Wytyczne dotyczące opracowania projektu uchwały budżetowej powinien określić organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST). Natomiast szczegółowość projektu budżetu JST określa organ stanowiący. Może ona być ustalona w większej szczegółowości niż określona w art. 235 ust. 1 (dochody) oraz art. 236 ust. 3 i 4 (wydatki) ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa o finansach publicznych), co potwierdzają art. 235 ust. 4 i art. 236 ust. 5.
Zarząd JST sporządza i przedkłada do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy (art. 238 ustawy o finansach publicznych) projekt uchwały budżetowej:
1) organowi stanowiącemu JST,
2)regionalnej izbie obrachunkowej (dalej: RIO) – celem zaopiniowania.
Z tytułu przekroczenia terminu przedłożenia projektu budżetu zarządowi nie grożą żadne sankcje czy konsekwencje. Niemniej jednak termin ten nie może wykroczyć poza rok poprzedzający rok budżetowy.
Projekt uchwały budżetowej przedłożony organowi stanowiącemu do czasu podjęcia uchwały budżetowej, jednak nie później niż do 31 stycznia roku budżetowego, stanowi podstawę gospodarki finansowej JST.
Wraz z projektem budżetu zarząd JST przedkłada organowi stanowiącemu JST oraz RIO jego uzasadnienie oraz inne materiały określone w uchwale podjętej na podstawie art. 234 ustawy o finansach publicznych.
Uzasadnienie projektu budżetu może dotyczyć podstawowych wielkości budżetu, analizy poszczególnych źródeł dochodów, niezbędnych wydatków – zarówno bieżących, jak i majątkowych. W materiałach informacyjnych może się natomiast znaleźć opis aktualnego stanu finansów JST, przewidywane wykonanie budżetu roku budżetowego, zachodzące relacje w kształtowaniu się dochodów i wydatków budżetu. Zarówno uzasadnienie, jak i materiały informacyjne będą oceniane przez organ stanowiący w trakcie prac nad projektem uchwały budżetowej oraz składy orzekające RIO przy opiniowaniu projektu uchwały budżetowej.
Należy zwrócić uwagę, że informacja o stanie mienia komunalnego obecnie nie jest ustawowym elementem projektu uchwały budżetowej. Jest ona elementem sprawozdania rocznego z wykonania budżetu JST.
Czytaj także: Budżet zadaniowy – aspekty wdrożeniowe i księgowe>>
Projekt wieloletniej prognozy finansowej
Wraz z projektem uchwały budżetowej JST przedkładają projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. W tym roku będzie to albo projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, albo jej zmiany.
Zarówno wieloletnia prognoza finansowa, jak i uchwała budżetowa mają wiele wspólnych danych. Dlatego wartości przyjęte w wieloletniej prognozie finansowej i budżecie JST powinny być zgodne co najmniej w zakresie wyniku budżetu i związanych z nim kwot przychodów i rozchodów oraz długu JST (art. 229 ustawy o finansach publicznych).
Jednym z elementów wieloletniej prognozy finansowej są objaśnienia przyjętych wartości (art. 226 ust. 1 pkt 7 ustawy o finansach publicznych). Objaśnienia te powinny uzupełniać uzasadnienia do projektu uchwały budżetowej.
Projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej lub jej zmiany zarząd JST przedstawia wraz z projektem uchwały budżetowej:
1)organowi stanowiącemu JST,
2) regionalnej izbie obrachunkowej – celem zaopiniowania.
Oba dokumenty, a więc budżet i wieloletnia prognoza finansowa, mają podstawowe znaczenie dla gospodarki finansowej JST, ponieważ obrazują sytuację finansową nie tylko w roku budżetowym, lecz w pewnej perspektywie czasu. Dotyczy to nie tylko analizy dochodów i wydatków, lecz także uwzględnia wszystkie faktyczne przepływy środków. Nie można w tej chwili dokonywać analizy uchwały budżetowej w oderwaniu od wieloletniej prognozy finansowej.
Czytaj także: Maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych 2012>>
Uchwała budżetowa
Artykuł 211 ustawy o finansach publicznych wprowadził dwa pojęcia: budżet oraz uchwała budżetowa.
Budżet JST jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. Natomiast podstawą gospodarki finansowej JST w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa, która składa się z budżetu JST oraz załączników.
Uchwała budżetowa powinna zawierać:
1) łączną kwotę planowanych dochodów budżetu, z wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych,
2) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu, z wyodrębnieniem wydatków bieżących i majątkowych,
3) kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu,
4) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu,
5) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu,
6) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 ustawy o finansach publicznych,
7) kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym, zgodnie z zawartą umową, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez JST,
8) szczególne zasady wykonywania budżetu w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw,
9) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy,
10) inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego JST
– art. 212 ustawy o finansach publicznych.
Ponadto w uchwale budżetowej organ stanowiący JST może upoważnić zarząd do:
● zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 ustawy o finansach publicznych,
● dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 258 ustawy o finansach publicznych
– art. 212 ust. 2 ustawy o finansach publicznych.
Natomiast w załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się:
1) zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST,
2) plan dochodów rachunku dochodów jednostek, o których mowa w art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, oraz wydatków nimi finansowanych,
3) plany przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych
– art. 214 ustawy o finansach publicznych.
Zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST sporządza się w podziale na dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych i dotacje dla jednostek spoza sektora finansów publicznych. W zestawieniu tym wyodrębnia się dotacje przedmiotowe, podmiotowe i celowe związane z realizacją zadań JST.
Czytaj także: Uchwała budżetowa 2012 i wieloletnia prognoza finansowa – wskazówki RIO>>
Opinia RIO
Opinie o przedkładanych projektach uchwał budżetowych JST wydaje RIO. Zarząd JST ma obowiązek przedstawić je przed uchwaleniem budżetu organowi stanowiącemu JST (art. 238 ust. 3 ustawy o finansach publicznych).
Wydanie negatywnej opinii w sprawie projektu budżetu przez RIO nie wstrzymuje procedury uchwalania budżetu JST (art. 21 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych). Jednak zarząd JST musi, wraz z negatywną opinią RIO, przedstawić organowi stanowiącemu JST odpowiedź na zawarte w tej opinii zarzuty.
Na podstawie projektu uchwały budżetowej RIO przedstawia także opinię w sprawie możliwości sfinansowania deficytu przedstawionego przez JST (art. 246 ustawy o finansach publicznych). Opinia ta podlega publikacji w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania jej od RIO.
Ponadto RIO na podstawie przyjętej przez JST wieloletniej prognozy finansowej oraz uchwały budżetowej przedstawia opinię w sprawie prawidłowości planowanej kwoty długu JST, wynikającej z planowanych i zaciągniętych zobowiązań (art. 230 ust. 4 ustawy o finansach publicznych). Opinia ta również podlega publikacji w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania jej od RIO.
Podstawa prawna
● Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 201, poz. 1183)