Akty prawa miejscowego stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa (art. 87 ust. 2 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.). Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na jej obszarze.
Dzięki zapisom ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:
● wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
● organizacji urzędów i instytucji gminnych,
● zasad zarządu mieniem gminy,
● zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Gminy wydają akty prawa miejscowego także na podstawie innych ustaw. Na przykład ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Aktami prawa miejscowego są:
● studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
● miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Rada gminy może również wydawać przepisy porządkowe w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
Wydawanie aktu
W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt w formie zarządzenia. Zarządzenie powinno być zatwierdzone przez radę gminy na najbliższej sesji rady gminy. Jeżeli nie zostanie zatwierdzone, traci moc.
Wejście w życie aktu prawa miejscowego musi być poprzedzone ogłoszeniem. Sposób ogłaszania aktów prawnych reguluje ustawa z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (dalej: ustawa o ogłaszaniu aktów).
Przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeń, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. Podstawą do ogłoszenia aktu prawa miejscowego jest jego oryginał podpisany przez upoważniony do wydania tego aktu organ. Oryginał wraz z trzema kopiami przekazywany jest z wnioskiem o ogłoszenie w dzienniku urzędowym organowi wydającemu dziennik.
Czytaj także: Błędy w dokumentach ubezpieczeniowych>>
Sprostowanie błędu
W sytuacji gdy tekst aktu prawnego zostanie ogłoszony w wojewódzkim dzienniku urzędowym nieprawidłowo, należy dokonać jego sprostowania.
Kwestia prostowania błędów jest uregulowana w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów oraz w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „zasad techniki prawodawczej”.
Przy prostowaniu błędów obowiązują następujące zasady:
● prostuje się je w formie obwieszczenia,
● sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu aktu prawnego,
● sprostowanie błędu ogłasza się w tym samym dzienniku urzędowym, w którym ogłoszono prostowany akt,
● sprostowania dokonuje organ wydający dziennik.
Sprostowanie, o którym mowa w zasadach techniki prawodawczej, dotyczy zasadniczo sytuacji, gdy istnieje rozbieżność między tekstem skierowanym do publikacji a tekstem opublikowanym. W przypadku potrzeby zmiany merytorycznej tekstu konieczne jest znowelizowanie aktu prawnego. Sprostowanie przez obwieszczenie nie może być wykorzystywane do merytorycznej zmiany prawa.
W praktyce może się pojawić problem oceny, czy sprostowanie prowadzi do merytorycznej zmiany tekstu aktu prawnego i czy dopuszczalne jest poprawienie błędu poprzez sprostowanie. Sprostowaniu podlegają błędy pisarskie – oczywiste omyłki, a nie błędy o charakterze merytorycznym.
Definicja błędu pisarskiego
Instytucja sprostowania błędu, gdy przedmiotem uchwały jest akt prawa miejscowego (publikowanego w stosownym organie promulgacyjnym), musi mieć charakter wyjątkowy i dotyczyć może jedynie szczególnie uzasadnionych przypadków, gdy nie można mieć wątpliwości, że pomiędzy treścią przyjętego aktu a wolą prawodawcy wystąpiła oczywista różnica, np. istnieją dokumenty wskazujące, iż intencja prawodawcy była odmienna niż ostatecznie uzewnętrzniona w podjętej uchwale lub błąd ma charakter rażący, oczywisty – np. oczywiście wadliwe oznaczenie numeru nieruchomości, błędna nazwa, nieadekwatna jednostka miary itp. (wyrok WSA w Warszawie z 31 marca 2008 r., sygn. akt IV SA/Wa 73/08).
Treść obwieszczenia o sprostowaniu
Obwieszczenie o sprostowaniu błędu zawiera:
● tytuł obwieszczenia, a w nim nazwę organu prostującego błąd oraz datę wydania obwieszczenia i jego przedmiot,
● podstawę prawną sprostowania błędu,
● tytuł aktu normatywnego, w którym prostuje się błąd, a także oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony ten akt,
● przepis prawny aktu normatywnego podlegający sprostowaniu,
● przytoczenie błędu, który jest przedmiotem sprostowania,
● fragment tekstu aktu normatywnego w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie błędu.
Tytułowi obwieszczenia o sprostowaniu błędu w akcie prawa miejscowego nadaje się brzmienie: „Obwieszczenie Wojewody ..... z dnia ... o sprostowaniu błędu”.
W jednym obwieszczeniu o sprostowaniu można sprostować więcej niż jeden błąd w tym samym akcie normatywnym, a także błędy w różnych aktach normatywnych.
Czytaj także: Błędy w decyzji administracyjnej>>
Wydawanie decyzji na podstawie błędu
Sprostowanie błędu w akcie prawa miejscowego nie może wywoływać skutków prawnych z mocą wsteczną. Do momentu sprostowania aktu prawa miejscowego obowiązuje akt błędnie ogłoszony.
Strona ma prawo oczekiwać rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy na podstawie aktu prawnego w brzmieniu ogłoszonym we właściwym organie promulgacyjnym. Późniejsze sprostowanie błędu, nawet oczywistego, nie może wywierać negatywnych skutków z mocą wsteczną dla obywatela i odnosić się do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia sprostowania (wyrok NSA z 6 lipca 1994 r., sygn. akt SA/Łd 1024/09).
Obwieszczenie o sprostowaniu błędów wywołuje skutki od chwili jego ogłoszenia.
Obywatele nie mogą ponosić negatywnych konsekwencji błędów popełnianych w procesie tworzenia prawa. Zgodnie z zasadą legalności tekst ogłoszony zawiera normy obowiązujące.
PRZYKŁAD
W uchwale rady gminy błędnie opisano rysunek stanowiący załącznik do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co spowodowało brak powiązania części opisowej z częścią graficzną planu zagospodarowania przestrzennego. Czy taki błąd może zostać naprawiony poprzez sprostowanie?
W tej sprawie zachodzi sytuacja, kiedy „sprostowanie uchwały” spowoduje zmiany w ustaleniach planu, ponieważ wymaga ingerencji w ustalenia części graficznej planu, stanowiącej integralną część uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wada uchwalonego planu może rodzić wątpliwości w zakresie interpretacji ustaleń planu, niemających logicznego powiązania. Przedmiotowa omyłka jest błędem merytorycznym i wobec tego tak uchwalony i opublikowany plan nie może zostać zmieniony w drodze sprostowania (wyrok WSA w Opolu z 14 stycznia 2010 r., sygn. akt II SA/Op 422/09).
Podstawy prawne
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 114, poz. 946)
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 149, poz. 956)
• Ustawa z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (j.t. Dz.U. z 2010 r. nr 17, poz. 96)
• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. nr 100, poz. 908)