Czy można w regulaminie wskazać, że dodatek za wysługę lat:
- przysługuje nauczycielowi w pełnej wysokości za okres urlopu dla poratowania zdrowia oraz za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie,
- przysługuje również w pełnej wysokości za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby bądź konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego.
Odpowiedź
Nie. Takie treści postanowienia regulaminu wynagradzania nauczycieli nie są prawidłowe. A to ze względu na przekroczenie zawartego w przepisach Karty nauczyciela upoważnienia ustawowego. Przepis ten upoważnia bowiem radę gminy jedynie do szczegółowych warunków przyznawania dodatku za wysługę lat. Ustawodawca nie upoważnił natomiast organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do określenia, za jaki okres i kiedy dodatek ten przysługuje nauczycielowi.
Uzasadnienie
Organ prowadzący szkołę, będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu:
- wysokość stawek dodatków (za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego - w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy oraz za warunki pracy, a także szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków),
- szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
- wysokość i warunki wypłacania składników wynagrodzenia - o ile nie zostały one określone w ustawie lub w odrębnych przepisach.
Dodatek za wysługę lat a Karta Nauczyciela
Powyższe reguły wynikają z art. 30 ust. 6 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta nauczyciela (dalej: KN). Przepis ten precyzuje ponadto, że organ prowadzący powinien obowiązek swój w tym zakresie zrealizować tak, aby średnie wynagrodzenia nauczycieli (składające się z: wynagrodzenia zasadniczego, dodatków, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy) odpowiadały na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego co najmniej średnim wynagrodzeniom nauczycieli - czyli wynosiły (w zależności od stopnia awansu zawodowego) od 100% do 184% kwoty bazowej.
WAŻNE
W zakresie dodatków organ prowadzący powinien w regulaminie uregulować szczegółowe warunki ich przyznawania oraz wysokość stawek tych dodatków. Na tym kompetencja organu stanowiącego gminy (powiatu, województwa samorządowego) się kończy.
Jak należy prawidłowo odczytać upoważnienie (np. rady gminy) do uregulowania "szczegółowych warunków przyznawania dodatków"? Odpowiedzi na to pytanie należy poszukiwać m.in. w orzecznictwie.
Dodatek za wysługę lat w rozstrzygnięciem nadzorczych wojewodów
Przykładowo wojewoda podkarpacki w rozstrzygnięciu nadzorczym z 28 sierpnia 2019 r. (nr P-II.4131.2.287.2019) wskazał, że "szczegółowe warunki przyznawania dodatków (w tym motywacyjnego) powinny służyć w szczególności do przykładowego określenia sposobu dokumentowania osiągnięć w realizowanym procesie dydaktycznym bądź realizowania w szkole zadań edukacyjnych. Kompetencja rady gminy nie obejmuje swym zakresem wskazania innych przesłanek, które nie mieszczą się w ramach ogólnych warunków przyznawania dodatków motywacyjnych".
Dodatek za wysługę lat w wyrokach sądów administracyjnych
Z kolei WSA w Poznaniu w wyroku z 22 stycznia 2020 r. (sygn. akt IV SA/Po 887/19) wskazał, że spełnienie wymogu "określenia szczegółowych warunków przyznawania dodatków" może nastąpić poprzez określenie okresu, na jaki przyznawany jest dany dodatek. "Określenie okresu, na jaki przyznawany jest dany dodatek, przez wskazanie warunków (okoliczności) wyznaczających początek i koniec jego biegu, mieści się w pojęciu określenia szczegółowych warunków przyznawania dodatków w rozumieniu art. 30 ust. 6 pkt 1 Karty Nauczyciela".
Michał Cyrankiewicz
prawnik, dziennikarz, autor licznych publikacji z zakresu ustroju gmin, finansów publicznych, gospodarki komunalnej i samorządowego prawa pracy
Podstawy prawne
-
art. 30 ust. 6, art. 73 ust. 5 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762)
-
art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 poz. 1320; ost. zm. Dz.U z 2021 r. poz. 1162)