W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły, z osobą, która legitymuje się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nie posiada przygotowania pedagogicznego, możliwe jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. Pamiętać jednak należy, że chodzi tu jedynie o sytuację, gdy osoba ma wymagany poziom wykształcenia. Nie jest możliwe zatrudnienie i otwarcie stażu osobie, która nie ma pełnego wykształcenia. Taka osoba nie może rozpocząć stażu.
W przypadku, gdy nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych, z nauczycielem może być zawarta umowa o pracę na kolejny rok szkolny. Staż wymagany do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego przedłuża się do uzyskania przygotowania pedagogicznego.
Czytaj także: Awans zawodowy nauczyciela kontraktowego>>
Uzyskanie stopnia nauczyciela kontraktowego z mocy prawa – bez stażu
Nauczycielem kontraktowym można stać się również bez konieczności odbywania stażu. Dotyczy to następujących osób:
- nauczycieli akademickich legitymujących się co najmniej 3-letnim okresem pracy w szkole wyższej,
- osób posiadających co najmniej 5-letni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy (wymagany okres pracy może przypadać u dowolnego pracodawcy, nie musi to być praca w szkolnictwie; natomiast kwestia oceny dorobku zawodowego należy do kompetencji dyrektora).
Osoby te uzyskują stopień nauczyciela kontraktowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole.
Staż
Staż na nauczyciela kontraktowego trwa 9 miesięcy i rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego automatycznie – bez wniosku nauczyciela. Nauczyciel stażysta przedkłada dyrektorowi szkoły projekt planu rozwoju zawodowego w terminie 20 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Dyrektor zatwierdza plan rozwoju zawodowego w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć lub zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian. Nauczyciel obowiązany jest niezwłocznie poprawić projekt planu rozwoju zawodowego zgodnie z zaleceniami dyrektora i ponownie przedkłada go dyrektorowi.
Obowiązki nauczyciela stażysty w trakcie stażu:
- poznawanie organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w tym:
o przepisów związanych z funkcjonowaniem szkoły,
o sposobu prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole,
o przepisów dotyczących zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy;
- uczestniczenie w charakterze obserwatora w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli, w wymiarze co najmniej 1 godziny zajęć w miesiącu, oraz omawianie z prowadzącym obserwowanych zajęć;
- prowadzenie zajęć z uczniami, w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły, w wymiarze co najmniej 1 godziny zajęć w miesiącu, oraz omawianie jej z osobą, w obecności której zajęcia zostały przeprowadzone;
- uczestniczenie w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Czytaj także: Wynagrodzenia nauczycieli od września 2011>>
Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego:
- znajomość organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż,
- umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż,
- znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środowiskami uczniów,
- umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.
Po zakończeniu stażu nauczyciel składa wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego.
Nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do dnia 30 czerwca danego roku, dyrektor, wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku. Jeżeli nauczyciel nie zmieści się w tym terminie, wchodzi w tzw. drugą turę składania wniosków, która trwa do 31 października. W takim wypadku dyrektor wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 grudnia danego roku.
Czytaj także: Zmiany w planie rozwoju nauczyciela-stażysty>>
Dokumentacja wniosku
Do wniosku powinien dołączyć dokumentację, która obejmuje:
1) dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje zawodowe,
2) zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające informacje o:
a) wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu; w przypadku nauczyciela, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia, oraz nauczyciela zatrudnionego w kilku szkołach, w każdej w wymiarze niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu,
b) dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego nauczyciela,
c) dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego,
d) uzyskanej przez nauczyciela ocenie dorobku zawodowego za okres stażu oraz dacie jej dokonania, a w przypadku nauczyciela, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia - także o ocenie dorobku zawodowego za okres stażu odbytego w poprzednim miejscu zatrudnienia;
Ocena dorobku zawodowego
Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły - po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców. Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postępowania.
Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna. Ocena sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna.
W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu rozpatrzenia odwołania, nauczyciel jest dopuszczony odpowiednio do rozmowy kwalifikacyjnej.
W przypadku gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.
Czytaj także: Zasady zatrudniania nauczycieli w szkołach i placówkach oświatowych>>
Komisja kwalifikacyjna
Komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o stopień nauczyciela kontraktowego powołuje dyrektor szkoły. W skład komisji wchodzą:
- dyrektor (wicedyrektor) – jako jej przewodniczący,
- przewodniczący zespołu przedmiotowego (wychowawczego), a jeżeli zespół taki nie został w tej szkole powołany – nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole ,
- opiekun stażu.
W pracach komisji może brać udział w charakterze obserwatora – przedstawiciel organu prowadzącego i organu nadzoru pedagogicznego, o ile nie wchodzi do jej składu. Ponadto – na wniosek nauczyciela – w skład komisji wchodzi przedstawiciel związku zawodowego wskazanego we wniosku. Przedstawiciela związku wskazuje właściwy statutowo organ związku zawodowego.
Czytaj także: Zatrudnianie nauczycieli z początkiem roku szkolnego 2011/2012>>
Rozmowa kwalifikacyjna
Komisja kwalifikacyjna przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną, podczas której nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego:
- przedstawia sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego;
- odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego.
Dariusz Dwojewski
samorzad.infor.pl