła nowy program wsparcia dla jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej z mniejszych miejscowości. W ramach inicjatywy "70 AED na 70-lecie" do wybranych OSP trafi sprzęt ratujący życie – automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED). Wnioski można składać do grudnia 2026 r.

Planujesz urlop we Włoszech? W jednym z miejsc przywrócono dress code

Planujesz wyjście do mediolańskiego teatru operowego La Scala? Pamiętaj o stosownym ubiorze. Dyrekcja przywróciła, po przerwie, zalecane zasady ubioru i zaapelowała do widzów, by dobierali stroje stosownie do powagi miejsca.

REKLAMA