Konkursów i rankingów adresowanych do samorządów jest wiele. Organizowane są przez instytucje publiczne i prywatne, także przez prasę. Mają na celu promocję konkretnych samorządów w różnych dziedzinach. Najwięcej jest tych imprez związanych z inwestowaniem przez samorządy. Otrzymane nagrody i certyfikaty są dobrze postrzegane przez administratorów unijnych funduszy pomocowych. Przy ocenie wniosków o dotacje może to zaprocentować.
I tak np. zadaniem rankingu Samorządowi liderzy funduszy strukturalnych jest promocja i stymulowanie zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego samorządu, a także popularyzacja idei unijnych funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i innych funduszy pomocowych. To także promowanie i motywowanie rozwoju jednostek samorządowych. Ranking został zorganizowany w 2006 roku przez pismo Fundusze Europejskie. Czołowe miejsca zajęły kolejno: Warszawa, Garwolin (Mazowieckie), Krosno (Podkarpackie), Katowice i Poznań.
Jak ocenia Fitch
Samorządy cenią sobie zajęcie czołowego miejsca w konkursach i rankingach. Podkreślają to przy każdej okazji, także na swoich stronach www. Na przykład na witrynie internetowej Rzeszowa jest nawet strona internetowa poświęcona rankingom samorządowym. Miasto to zresztą zajęło czołowe miejsca w wielu konkursach i rankingach.
We wrześniu tego roku miasto Rzeszów dostało bardzo dobrą notę BBB dla długoterminowego zadłużenia w walucie zagranicznej i krajowej, w ratingu firmy Fitch Ratings oraz długoterminowym ratingu krajowym A. W tym ratingu dobrze oceniono m.in. wyniki budżetowe Rzeszowa, zarządzanie finansami oraz niskie zadłużenie, które na koniec 2006 roku wynosiło jedynie 15 mln zł, tj. 3,4 proc. dochodów operacyjnych. Analitycy Fitch Ratings podkreślili także fakt, że władze miasta mają jasną i spójną wizję rozwoju. Pozytywnie oceniono także poszerzenie granic jako podniesienie atrakcyjności miasta dla inwestorów. Miasto w latach 2005-2007 powiększyło się aż o 44 proc.
Analitycy w ocenie wskazali także na słabości i negatywne czynniki. Stwierdzono m.in., że poważnym zagrożeniem jest dla rozwoju słabe skomunikowanie Rzeszowa z resztą kraju. Zarzucono też, że niskie obecnie zadłużenie może wzrosnąć z 3,4 proc. do aż 50 proc. dochodów operacyjnych w latach 2007 - 2015. Słaby także jest rozwój ekonomiczny miasta.
UŻYTECZNE ADRESY INTERNETOWE
• Fitch Rating Polska: www.fitchpolska.com.pl i www.fitchratings.com,
• Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych: www.paiiz.gov.pl,
• Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym: www.iped.pl,
• Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej: www.frdl.org.pl,
• Towarzystwo Urbanistów Polskich: www.tup.org.pl.
Fitch Rating, oceniając samorządy, analizuje czynniki operacyjne gminy, by określić elastyczność badanego podmiotu. Ważne dla oceny jest zbadanie płynności finansowej, pozwalającej na wywiązywanie się z bieżących zobowiązań oraz obsługa zadłużenia. Jest to ważne kryterium dla oceny kredytowej. Oceniana jest możliwość dywersyfikacji dochodów, możliwość podnoszenia podatków, zdolności bilansowania operacji finansowych, gotowość do kontroli wydatków, zarządzanie przepływami pieniężnymi, a także wpływ realizowanych i planowanych projektów inwestycyjnych na budżet samorządu.
Analiza finansowa badanego miasta rozpoczyna się od analizy sprawozdań finansowych i zasad rachunkowości stosowanych przez gminę.
Konkursy i rankingi
Unia Metropolii Polskich prowadzi zestawienie miast pod względem wydatków majątkowych.
Znany wśród samorządowców jest konkurs Samorząd na 6. Organizowany jest on przez Centrum Edukacji i Rozwoju Efekty, pod patronatem marszałka Sejmu RP i Związku Powiatów Polskich oraz marszałków województw. Oceniana jest w nim przede wszystkim współpraca pomiędzy szkołami a urzędami samorządowymi. Udział biorą starostwa powiatowe i miasta na prawach powiatu.
Miesięcznik Forbes sporządził niedawno Ranking Miast Najatrakcyjniejszych dla Biznesu. Doceniany jest w tym przypadku przyjazny klimat stworzony przez gminę dla rozwoju biznesu. Oceniana jest także ilość spółek prawa handlowego.
Towarzystwo Urbanistów Polskich organizuje ogólnopolski konkurs na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną. Pod analizę i ocenę brana jest szczególnie inwestycja miejska. Analizowane jest, czy inwestycja wpływa na podniesienie walorów estetycznych i użytkowych.
Przyjazna gmina
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej we współpracy z Konferencją Inwestorów i firmą Wolska & Jefremienko - Municypalne Usługi Doradcze organizuje rating pod nazwą Profesjonalna Gmina Przyjazna Inwestorom. Nagradzane są gminy, które stworzyły bardzo dobre warunki dla inwestowania, a także za wysoki poziom usług administracyjnych, zarządzanie rozwojem i komunikacją społeczną.
Natomiast Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym jest organizatorem konkursu Gmina Fair Play - Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji. W tym przypadku nagradzane są samorządy gminne, które wzorowo współpracują z przedsiębiorcami. Tworzą przyjazny klimat rozwoju przedsiębiorczości, godny naśladowania. Są to także m.in. gminy godne zaufania, otwarte na nowe inicjatywy społeczno-inwestycyjne, zapewniające przyjazny klimat do inwestowania oraz profesjonalną obsługę inwestycyjną.
Natomiast Centrum Badań Regionalnych organizuje konkurs Złota setka samorządowa. Tworzy w ten sposób ranking 100 najlepszych samorządów w Polsce. A spośród tej setki wybierana jest Złota dwunastka Głównym kryterium tego z kolei rankingu jest wielkość środków przeznaczonych na inwestycje zrealizowane w ciągu ostatnich trzech lat w przeliczeniu na jednego mieszkańca.
Jednym z bardziej prestiżowych konkursów jest Grunt na medal organizowany przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych w ścisłej współpracy z urzędami marszałków wojewódzkich. W ten sposób PAIiIZ w kraju i za granicą promuje najlepiej przygotowane pod inwestycje grunty gminne. Wyróżnione w konkursie działki są rekomendowane w pierwszej kolejności inwestorom zagranicznym.
UDZIAŁ GMINY W RANKINGU
Aby wygrać ranking lub konkurs, należy unikać:
• prowadzenia księgowości metodą kasową,
• negatywnej opinii audytora wskazującego na liczne uchybienia w administrowaniu,
• negatywnej opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej,
• dużego deficyty budżetowego,
• problemów z finansowaniem niezbędnych inwestycji i innych zadań administracyjnych wynikających z prawa,
• wzrostu zadłużenia krótkoterminowego znacząco przewyższającego tempo wzrostu wydatków budżetowych w skali roku,
• restrukturyzacji zadłużenia polegającej tylko na odraczaniu aktualnego zadłużenia wobec innych podmiotów publicznych i prywatnych,
• nadmiernego uzależnienia od przychodów o charakterze jednorazowym,
• agresywnej polityki inwestycyjnej realizowanej ze środków o charakterze krótkoterminowym,
• odroczenia płacenia składek na ubezpieczenia społeczne,
• sytuacji, gdy w gminie nie ma planów inwestycyjnych i planów rozwoju oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,
• nadmiernego zadłużania się,
• opóźnienia w przyjęciu budżetu wykraczające poza prawem ustanowione terminy.
ANDRZEJ OKRASIŃSKI
andrzej.okrasinski@infor.pl